Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3072 Esas 2022/4890 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2021/949-2021/908
İlk Derece
Mahkemesi : Kahta 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Antep Bölge Adliye Mahkemesi 10 Hukuk Dairesince davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Gantep Bölge Adliye Mahkemesi 10 Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 31.5.2021 tarihli kararı ile bozulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davanın kabulüne dair verilen kararın davalı ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I- İSTEM
Davacı, meslek lisesinde okurken zorunlu stajını Milli Eğitim Bakanlığına bağlı anaokulunda yapmasına karşın sigortalılığının bildirilmediğini beyanla tespitini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı ... vekili, davanın görev yönünden reddini, aksi takdirde zamanaşımı, hak düşürücü süre ve husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini istemiştir.
Fer'i müdahil Kurum vekili, davanın hak düşürücü süre ve husumet yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
"Davanın kabulüne, davacı asilin 01.05.2013-31.05.2015 tarihleri arasında davalı işveren yanında 150 gün süreyle hizmetinin bulunduğunun tespitine," karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Davalı ve fer'i müdahil Kurum vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile; Kahta 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin 27.02.2019 tarih ve 2016/812 Esas -2019/195 Karar sayılı kararının, HMK’nin 353/1-b maddesinin (2) numaralı alt bendi uyarınca, düzeltilmek üzere kaldırılarak ve esas hakkında yeniden karar verilmek suretiyle,Hukuki yarar dava şartı yokluğu nedeniyle HMK'nin 114/1-h ve 115/2. maddeleri gereğince davanın usulden reddine,dair karar üzerine 31.5.2021 tarihli bozma ilamında Dairemizce, dava dilekçesinden davacının talebinin tam olarak ne olduğunun anlaşılamadığı, davacıya talebinin kısa vadeden mi yoksa uzun vadeli sigorta kollarından mı ve talebinin hangi tarihler arasına ilişkin olduğu hususu açıklattırılarak yapılacak değerlendirmeye göre karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.Bölge Adliye Mahkemesi tarafından 1-)Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 31.05.2021 tarih, 2020/3269 esas, 2021/7235 karar sayılı ilamı doğrultusunda Kahta 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi 27.02.2019 tarih 2016/812 Esas - 2019/195 Karar sayılı ilamının HMK 353/1-b maddesinin (2) numaralı alt bendi uyarınca düzeltilmek üzere kaldırılarak ve düzeltilerek esas hakkında yeniden karar verilmesi suretiyle,
2-a)Davanın kabulü ile davacının 17.09.2012 - 26.09.2012, 01.01.2013 - 25.01.2013 ve 11.02.2013 - 14.06.2013 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde kısa vadeli sigorta kollarına tabi hizmeti bulunduğunun tespitine, karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ve feri müdahil vekili verilen kararın hatalı olduğunu belirtip, kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun'un; dava konusu dönem itibariyle yürürlükte olan 5/b maddesi, "b) (Değişik: 13/2/2011-6111/24 md.) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslekî ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46 ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 82 nci maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır. Bu bentte sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırlar ..."
3. maddesi, "3) Sosyal sigortalar: Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarını, 4) Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kollarını, 5) Uzun vadeli sigorta kolları: Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarını, 6) Sigortalı: Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişiyi, ... ifade eder."
Dava konusu dönem itibariyle yürürlükte olan 3308 sayılı Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kanunu'nun 18. maddesi, "(Değişik : 29/06/2001 - 4702/13 md) On ve daha fazla işçi çalıştıran işletmeler, çalıştırdıkları işçi sayısının yüzde beşinden az, yüzde onundan fazla olmamak üzere, meslek lisesi öğrencilerine beceri eğitimi yaptırırlar." 25. maddesinde, "Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir. Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci, aday çırak ve çırağa yaşına uygun asgari ücretin % 30'undan aşağı ücret ödenemez.
Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.
Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.
Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin akdedilmesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun iş kazaları ve meslek hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri 1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesi gereğince bunların yaşına uygun asgari ücretin % 50'si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır." düzenlemeleri mevcuttur.
Dava konusu dönemde yürürlükte olan 5510 sayılı Kanun'un 6. maddesi, "Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında; ... f)Resmî meslek ve sanat okulları ile yetkili resmî makamların izniyle kurulan meslek veya sanat okullarında ve yüksek okullarda fiilen normal eğitim süreleri içinde yapılan, tatbikî mahiyetteki yapım ve üretim işlerinde çalışan öğrenciler, ... 4 üncü ve 5 inci maddelere göre sigortalı sayılmaz.” düzenlemesini içermekte iken, 2.12.2016 tarihli ve 6764 sayılı Kanunun 55. maddesiyle, “Resmî meslek ve sanat okulları ile yetkili resmî makamların izniyle kurulan meslek veya sanat okullarında ve” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, kız meslek lisesinde çocuk gelişimi bölümü öğrencisi olan davacının 17.09.2012 tarihli işletmelerde meslek eğitimi sözleşmesiyle 1.10.2012-31.5.2013 arasında Cendere Meslek Lisesi öğrencisi olarak Hürriyet İlkokulunda işletmeye gittiği, 27.9.2012-31.12.2012 arasında Kahta Kız Teknik ve Meslek Lisesi işyerinden kısa vadeli sigorta kollarından bildiriminin yapıldığı belirgindir.
Davacı bozma sonrası açıklamalarında kısa vadeli sigrota kollarından bildirim yapılmasını istediğini beyan etmiş, Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş ise de verilen karar eksik incelemeye dayalıdır.Bu nedenle Mahkemece davacının staj dosyası, devam çizelgesi, staj başlama bitişine ilişkin tüm belgeler getirtilmeli, davacının stajını yaptığı işyerine ilişkin bordro tanıkları dinlenmeli davacının çalıştığı süreler yöntemince belirlenmeli sonucuna göre karar verilmelidir.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar doğrultusunda yargılama yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı ve feri müdahil vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/2. maddesi gereğince BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 04.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.