Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/10461 Esas 2022/4732 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi


Dava, kurum işleminin iptali, borçlu olmadığının tespiti, prime esas kazançların tam ve eksiksiz bildirildiğinin tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkili davalı Kurum tarafından yapılan denetim sonunda düzenlenen denetmen raporuyla ... ve ... isimli çalışanlarının prime esas kazancının eksik bildirildiğinden bahisle; ek nitelikte prim hizmet belgesi düzenlenmesi gerektiğinin bildirildiğini, bu kapsamda idari para cezası tahakkuk ettirildiğini, davacı şirket tarafından davalı Kuruma yapılan itirazın reddedildiğini, işleme konu çalışanların prime esas kazançlarının davalı Kuruma bildirildiği kadar olduğunu, davalı Kurum kontrol memurlarının düzenlediği tutanağın bahse konu çalışanların beyanından başka dayanağı olmadığını ileri sürerek ek bildirge verilmesine ilişkin kurum işleminin iptali ile 6661 sayılı Kanun kapsamında asgari ücret desteğinden faydalanmasına ilişkin işlemin iptali nedeniyle oluşan tutardan borçlu olmadığının tespitine, ... ve ... için 2016/9-2017/6 dönemine ilişkin ek bildirge vermemesi gerektiğinin, prime esas kazançların tam ve eksiksiz bildirildiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili, Kurum işleminin yapmış olduğu iş ve işlemler denetmen raporuna dayandığından usul ve yasaya uygun olduğunu, aksinin yazılı delil ile ispatlanması gerektiğini, davanın süresinde açılıp açılmadığının incelenmesi gerektiğini, kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarının görevleri sırasında tespit ettikleri kurum alacağını doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemler, yemin hariç her türlü delile dayandırılabildiğini, bunlar tarafından düzenlenen tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerli olduğunu, kamu idarelerinin denetim elemanları kendi mevzuatı gereğince işyerlerinde yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler sırasında, çalıştırılanların sigortalı olup olmadığını da tespit ederek, sigortasız çalıştırılanları kuruma bildirmek zorunda olduğunu, bu kurumlar ayrıca kendi mevzuatları gereğince yaptıkları inceleme ve tespitler sırasında bu kanuna göre sigortalı sayılanların prime esas kazançlarının veya sigortalı gün sayılarının eksik bildirilmesi sonucunu doğuran tespitlerini de en geç bir ay içinde Kuruma bildirmesi gerektiğini beyanla davacının yasal dayanaktan yoksun açtığı davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"Davanın kabulü ile
1-Davalı kurum tarafından davacı şirkete ait 1479000.34.35 sicil numaralı işyeri için düzenlenen ek nitelikteki prim hizmet belgesi ve buna istinaden tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zamlarının iptaline,
2-Davacı şirkete ait Başakşehir SGM tarafından 05/10/2017 tarih ve 22 sayılı İPC/PRİM itiraz komisyon kararının iptaline,
3-Davacı şirketin davalı kurum tarafından tahakkuk ettirilen 2016/12, 2017/6 dönemleri arasındaki prim borcunun bulunmadığının tespitine" karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
"... 2. İş Mahkemesi'nin 14/03/2019 tarihli, 2017/343 Esas - 2019/89 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasa'nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine" karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı, 5510 sayılı Yasanın 86’inci maddesi olup "Kurumun denetim ve kontrol ile görevlendirilmiş memurlarınca, fiilen yapılan denetimler sonucunda veya işyeri kayıtlarından yapılan tespitlerden ya da kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden çalıştığı anlaşılan sigortalılara ait olup, bu Kanun uyarınca Kuruma verilmesi gereken belgelerin yapılan tebligata rağmen bir ay içinde verilmemesi veya noksan verilmesi halinde, bu belgeler Kurumca re’sen düzenlenir ve muhteviyatı sigorta primleri Kurumca tespit edilerek işverene tebliğ edilir. İşveren, bu maddeye göre tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde, ilgili Kurum ünitesine itiraz edebilir. İtiraz, takibi durdurur. İtirazın reddi halinde, işveren kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde yetkili iş mahkemesine başvurabilir. Yetkili mahkemeye başvurulması, prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. Mahkemenin Kurum lehine karar vermesi halinde, 88. ve 89. maddelerin prim borcuna ilişkin hükümleri uygulanır.” hükmü öngörülmüştür.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 19.07.2017 günlü işyeri durum tespit tutanağı esas alınarak düzenlenen 20.07.2017 tarihli denetim raporu ile davacı şirket çalışanlarından ... ve ...’nun prime esas kazançlarının gerçek kazanç üzerinden bildirilmediği tespit edilerek, davacı işverenden ek nitelikte aylık prim hizmet belgesi düzenlenmesinin talep edilmiş, davacı şirket vekili tarafından 04.10.2017 tarihinde yapılan itiraz 05.10.2017 tarihli komisyon kararı ile reddedilmiş ve karar davacı şirkete 18.10.2017 tarihinde tebliğ edilmiş olup Kurum tarafından aylık prim ve hizmet belgeleri re’sen düzenlenmiş olup 2016 ve 2017 yılında davacı işyerinin 6661 sayılı işveren desteğinden faydalanmış olduğu dönemlere ait 3.521,92 TL tutarındaki tahsilat gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahakkuk ettirildiği ve eksik bildirilen dönemler için 34.767,00 TL tutarındaki idari para cezasının da 26.09.2017 tarihinde davacı şirkete tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Davacı, ek bildirge verilmesine ilişkin kurum işleminin iptali ile 6661 sayılı Kanun kapsamında asgari ücret desteğinden faydalanmasına ilişkin işlemin iptali nedeniyle oluşan tutardan borçlu olmadığının tespitine ve ... ve ... için 2016/9-2017/6 dönemine ilişkin ek bildirge vermemesi gerektiğinin, prime esas kazançların tam ve eksiksiz bildirildiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş ise de verilen hüküm eksik incelemeye dayalıdır. Davacı tarafından, idari para cezasının iptaline ilişkin de dava açıldığı anlaşılmakla, söz konusu idari dava sonucunun araştırılması, davalıların beyanlarının alınması ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 31.03.2022 gününde karar verildi.