Danıştay 4. Daire 2018/8564 Esas 2022/1783 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2018/8564
Karar No : 2022/1783

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Vergi Dairesi Başkanlığı
(...Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bir dönem kanuni temsilcisi olduğu ...Eğitim İşletmeleri Ticaret Anonim Şirketi'nin vergi borçlarının tahsilini güvence altına almak amacıyla davacının gayrimenkullerine uygulanan ihtiyati hacizlerin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...Vergi Mahkemesince verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; asıl borçlu şirkete .... Sulh Ceza Hakimliğinin 11/04/2016 tarihli kararıyla kayyım atandığı ve bu hususun ...tarih ve ...sayılı ticaret sicil gazetesinde ilan edildiği, sonrasında amme alacağının asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyeceği ve şirketin malvarlığı ve ödeme gücünün bulunmadığı gerekçe gösterilerek 6183 Sayılı Kanun'un 13/3 maddesi uyarınca 04/08/2016 tarihinde ihtiyati haciz kararı alındığı, söz konusu ihtiyati haciz kararına istinaden de davacı adına kayıtlı taşınmazlar üzerine dava konusu haciz işlemlerinin uygulandığı, ancak söz konusu şirketin 17/08/2016 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 670 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Alınan Tedbirlere İlişkin Kanun Hükmünde Kararname kapsamında ticaret sicil kaydının re'sen silinerek malvarlığının hazineye devredildiği, Mahkemelerinin 30/05/2017 tarihli ara kararı üzerine davalı idarece sunulan bilgi ve belgelere göre, davalı idarece 667, 668 ve 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler kapsamında kapatılan kurum, kuruluş ve şirketlerden aranılan amme borçlarının tahsil edilebilmesini teminen bu amme borçlarının ilgilisine göre Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne ya da Defterdarlığa bildirilmesi gerektiği, bu sebeple asıl borçlu şirketin 05/10/2016 tarihi itibarıyla vadesi geçmiş toplam borcunun 1.231.082,38 TL olarak İstanbul Defterdarlığı'na 05/10/2016 tarihinde bildirildiği, diğer taraftan 670 sayılı KHK ile yapılan düzenleme ile kapatılan kurum ve kuruluşların kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle tevsik edilen borç ve yükümlülüklerini tespite ve hiçbir şekilde devralınan varlıkların değerini geçmemek suretiyle bunları uygun bir takvim dahilinde ödemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yetkili kılındığı ve kapatılan kurum ve kuruluşların ödenecek borçları ile ilgili olarak 679 sayılı KHK ile getirilen düzenleme ile öncelik sıralaması değiştirilerek kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçların ilk sıraya alındığı, bu borçların, gerek 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gerek 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'da belirli kılınan ilkelerin KHK'larla getirilen düzenlemelerle de korunarak öncelikle asıl borçlunun malvarlığından tahsilinin öngörüldüğü, dolayısıyla amme alacağının tahsili için kapatılan kurum ve kuruluşların malvarlıklarının düzenlemede belirtildiği şekilde emanet ve nazım hesaplarla takip edilmek suretiyle tasfiyesi sağlanmadan, şirket borçları sebebiyle kanuni temsilcinin malvarlığı üzerinde haciz işlemi gerçekleştirilemeyeceği, ayrıca .... Sulh Ceza Hakimliğinin 11/04/2016 tarihli kararıyla davacının şirket yönetim kurulu üyeliğinin, olağanüstü hal ilanına sebep olan ve 15/07/2016 tarihinde gerçekleşen darbe teşebbüsünden önce sona erdiği dikkate alındığında, 6183 sayılı Kanun'un 13/3 maddesindeki kaçma, mallarını kaçırma ya da hileli yollara başvurma eylemlerini gerçekleştirebilecek durumda iken böyle yollara başvurmadığı, dolayısıyla ihtiyati haczin uygulanması şartlarının oluştuğunu gösteren somut verilere de dosya içeriğinde rastlanmadığı göz önünde bulundurulduğunda kanuni temsilci sıfatıyla davacı hakkında alınan ihtiyati haciz kararına istinaden gerçekleştirilen gayrimenkul hacizlerinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; amme alacağının teminat altına alınması amacıyla getirilmiş geçici bir tedbir olan ihtiyati haczin uygulanması için 6183 sayılı Kanun'un 13. maddesinde sayılan hallerden birinin bulunmasının yeterli olduğu, 6183 sayılı Kanun'un uygulanmasında asıl borçlu şirketin yanında şirketin kanuni temsilcisi de amme borçlusu sıfatını taşıdığından, bunlar hakkında da ihtiyati haczin uygulanabileceği, bu durumda, asıl borçlu şirket hakkında terör örgütlerine aidiyeti, iltisakı veya irtibatı nedeniyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 133. maddesi uyarınca ...Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturmanın bulunduğu ve şirkete .... Sulh Ceza Hakimliğince yönetim organının tüm yetkilerini kullanmak üzere kayyım atandığı görüldüğünden, amme alacağının güvence altına alması amacıyla 6183 sayılı Kanun'un 13/3 maddesi uyarınca şirketin kanuni temsilcisi olan davacının gayrimenkullerine uygulanan ihtiyati haciz işlemlerinde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle, davalı idarenin istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 670 ve 679 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile getirilen düzenlemeler uyarınca amme alacağının öncelikle asıl borçlu şirketin hazineye devredilen malvarlığından tahsili cihetine gidilmesi gerektiği, benzer olaylara ilişkin olarak açılan davaların kabul edildiği, dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir.
TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un "Teminat isteme" başlıklı 9. maddesinde; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 344. maddesi uyarınca vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektiren haller ile 359. maddesinde sayılan hallere temas eden bir amme alacağının salınması için gerekli muamelelere başlanmış olduğu takdirde vergi incelemesine yetkili memurlarca yapılan ilk hesaplara göre belirtilen miktar üzerinden tahsil dairelerince teminat isteneceği belirtilmiş, "İhtiyati haciz" başlıklı 13. maddesinde ise, ihtiyati haciz sebepleri yedi bent halinde tek tek sayılmış, bu hallerden herhangi birisinin mevcudiyeti takdirinde de hiçbir müddetle mukayyet olmaksızın alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla, haczin ne suretle yapılacağına dair olan hükümlere göre, ihtiyati haczin derhal tatbik olunacağı hükme bağlanmıştır.
Kanun'un "Amme alacaklarının korunması" başlıklı ikinci bölümünde yer alan söz konusu hükümler, amme alacağının, cebri takip ve tahsiline dair aşamalardan önce, korunması ile ilgili olması bakımından bu aşamalardan tamamen farklı ilkelere dayanmaktadır. Bunlar, amme alacağının tahsilinin, rızaen ödeme veya cebren takip ve tahsil safhalarından önce tehlikeye girmesini önlemek ve alacaklı amme idaresinin haklarını korumak amacını taşıyan önlemleri ifade etmektedir. İhtiyati haciz müessesesi de, amme alacağının, tahsili için kesin haciz uygulanıp satışa kadar devam edecek süreçte yukarıda belirtilen şartların varlığı ve tespiti halinde, güvence altına alınması amacıyla getirilen geçici bir müessesedir. Dolayısıyla, amme alacağının kesin haciz işlemi uygulanarak cebren tahsilinin mümkün olduğu bir aşamada, geçici nitelikte bir tedbir olan ihtiyati haciz işlemi de uygulanamaz.
23/07/2016 tarih ve 29779 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 2. maddesinin 2. fıkrasında, kapatılan kurum ve kuruluşlara ait olan taşınırlar ile her türlü malvarlığı, alacak ve haklar, belge ve evrakın Hazine'ye bedelsiz olarak devredilmiş sayılacağı, bunlara ait taşınmazların tapuda re'sen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edileceği hükme bağlanmış, 17/08/2016 tarih ve 29804 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 5. maddesinin 1. fıkrasında, 20/07/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler gereğince kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne veya Hazine'ye devredilen kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının her türlü taşınır, taşınmaz, malvarlığı, alacak ve hakları ile belge ve evraklarının (devralınan varlık); her türlü tespit işlemini yapmaya, kapsamını belirlemeye, idare etmeye, avans dahil her türlü alacak, senet, çek ve diğer kıymetli evraka ilişkin olarak dava ve icra takibi ile diğer her türlü işlemi yapmaya, devralınan varlıklarla ilgili olup kanaat getirici defter, kayıt ve belgelerle tevsik edilen borç ve yükümlülükleri tespite ve hiçbir şekilde devralınan varlıkların değerini geçmemesi, ek mali külfet getirmemesi, kefaletten doğmaması ve Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ/PDY)'ne aidiyeti, iltisakı veya irtibatı olmayan kişilerle gerçek mal veya hizmet ilişkisine dayanması şartıyla bu varlıkların değerlendirilmesi suretiyle bunları uygun bir takvim dahilinde ödemeye, kapatılan kurum ve kuruluşların taahhüt ve garanti ettiği ancak vermediği mal ve hizmet bedellerinin ödemesini durdurmaya veya ödemeye, tahsili mümkün olmadığı anlaşılan veya tahsilinde ve takibinde yarar bulunmayan hak ve alacaklar ile taahhüt ve garantilerin tahsilinden vazgeçmeye, her türlü sulh işlemini yapmaya, devralınan varlıklarla ilişkili kredi veya gerçek bir mal veya hizmet ilişkisine dayanan borçlar nedeniyle konulmuş ve daha önce kaldırılmış takyidatları kredinin veya borcun ödenebilmesini sağlamak amacıyla kaldırıldığı andaki koşullarla tekrar koydurmaya ve ihyaya, menkul rehinleri dikkate almaya, devralınan varlıklara konulan takyidatların sınırlarını belirlemeye ve kaldırmaya, finansal kiralama dahil sözleşmelerin feshine veya devamına karar vermeye, devralınan varlıkların idaresi, değerlendirilmesi, elden çıkarılması için gerekli her türlü tedbiri almaya, gerektiğinde devralınan varlıkların tasfiyesi veya satışı amacıyla uygun görülen kamu kurum ve kuruluşlarına devretmeye, devir kapsamında olmadığı belirlenen varlıkları iadeye, kapatılanların gerçek kişiye ait olması halinde devralınacak varlıkların kapsamını belirlemeye, tereddütleri gidermeye, uygulamaları yönlendirmeye, bütün bu işlemleri yapmak amacıyla usul ve esasları belirlemeye, vakıflar yönünden Vakıflar Genel Müdürlüğü, diğerleri yönünden Hazine ve Maliye Bakanlığının yetkili olduğu hükme bağlandıktan sonra, 2. fıkrasında, bu madde kapsamında devralınan varlıklardan nakit ve diğer hazır değerlerin emanet, diğer varlıkların ise nazım hesaplarda izleneceği, nazım hesaplarda izlenen varlıklardan elden çıkarılanların tutarının emanet hesaplarına alınacağı, ödenmesine karar verilen borçların bu emanetlerden ödenerek kalan tutarın bütçeye gelir kaydedileceği, 3. fıkrasında ise, kapatılan kurum, kuruluş, özel radyo ve televizyonlar, gazete, dergi, yayınevi ve dağıtım kanallarının bağlı oldukları şirketlerin faaliyetleri sonlandırılarak ticari sicil kayıtlarının re'sen terkin edileceği, bunların devralınan varlıkları dışındaki varlıklarının da Hazine'ye bedelsiz devredilmiş sayılacağı kuralına yer verilmiş, (06/01/2017 tarih ve 29940 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 679 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin 6. maddesi ile değişik) 5. fıkrasında da, borçların ödenmesinde, kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay gibi borçlar, çalışanların sigorta primleri, rehinli alacaklar, enerji, iletişim ve su kullanım borçları, çeşidine bakılmaksızın beşyüz Türk Lirasını geçmeyen borçlar ve diğerleri şeklinde sıralamanın esas alınacağı, 8. fıkrasında da, bu madde hükümlerinin 20/07/2016 tarihli ve 2016/9064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla ülke genelinde ilan edilen olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnameler uyarınca gerçekleştirilen bütün kapatma işlemleri hakkında uygulanacağı hükümleri yer almıştır.
Yukarıda açıklanan, 23/07/2016 tarih ve 29779 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile, ilk olarak kapatılan kurum ve kuruluşlara ait olan taşınırlar ile her türlü malvarlığı, alacak ve haklar, belge ve evrakın Hazine'ye bedelsiz olarak devredilmiş sayılacağı, bunlara ait taşınmazların tapuda re'sen Hazine adına, her türlü kısıtlama ve taşınmaz yükünden ari olarak tescil edileceği hükme bağlanmış iken, 17/08/2016 tarih ve 29804 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile de, kapatılan ve Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne veya Hazine'ye devredilen kurum ve kuruluşların borç ve yükümlülüklerinin tespit edilmesi, bunların uygun bir takvim dahilinde ödenerek borçlarının belli bir sıra cetveli dahilinde tasfiye edilmesi yönünde düzenlemelere yer verilmiştir.
Dava dosyası ile davacı adına ihtiyati hacze konu amme alacağının tahsili amacıyla kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davaya ilişkin Danıştay Dördüncü Dairesinin E:2019/2586 sayılı dosyasının birlikte incelenmesinden; söz konusu amme alacaklarının tahsili amacıyla asıl borçlu şirket hakkında düzenlenen ödeme emirlerinin 12/02/2016, 20/02/2016 ve 02/06/2016 tarihlerinde tebliğ edildiği, şirkete ...Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen ...soruşturma numaralı dosya kapsamında ... Sulh Ceza Hakimliğinin 11/04/2016 tarih ve 2016/2122 Değişik İş sayılı kararı ile yönetim kurulunun yetkilerini kullanmak ve yeni yönetim kurulunu oluşturmak üzere kayyum atandığı, davalı idarece ...tarih ve ...sayılı yazı ile davacının da aralarında bulunduğu şirket yöneticileri hakkında 6183 sayılı Kanun'un 13/3. maddesi gereğince borç miktarı kadar ihtiyati haciz kararının onaylandığının bildirildiği, ...tarih ve ...sayılı haciz bildirisi ile davacı adına kayıtlı taşınmaz üzerine ihtiyati haciz uygulandığı, 670 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile asıl borçlu şirketin ticaret sicil kaydının 24/08/2016 tarihinde re'sen terkin edildiği, 2016/1 Sıra Sayılı Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnameleri Uyarınca Kapatılan Kurum ve Kuruluşlar Hakkında Yapılacak İş ve İşlemlere İlişkin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Genelge uyarınca kurulan İnceleme ve Değerlendirme Komisyonunca asıl borçlu şirket hakkında düzenlenen ...tarih ve ...sayılı Görüş ve Öneri Raporu'na göre, asıl borçlu şirketin toplam varlıklarının 16.696.054,81 TL, toplam borçlarının ise 1.830.672,09 TL olduğu, bir örneği Danıştay Dördüncü Dairesinin E:2018/7425 sayılı dosyasında mevcut olan Silivri Tapu Müdürlüğünün 02/09/2016 tarih ve 22946 sayılı yazısında belirtildiği üzere, OHAL kapsamında yapılan devir işlemleri öncesinde, asıl borçlu şirket adına kayıtlı taşınmaza 21/07/2016 tarihinde haciz uygulandığı, bahsi geçen rapora göre söz konusu taşınmazın değerinin 5.309.404,47 TL, ihtiyati hacze konu borç tutarının ise 1.197.197,35 TL olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve olayın birlikte değerlendirilmesinden, ihtiyati haciz işlemi öncesinde, asıl borçlu şirketin amme alacağını karşılamaya yeter mal varlığına haciz uygulanması ve sonrasında ihtiyati hacze konu borç tutarının üzerinde mal varlığının Hazine'ye devri suretiyle, söz konusu amme alacağının tahsilinin güvence altına alındığı anlaşıldığından, dava konusu ihtiyati haciz işleminde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 22/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY :
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, temyize konu Vergi Dava Dairesi kararının bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığından, temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle Dairemiz kararına katılmıyorum.