Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/13000 Esas 2022/5067 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... 13. İş Mahkemesi

Dava, ev kadınlığı borçlanmasına dair aksine Kurum işleminin iptaline, karar verilmesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmne kabulüne dair verilen karara karşı davacı ve davalı Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, davalının istinaf isteminin esastan reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulü ile, davanın kısmen kabulüne dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili özetle, ilk borçlanmanın 09/10/1997 - 12/12/2005 arasına mal edilmesi bu tahakkukun 09/10/1997 - 11/07/2000, 01/04/2002 - 28/03/2003, 31/05/2004 - 12/12/2005 tarihleri arasındaki kısmının 506 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilmesi, yapılan ikinci borçlanmanın 4/ 1-a kapsamında kabul edilerek; bu sürelerin 13/01/1992 - 01/12/1994,18/01/1995 - 08/10/1997, 13/12/2005- 07/05/2008 tarihleri arasına mal edilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili, kurum işlemlerinin hukuka uygun olduğunu beyanla; davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince; Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile; 17.03.2006 tarihli tahakkuk cetvelinin 09.10.1997 - 12.12.2005 tarihleri arasına ilişkin olarak düzeltilmesi ve ödenen 2944 prim gününün 09.10.1997 - 12.12-2005 tarihleri arasına mal edilmesine ilişkin talep yönünden davanın reddine, davacının 12.12.2005 tarihli borçlanma başvurusu üzerine 3201 sayılı Kanun kapsamında tesis edilen işlem ile ilgili;
A-13.07.1999 ile 11.07.2000 tarihleri arasındaki sürenin,
B-01.04.2002 ile 28.03.2003 tarihleri arasındaki sürenin,
C-31.05.2004 ile 28.02.2005 tarihleri arasındaki sürenin,
D-16.08.2005 ile 11.12.2005 tarihleri arasındaki sürenin, Sosyal Sigortalar Kanunu (4/1-a) kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin tespitine, talep edilen kalan süreler yönünden davanın reddine, davacının 05.06.2012 tarihli borçlanma başvurusu kapsamındaki sürelerin Sosyal Sigortalar Kanunu kapsamına alınması ve kısmi ödemenin 13.01.1992 - 01.12.1994, 18.11.1995 - 08.10.1997, 13.12.2005 - 07.05.2008 tarihleri arasına mal edilmesine ilişkin talep yönünden davanın reddine; dair karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ
Davacı vekili, mahkemece alınan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesi gerekirken mahkemece rastgele belirlenmiş tarihler ile hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın istinaf incelemesi ile kaldırılmasını, talep etmiştir.
Davalı vekili, yapılan Kurum işlemlerinin hukuka uygun olduğunu, davanın reddi gerektiğini beyanla kararın ortadan kaldırılmasını istemiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine; davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.3 maddesi gereğince kabulüne, ... 13. İş Mahkemesi'nin 2015/1579 E., 2020/389 K. sayılı kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabul kısmen reddi ile; davanın, davacının 3201 Sayılı Kanunu'na göre yaptığı 12.12.2005 tarihli borçlanma başvurusuna konu;
13.07.1999 ile 11.07.2000,
01.04.2002 ile 28.03.2003,
31.05.2004 ile 28.02.2005 ve
16.08.2005 ile 11.12.2005 tarihleri arasındaki sürelerin ve davacının 05.06.2012 tarihli borçlanma başvurusuna konu 24.08.1997 - 12.07.1999 12.12.2005 - 23.03.2011 tarihleri arasındaki sürelerin Sosyal Sigortalar Kanunu (4/1-a) kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin tespitine, davanın, dava konusu 17.03.2006 tarihli tahakkuk cetvelinin 09.10.1997 - 12.12.2005 tarihleri arasına ilişkin olarak düzeltilmesi ve primi ödenen 2944 günün 09.10.1997 - 12.12-2005 tarihleri arasına, 05.06.2012 tarihli borçlanma başvurusuna konu sürelerin 13.01.1992 - 01.12.1994, 18.11.1995 - 08.10.1997, 13.12.2005 - 07.05.2008 tarihleri arasına mal edilmesi talebi yönünden reddine; dair karar verilmiştir.
V-TEMYİZ NEDENLERİ:
Davalı vekili, yapılan Kurum işlemlerinin hukuka uygun olduğunu, davanın reddi gerektiğini beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
Dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacı, 12/12/2005 tarihli borçlanma dilekçesi, 01/04/1988 - 31/12/2005 arası 4165 gün ev kadınlığı süresini borçlanmak istemiş olup; kurum davacı adına, 07/04/1990 - 11/01/1992 ve 13/07/1999 - 11/12/2005 arası 2944 günlük borç tahakkuk cetveli düzenlemiştir; davacı, 18/04/2012 tarihinde iş bı borçlanmayı ödemiştir. İş bu husustan sonra, davacı 17/04/2012 tarihli dilekçe, 13/01/1992 - 24/10/1999 tarihleri arasında ki sürelerin 7200 güne tamamlanacak şekilde borçlanma talep etmiş, kurumca, davacıya, 13/01/1992 - 01/12/1994, 18/11/1995 - 12/07/1999, 12/12/2005 - 23/03/2011 olmak üzere toplam 4256 gün karşılığı 40261,76 TL borç tahakkuk ettirilmiştir. Davacı, 2581 gün karşılığı 24.420,00 TL’yi 08/10/2012 tarihinde ödemiştir.Kurum yapılan kısmi ödemeye istinaden, 24/08/1997 - 12/07/1999, 12/12/2005 - 23/03/2011 tarihlerinde arasında sigortalı kabul etmiştir. Davacı, eldeki bu dava ile, bütün borçlanmalarının 4/ 1 – a maddesi kapsamında sigortalılık süresinden sayılmasını ve mal edilme döneminin de ... sigortası dönemi olduğunun tespitini, talep etmiş olup; dava, 3201 Sayılı Kanun uyarınca, ev kadınlığı süresinde geçen dönemin, borçlandırılması isteğine ilişkin olup, beliritlen borçlanma sürelerinin ise 4/1- a madde kapsamında olması taleplidir.
Türk vatandaşlarının yurtdışında geçen hizmetlerinin borçlandırılarak, ülkemiz sosyal güvenlik mevzuatında malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde Türkiye’de geçmiş hizmet gibi değerlendirilmesini sağlamak amacıyla kabul edilen 3201 sayılı Kanunun 5. maddesi; “Madde 5 – (Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/79 md.) Yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceği ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınır, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanır.
Sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme gün sayıları ile ilgili hizmetlerine katılır. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülen tarihtir.
(Ek fıkra: 17/4/2008-5754/79 md.) (Değişik fıkra:17/7/2019-7186/10 md.)Yurt dışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir.
3201 sayılı Yasanın 5. maddesi gereği borçlanmada, Türkiye’de sigortalı olarak tescili bulunmayanların borçlanması 5510 sayılı Yasanın 4/1-b maddesi kapsamında değerlendirilerek, borç tahakkuku yapılması yasa gereği olup, kurum işlemi hukuka uygun olduğundan, davanın reddine dair karar verilmesi gerekirken; yazılı şekilde karar tesisi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 06/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.