Danıştay 6. Daire 2021/6437 Esas 2022/3447 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6437
Karar No : 2022/3447

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Yapı Denetim Limited Şirketi'nin denetim sorumluluğunda bulunan …YİBF numaralı yapıların 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (a), (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara göre denetlenmediğinden bahisle anılan şirkete üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğundan bahisle aynı Kanunun 8. maddesinin 8. fıkrası ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinin 7. fıkrası uyarınca sorumlu denetim elemanı olan davacının (mimar, proje ve uygulama denetçisi) denetçi belgesinin iptaline ve 3 (üç) yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev almaması ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olmaması için Bakanlıkça kaydının tutulmasına ilişkin 20/04/2018 tarih ve 30397 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan …. tarih ve … sayılı … Bakanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen 03/12/2019 tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; her ne kadar aynı inceleme kapsamında kuruluşa birden fazla fiilden idari yaptırım uygulansa bile, idari yaptırım uygulanmasına neden olan denetçi mimar ve mühendisler ile teknik elemanlar için bu durumun bir kere tekerrüre esas alınacağı yönündeki Yönetmelik maddesi 29.12.2018 tarihli Yönetmelik değişikliği ile yürürlükten kalkmış olsa da, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte aynı inceleme kapsamında kuruluşa birden fazla fiilden idari yaptırım uygulanmasının ancak bir kere tekerrüre esas alınacağı yönündeki düzenlemenin yürürlükte olması nedeniyle, anılan düzenlemeye aykırı olarak aynı inceleme kapsamında yapı denetim kuruluşuna üç idari para cezası verilmesine sebep olduğundan bahisle davacı hakkında tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçe ile dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: Temyize konu kararda, olayda, her ne kadar dava konusu işlem 6645 sayılı Yasadan sonra 17/04/2018 tarihinde tesis edilmiş ise de, cezai yaptırımlara ilişkin mevzuatta yapılan değişikliklerden lehe olan hükümlerin ilgililer hakkında uygulanması gerektiği, yapı denetim şirketinin cezalandırılmasına dayanak gösterilen fiillerin 2014 yılı içinde işlenmiş bulunması, 4708 sayılı Kanunun eylem tarihinde yürürlükte bulunan halinde sorumlu denetim elemanları hakkında yapı denetim kuruluşuna üç defa para cezası verilmesine neden olması halinde yaptırım uygulanacağını öngören bir hüküm bulunmaması karşısında, … YİBF numaralı yapılardaki aykırılıklar nedeniyle uygulanan idari para cezalarının davacı bakımından tekerrüre esas alınmasına hukuken olanak bulunmadığından, ortada 4708 sayılı Kanun'un 8/8. maddesinde öngörülen "yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olma" koşulu gerçekleşmediğinden dava konusu işlemde bu gerekçeyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılarak, … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar sonucu itibarıyla usul ve hukuka uygun olduğundan, istinaf başvurusunun yukarıda yer verilen gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Aynı inceleme kapsamında para cezaları verilmediği, her bir yapı için ayrı inceleme raporu ve ayrı para cezaları verildiği, tek bir yapıda farklı fiillerden verilen cezaların söz konusu olmadığı hususları ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının değişik gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı "Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği" şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : … Yapı Denetim Limited Şirketi'nin denetim sorumluluğunda bulunan 9…60771 (… blok), … (… blok) ve …. (… blok) YİBF numaralı yapıların, 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (a), (c) ve (g) bentlerinde öngörülen esaslara göre denetlenmediğinden bahisle anılan şirkete üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğundan bahisle aynı Kanunun 8. maddesinin 8. fıkrası Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 6. maddesinin 7. fıkrası uyarınca sorumlu denetim elemanı olan davacının (mimar, proje ve uygulama denetçisi) denetçi belgesinin iptaline ve 3 (üç) yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev almaması ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı olmaması için Bakanlıkça kaydının tutulmasına ilişkin olarak … Bakanlığı tarafından 20/04/2018 tarih ve 30397 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan … tarih ve … sayılı işlem tesis edilmiştir.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun "Yapı denetim kuruluşları ve görevleri" başlıklı 2. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendinde; "Proje müelliflerince hazırlanan, yapının inşa edileceği arsa veya arazinin zemin ve temel raporları ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarını kontrol ederek, ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüşünü bildirmek", (c) bendinde "Yapının, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılmasını denetlemek" ve (g) bendinde, "Ruhsat ve eklerine aykırı uygulama yapılması halinde durumu üç iş günü içinde ilgili idareye bildirmek" yapı denetim kuruluşlarının görevleri arasında sayılmış; aynı Kanunun 8. maddesinin 8. fıkrasında ise; yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgelerinin, Merkez Yapı Denetim Komisyonunun kararı ile iptal edileceği, bu suretle belgesi iptal edilen denetçi mimar ve denetçi mühendislerin, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamayacağı ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamayacağı düzenlenmiştir.
Öte yandan, 05/02/2008 tarih ve 26778 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin (22.08.2015 tarihli, 29453 sayılı RG ile yürürlüğe giren, 29.12.2018 tarihli, 30640 sayılı RG ile yürürlükten kaldırılan) işlem tarihinde yürürlükte bulunan 6. maddesinin 7. fıkrasında ''Hataların taşıyıcı sistemi etkilemesi nedeniyle yapı denetim kuruluşuna yeni iş almaktan men cezası uygulanmasına sebebiyet veren ya da gerçeği yansıtmayan raporlar hazırlayarak laboratuvarların belgesinin iptaline neden olan denetçi mimar ve mühendisler ile teknik elemanlar da, Kanunda yapı denetim kuruluşlarına ve laboratuvarlara idari para cezası uygulanmasına neden olan denetçi mimar ve mühendisler ile teknik elemanlar için öngörülen yaptırımlara tabidir. Yapı Denetim kuruluşları ve laboratuvarlara Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç), (d) bentleri ile (g) bendinin (1) numaralı alt bendi ve onuncu fıkrasının (b) ve (c) bentleri ile (e) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca uygulanan her bir idari yaptırım, sorumluluğu bulunan denetçi mimar ve mühendisler ve teknik elemanlara verilecek idari yaptırımlar konusunda tekerrüre esas alınır. Ancak Kanunun 8 inci maddesinin onuncu fıkrasının (b) bendi uyarınca uygulanacak idari para cezasının denetçi mimar ve mühendisler ile teknik elemanlar hakkında uygulanacak idari yaptırım için tekerrüre esas alınabilmesi için idari para cezasına konu her üç uyarı cezasına da o kişinin sebep olması gerekmektedir. Aynı inceleme kapsamında kuruluşa birden fazla fiilden idari yaptırım uygulansa bile neden olan denetçi mimar ve mühendisler ile teknik elemanlar için bu durum bir kere tekerrüre esas alınır.'' düzenlemesi yer almaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden; Antalya İli, … İlçesi, … (mülga …) Belediyesi, … ada, … sayılı parsel üzerinde ... YİBF numaralı yapıların yapı denetiminin davacının görev yaptığı … Yapı Denetim Limited Şirketi tarafından üstlenildiği, … İl Müdürlüğünce söz konusu yapıların mahallinde ruhsat eki projeleri ile birlikte incelenmesi neticesinde her bir yapı için ayrı teknik inceleme raporu düzenlendiği, anılan teknik inceleme raporlarına dayalı olarak Antalya İl Yapı Denetimi Komisyonunun 26.02.2018 tarihli kararları ile "projeler arasındaki uyumsuzluklar, ruhsat eki projelere aykırı taşıyıcı sistemi etkilemeyen uygulamalar" tespit edilmesi nedeniyle yapılan değerlendirme neticesinde; … YİBF numaralı yapıda 4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin 4. fıkrasının (a), (c) ve (g) bendindeki yükümlülüklerin yerine getirilmediğinden bahisle anılan Kanunun 8. maddesinin (ç) bendi uyarınca denetim şirketine 14.338,22 TL idari para cezası verildiği, aynı inceleme kapsamında … YİBF numaralı yapıda aynı yükümlülüklerin yerine getirilmediğinden bahisle aynı şirkete 13.718,25-TL idari para cezasının verildiği, yine aynı inceleme kapsamında … YİBF numaralı yapıda aynı yükümlülüklerin yerine getirilmediğinden bahisle anılan şirkete 12.827,75-TL idari para cezasının verildiği, izleyen süreçte yapı denetim kuruluşuna idari para cezaları verilmesine sebep olduğundan bahisle davacı hakkında gerekli işlemlerin yapılması için gereğinin davalı Bakanlığa bildirildiği, yapı denetim şirketinin sorumlu denetim elemanı (mimar, proje ve uygulama denetçisi) olan davacının, denetçi belgesinin iptaline ve 3 (üç) yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev almaması ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olmaması için Bakanlıkça kaydının tutulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı … Bakanlığı işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Uyuşmazlıkta, 4708 sayılı Kanun ve Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği uyarınca öngörülen görev ve sorumlulukları yerine getirmediği için yapı denetim kuruluşuna üç ayrı idari para cezası verildiği görülmekle birlikte, dava konusu olayda yapı denetim kuruluşu hakkında tesis edilen idari yaptırım kararlarının aynı yere ilişkin aynı inceleme kapsamında olup olmadığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Bu noktadan hareketle, dava dosyasında bulunan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, yapı denetimini … Yapı Denetim Limited Şirketi'nin üstlendiği ve aynı ada ve parsel üzerinde bulunan yapıların … İl Müdürlüğü yapı denetim kontrol elemanlarınca … tarihinde düzenlenen teknik inceleme raporlarında projeler arasındaki uyumsuzluklar, ruhsat eki projelere aykırı taşıyıcı sistemi etkilemeyen uygulamalar tespit edilmesi (tespit edilen aykırılıkların 2014 yılında meydana geldiği) üzerine, idarece her bir blok yapı nedeniyle ayrı idari yaptırım cezası tesis edildiği görüldüğünden, davacının görev yaptığı yapı denetim kuruluşuna verilen üç ayrı idari para cezasının aynı yere ilişkin ve aynı inceleme kapsamında olduğu açıktır.
Her ne kadar, yukarıda belirtilen Kanun maddesinde, yapı denetim kuruluşuna verilen üç idari para cezasının aynı inceleme kapsamında olup olmadığı yolunda bir ayrım yapılmaksızın yapı denetim kuruluşuna üç defa idari para cezası verilmesine sebep olduğu anlaşılan denetçi mimar ve denetçi mühendislerin belgelerinin iptal edileceği, üç yıl süre ile herhangi bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunda idari veya teknik bir görev alamayacağı ve başka bir yapı denetim veya laboratuvar kuruluşunun ortağı da olamayacağı öngörülmüş ise de; idari para cezalarının konusunu oluşturan yapıların özellikle toplu inşaatlar ve bütünsellik arz eden işler kapsamında olduğu ve aykırılıkların aynı tür ve nitelikte olduğunun tesbiti halinde, her yapı için kuruluşa birden fazla fiilden idari yaptırım uygulansa dahi sonuç itibarıyla tek bir inceleme söz konusu olduğundan, bu durumdaki yapıların inşaat işlerinin aynı inceleme kapsamında kabul edilmesi, dolayısıyla bu durumun anılan Kanunun 8. maddesinin 8. fıkrasında öngörülen "3 (üç) defa idari para cezası verilmesine sebep olma" fiilinde dikkate alınacak 1 (bir) idari para cezası olarak değerlendirilmesinin hakkaniyete uygun olacağı sonucuna varıldığından, dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf talebinin değişik gerekçeyle reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik görülmemiştir.


KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun değişik gerekçeyle reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 22/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.