Bölge Adliye
Mahkemesi : Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, 5510 sayılı Kanun"un 81. maddesinin (ı) bendinde yer alan, beş puanlık prim indirim desteğinin kaldırılmasına ilişkin Kurum işleminin iptalinin istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı “kiraz yetiştiriciliği yapan davacı firmanın, kiraz mevsiminde, ağaçlardan kirazların toplanması için günlük yevmiyeli geçici tarım işçileri çalıştırdığını, davalı Kurum tarafından ... ve ... isimli işçilere ait işe giriş bildirgelerinin yasal süresi içerisinde verilmediği gerekçesiyle idari para cezası uygulandığını, ayrıca 30/09/2015 tarihli, Eskişehir SSK e-bildirge ekranında aynen “çalıştırılan kişilerin sigortalı olarak bildirilmediği tespit edildiğinden 2015/08 - 2016/07 dönemleri arasında bu kanun numarası seçilemez" denilerek, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendinin ilk cümlesi hükmü uyarınca "5 puanlık sigorta priminin hazinece ödenmesi" hakkından yararlanmakta olan davacının bu hakkının, hakkı doğuran koşulun ortadan kalktığı gerekçesiyle bir yıl süreyle durdurulduğunu, 5510 sayılı Yasanın ek 5 maddesi uyarınca, işyerince geçici tarım işçileri için sigortalı işe giriş bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi ve de işten ayrılış bildirgesi verilmesi gerekmediğini, 6111 sayılı Yasa ile eklenen ek madde 5 ile ilgili gerekçede belirtildiği üzere bu düzenlemenin amacının "Tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanların bağımsız çalışan tarım sigortalarında olduğu gibi, düşük miktarda prim ödeyerek sosyal güvenlik kapsamına alınmalarının sağlanması" olduğunu, sırf hasatta geçici tarım işçisi için, işe giriş bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi ile işten ayrılış bildirgesi verilmesine dair bir düzenleme ve dolayısıyla yükümlülük bulunmadığını, dolayısıyla yükümlü olmadığı mükellefiyetleri yerine getirmediğinden bahisle davacı aleyhine 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin (ı) bendinin ilk cümlesi hükmü gereği kazanılmış 5 puan hazine desteğinin kaldırılması işleminin kanuni dayanağı bulunmadığını belirterek; “5 puanlık hazine desteğinin 2015/08 - 2016/07 arası dönem için durdurulması işleminin kanuna aykırı olduğunun tespiti ile iptaline” karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum, öncelikle davacının 5 puanlık indirimle ilgili talebini Hazine Müsteşarlığına yöneltip iadeyi adı geçen Kurumdan talep etmesi, konuyla ilgili husumetini de bu kuruma yöneltmesi gerektiğini, davalı Kuruma husumet yöneltilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, 5 puanlık prim iadesinden yararlanmak için Kanunun 81. maddesinin (ı) bendinde yer alan koşulların, davacı yönünden gerçekleşmediğini, davacının Kuruma süresinde vermesi gereken sigortalılık bildirimlerini vermediğini, böylece 5510 sayılı Yasanın 81/ı maddesindeki koşulların gerçekleşmediğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
İlk derece mahkemesince; "davanın kabulü ile, davacının 2015/8-2016/7 dönemi arasında %5 hazine yardımından yararlanmasının durdurulmasına ilişkin kurum işleminin iptaline," karar verilmiştir.
IV-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince; “Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
V-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum istinaf gerekçelerini tekrar ettiğini beyan ederek kararın bozulmasını istemiştir.
VI-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
27.03.2018 tarihli ve 7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun"un 70. maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen Ek 17. madde ile: “Bu Kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabileceği halde yararlanılmadığı ay/dönemlerde gerekli tüm koşulların sağlanmış olması ve yararlanılmayan ayı/dönemi takip eden altı ay içerisinde Kuruma müracaat edilmesi şartlarıyla, başvuru tarihinden geriye yönelik en fazla altı aya ilişkin olmak üzere, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşviki, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlere ilişkin olmak üzere tüm şartları sağladığı halde bu Kanun veya diğer kanunlarla sağlanan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanmamış işverenler ile bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yararlanılan prim teşviki, destek ve indirimlerin değiştirilmesine yönelik talepte bulunan işverenler tarafından en son bu maddenin yürürlük tarihini takip eden aybaşından itibaren bir ay içinde Kuruma başvurulması halinde, yararlanılmamış olan prim teşviki, destek ve indirimlerinden yararlanılabilir veya yararlanılmış olan prim teşviki, destek ve indirimleri başka bir prim teşvik, destek ve indirimi ile değiştirilebilir.
Bu maddenin ikinci fıkrası kapsamında talepte bulunan işverenlere iade edilecek tutar, maddenin yürürlük tarihinden önce talepte bulunanlar için maddenin yürürlük tarihini takip eden aybaşından, yürürlük tarihinden sonra talepte bulunanlar için ise, talep tarihini takip eden aybaşından itibaren kanuni faiz esas alınmak suretiyle hesaplanarak bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak üç yıl içinde ödenir. Ödeme, öncelikle bu Kanunun 88 inci maddesinin on dört ve on altıncı fıkralarına göre muaccel hale gelmiş prim ve her türlü borçlardan, sonrasında ise ilgili kanunlar uyarınca yapılandırma veya taksitlendirme de dâhil olmak üzere müeccel haldeki prim ve her türlü borçlarından mahsup yoluyla gerçekleştirilir. Ancak, üç yıl sonunda ilgili kanunları gereği yapılandırılma veya taksitlendirilme sebebiyle vadesi gelmemiş taksit ödemelerinden peşinen mahsup edilir. Kuruma borcu bulunmayan işverenlere altı ayda bir eşit taksitlerle iade yapılır.
Görülmekte olan davalarda ayrıca bir başvuru şartı aranmaksızın, dava öncesi yapılan idari başvuru tarihinden itibaren işleyecek kanuni faiziyle birlikte hesaplanacak tutar üçüncü fıkra hükümlerine göre mahsup veya iade edilir. Mahkemelerce, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davalarda davanın konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir. Yargılama giderleri idare üzerinde bırakılır ve vekâlet ücretinin dörtte birine hükmedilir. Ayrıca, ilk derece mahkemelerince verilen kararlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu"nca kanun yollarına başvurulmaz ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce yapılan kanun yolu başvurularından vazgeçilmiş sayılır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı ve Türkiye İş Kurumu"nun görüşleri alınarak Kurumca belirlenir.” Hükümleri yürürlüğe girmiştir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan 5510 sayılı Yasanın Ek m. 17 hükmüne göre, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış davaların konusuz kalacağı ancak bu konuda karar verme yetkisinin ilk derece Mahkemesi’ne ait olduğu, davalı vekilinin temyiz talebinin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiğinden anılan yasa maddesi kapsamına göre bir karar verilmesi gerekir.
Bu hukuki olgu çerçevesinde, yeniden inceleme yapılmak üzere mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmesi gerekmektedir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 20/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.