MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 5. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 07.06.2016 tarihinde verilen dilekçelerle önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; asıl ve birleştirilen davanın kabulüne dair verilen 14.12.2017 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davacı vekili tarafından talep edilmiştir. ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın Yargıtayca, duruşmalı olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 12.10.2021 günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Av....ile karşı taraftan davalı vekili Av. ... geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi. Açık duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Bilahare dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:

Asıl ve birleştirilen dava, önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Asıl ve birleştirilen davada davacı vekili, müvekkilinin paydaşı olduğu dava konusu 43358 ada 14 parsel sayılı taşınmazda 17.10.2014 tarihinde satıcılar ...ve... tarafından davalıya satılan hisselerin önalım hakkı nedeniyle müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep etmiş ve önalım hakkının kullanımını engellemek amacıyla satış bedelinin resmi senette yüksek gösterildiğini belirterek bedelde muvazaa iddiasında bulunmuştur.
Davalı vekili, davanın süresinde açılmadığını ve satış bedelinde muvazaanın söz konusu olmadığını beyan ederek davanın reddini savunmuştur.
İlk derece mahkemesince, asıl ve birleştirilen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davacı vekilinin istinaf kanun yoluna başvurması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Önalım davalarında, kural olarak davaya konu payın resmi satış senedindeki değeri önalım bedeli olmakla birlikte, davacı resmi senetteki satış bedelinin yüksek gösterildiğini belirterek davasını kendi belirlediği daha düşük bir bedel üzerinden harç yatırmak suretiyle açabilmektedir. Bu tür davalarda hüküm altına alınan bedel aynı zamanda davanın da değerini gösterir.
Öte yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 16. maddesi gereğince “Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır. Müdahalenin men"i tescil ve tapu kayıt iptali gibi gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda gayrimenkulün değeri nazara alınır.” (1) Sayılı Tarifede “Yargı Harçları” başlığı altındaki “III-Karar ve İlam Harcı” alt başlığında ise nispi harcın, konusu belli bir değerle ilgili bulunan davalarda esas hakkında karar verilmesi halinde hüküm altına alınan anlaşmazlık konusu değer üzerinden belirleneceği belirtilmektedir.
Somut olayda; davacı, önalım hakkına konu edilen payların satış bedelinin önalım hakkının kullanılmasını önlemek amacıyla yüksek gösterildiğini ileri sürmüş; asıl davayı 62.000,00TL; birleştirilen davayı ise 5.100,00TL üzerinden harçlandırarak, davalı adına kayıtlı payın iptali ile adına tescilini istemiştir. Mahkemece, bedelde muvazaa iddiasının kanıtlanamadığı gerekçesiyle tapuda gösterilen satış bedeli ile tapu harç ve masrafları toplamı 408.187,50TL üzerinden önalım hakkının tanınmasına karar verilmiştir. Bu durumda mahkemece, karar ve ilam harcının asıl ve birleştirilen dava yönünden hüküm altına alınan bedel üzerinden ayrı ayrı hesaplanarak tahsiline karar verilmesi gerekirken, iddia olunan ve harçlandırılan değer üzerinden belirlenmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle davacı vekilinin temyiz itirazının kabulü ile Hukuk Muhakemeleri Kanununun 373/1. maddesi gereğince temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, 3.050,00TLYargıtay duruşma vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, karardan bir örneğin ... Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, 12.10.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.