Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/10722 Esas 2022/4958 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, iş kazasından sigortalının vefatı nedeniyle hak sahiplerinin maddi ve manevi zararlarının giderilmesi istemine ilişkindir.
Dava hakkında ... 2. İş Mahkemesince verilen 16.04.2019 tarih ve 2016/569 E.- 2019/363 K. sayılı hükmün, (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin 13.01.2020 tarih ve 2019/4540 E.- 2020/3 K. sayılı ilâmı ile bozulmasına karar verilmiştir. Davacı vekilinin 28.02.2020 tarihli dilekçesiyle bozma ilamında maddi hata bulunması nedeniyle kararın düzeltilmesi talebinde bulunulduğu, Mahkemece söz konusu talebin Dairemize gönderilmeden bozma ilamına uyularak esas hakkında karar verildiği ve esas hakkındaki kararın davacılar ve davalı ... Sanayi AŞ tarafından temyiz edildiği anlaşıldıktan, Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
A) 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu'nun 8/3'üncü madde hükmü uyarınca İş Mahkemelerince verilen kararlara ve buna bağlı Yargıtay ilamına karşı karar düzeltme yolu kapalıdır. Ne var ki, Yargıtay kararlarında açıkça maddi hatanın bulunması hallerinde dosyanın yeniden incelenmesi mümkündür. Zira maddi yanılgıya dayanılarak verilmiş olan kararlar ile hatalı biçimde hak sahibi olmak evrensel hukukun temel ilkelerine ters düştüğünden karşı taraf yararına sonuç doğurmamalıdır.
(Kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin 13.01.2020 tarih ve 2019/4540 E.- 2020/3 K. sayılı ilâmı ile ilk derece mahkemesi hükmünün bozulmasına karar verilmiş ise de; davalılardan ... İnş. Taah. Hayv. Gıda San Tic. Ltd. Şti.’nin 20.09.2017 tarihinde ticaret sicilinden terkin edilmiş olmasına karşın öncelikle şirketin ihyası yönünde bir karar verilmeden ve anılan davalıya kararın usulüne uygun tebliği sağlanıp temyiz hakkı sağlanmadan karar verilmesinin hatalı olduğu bu yönle Dairece verilen bozma kararında bu hususun belirtilmesi gerekirken maddi hata yapılarak usuli kazanılmış hakka işaretle kararın bozulduğu anlaşıldığından anılan hususa ilişkin Daire kararının ortadan kaldırılarak aşağıdaki şekilde düzeltilmesi gerektiği anlaşılmıştır.
B) 1- Dava ehliyeti, kişinin bizzat veya vekili aracılığıyla bir davayı davacı veya davalı olarak takip etme ve usuli işlemleri yapabilme ehliyetidir. Dava ehliyeti, medeni hakları kullanma ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekildir; dolayısıyla, medeni hakları kullanma ehliyetine ( fiil ehliyetine ) sahip gerçek ve tüzel kişiler dava ehliyetine de sahiptirler.
Taraf sıfatına gelince; bir hakkı dava etme yetkisi ( dava hakkı ) kural olarak o hakkın sahibine aittir. Bir hakkın sahibinin kim olduğu, dolayısıyla o hakkı dava etme yetkisinin kime ait olduğu, ( o davada davacı sıfatının kime ait olacağı ) tamamen maddi hukuk kurallarına göre belirlenir. Ancak, bir davanın davacısının o dava yönünden davacı sıfatına sahip bulunmadığının belirlenmesi halinde, mahkeme dava konusu hakkın mevcut olup olmadığını inceleyemeyeceği ve sıfat yokluğundan davanın reddine karar vermek zorunda olduğu için, taraf sıfatı usul hukukunun da düzenleme alanındadır.
Eş söyleyişle, sıfat, dava konusu sübjektif hak (dava hakkı) ile taraflar arasındaki ilişkidir. Taraf ehliyeti, dava ehliyeti ve davayı takip yetkisi, davanın taraflarının kişilikleriyle ilgili olduğu halde, taraf sıfatı dava konusu sübjektif hakka ilişkindir (Baki Kuru-Ramazan Arslan-Ejder Yılmaz, Medeni Usul Hukuku, 7. baskı, ... 1995, s. 231). Bu nedenle, davanın tarafları, taraf ehliyetine sahip olmalıdır. Yani, bir davada taraf olabilmek için, ya, hakiki şahıs; ya da, hükmi şahıs olmak gerekir. Zira, taraf ehliyeti, medeni hukukun haklardan istifade ehliyetine tekabül eder ( Saim Üstündağ, Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 7. Baskı, ... 2000, s.288).Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 06.06.2007 tarih, 2007/10-358 Esas, 2007/337 Karar sayılı kararında da benimsendiği üzere; ticari şirketin tüzel kişiliği ticaret sicilinden silinmesi (terkini) ile sona erer. Tüzel kişiliğin sona ermesi için tasfiye işlemlerinin eksiksiz yapılmış olması gerekir. Şayet tasfiye işlemleri gerektiği gibi tamamlanmamış ve tasfiyesi gereken hususlar eksik bırakılmış ise, tüzel kişilik ticaret sicilinden silinse bile şirketin tüzel kişiliğinin sona erdiğinin kabulü olanaksızdır. Bu durumda, tüzel kişiliğin yeniden ihyasına gidilerek taraf teşkili sağlanmak suretiyle yargılamanın devamının sağlanması gerekir. Şu halde yapılması gereken iş; anılan HGK kararı çerçevesinde, tüzel kişiliği sona eren davalı şirketin ihyası için tasfiye memurluğu ile Ticaret Siciline husumet yöneltilerek ayrı bir dava açılması için davacı tarafa uygun bir süre verilmeli, dava açıldığı takdirde bu davanın sonucu beklenmeli, tüzel kişiliğin yeniden ihyası halinde, taraf teşkili sağlanarak, sonucuna göre karar verilmelidir.
Somut olayda, davalı ... İnş. Taah. Hayv. Gıda San Tic. Ltd. Şti.’nin 20.09.2017 tarihinde ticaret siciline tescil edilen kayda göre ticaret sicilinden terkin edilmiş olduğunun anlaşılması nedeniyle anılan davalı şirket hakkında ihya yapılması için yasal prosedür işletilmek suretiyle, ihyasına dair karar alındıktan sonra, usulüne uygun şekilde taraf teşkilinin sağlanması ve sonrasında karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme ve infazı mümkün olmayacak şekilde, karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olmuştur
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı ... Mimarlık Danışmanlık İnş. San. Tic. A.Ş. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları ile re’sen gözetilen sebepler dikkate alınarak hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:
1-(Kapatılan) 21. Hukuk Dairesinin 13.01.2020 tarih ve 2019/4540 E.- 2020/3 K. sayılı Bozma kararının maddi hataya dayalı olması nedeniyle kaldırılmasına,
2-... 2. İş Mahkemesinin 16/04/2019 tarih ve 2016/569 E. - 2019/363 K. sayılı hükmünün bu aşamada davalı ... Mimarlık Danışmanlık İnş. San. ve Tic. A.Ş. vekilinin temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine,
3-Davacılar vekilinin maddi hata başvurusunun kabul edilmesiyle, Mahkemenin uyduğu bozma ilamının ortadan kalkmış olması nedeniyle bozmaya uyularak mahkemece verilen 22.04.2021 tarihli karara yönelik davacılar vekili ile davalı ... Sanayi AŞ’nin temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına 05.04.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.