Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3716 Esas 2022/5085 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2020/624-2022/184
İlk Derece
Mahkemesi : Eskişehir 1. İş Mahkemesi

Dava, yaşamlarını yitiren sigortalı eş ve baba üzerinden hak sahibi sıfatıyla çift ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti, Kurum işleminin iptali ve alacak istemine ilişkindir. 
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekili tarafından istenmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı müvekkilinin babası nedeniyle bağkur ölüm aylığı aldığını, ayrıca vefat eden eşinden aylık aldığını, bu aylıkların kurumun kendi araştırması sonucu bağlanan aylıklar olduğunu, müvekkili adına eşinden aldığı ölüm aylığında kesinti olması üzerine kesintinin nedenini öğrenmek için 11/07/2019 tarihinde davalı kuruma başvuruda bulunulduğunu, kurumun babasından aldığı maaşın iptal edildiğini ve şimdiye kadar yapılan ödemeler nedeniyle geriye dönük 12.690,29 TL tutarında borcunun olduğu ve bu borca istinaden maaşından kesinti yapıldığının bildirildiğini, yapılan bu kesinti nedeniyle müvekkilinin son derece mağdur olduğunu ve geçinmesinin mümkün olmadığını belirterek, davacının Bağ-Kur sigortalısı müteveffa babasından almakta olduğu aylığın kesilmesine dair işlemin iptaline ve babası üzerinden yetim aylığı almaya hak kazandığının tespitine,müvekkilin eşi nedeniyle almakta olduğu ölüm aylığından dava tarihine kadar davalı kurum tarafından yapılan kesintiler toplamının kesinti tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; öncelikle, davacının tüm bu taleplerinin bu davada değerlendirilmesi mümkün olmayıp davanın öncelikle hukuki yarar yokluğundan, yine işbu dava hak düşürücü süre içerisinde açılmamış olup davanın hak düşürücü süre yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini, bu itirazları kabul görmeyecek ise davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
“1-Davanın kabulü ile;
Davacının Bağkur sigortalısı babası ...'dan dolayı yetim aylığı almaya hak kazandığının tespitine, bu aylığın kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptaline,
Davacının eşi ...'den 4/a kapsamında almakta olduğu ölüm aylığından davalı kurum tarafından yapılan kesintilerin, kesinti tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsili ile davacıya verilmesine,
Davacı vekilinin tedbir talebinin reddine" karar verilmiştir.” şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Yerel mahkeme kararı yerinde bulunarak istinaf isteminin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili, kurum işleminin yerinde olduğunu belirterek söz konusu kararının bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamı incelendiğinde, 21.06.2011 tarihinde yaşamını yitiren sigortalı eşi üzerinden 506 sayılı Kanun hükümleri gereğince kendisine ölüm aylığı bağlanan davacının, 09.03.1988 günü ölen 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalı babası üzerinden de ölüm aylığı bağlanması gerektiğinin tespiti, kurum işleminin iptali ve alacak istemli işbu davayı açtığı anlaşılmıştır.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren ve “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılması” başlığını taşıyan 34. maddesinde, sigortalının evli olmayan, boşanan, dul kalan kızlarına ölüm aylığı bağlanabilmesi, bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmama veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olma koşullarına bağlanmış, “Aylık ve gelirlerin birleşmesi” başlıklı 54. maddede ise bu Kanuna göre bağlanacak aylık ve gelirlerin birleşmesi durumunda, hem eşinden, hem de ana ve/veya babasından ölüm aylığına hak kazananlara, tercihine göre eşinden ya da ana ve/veya babasından bağlanacak aylığının bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.
Belirtilen açıklamalar ışığında dava dosyası incelendiğinde, babası üzerinden aylık alma açısından hakkı doğuran olay eşinin vefat ettiği tarih olacağından, söz konusu tarihteki ilgili mevzuatın yukarıda belirtilen maddeleri uyarınca davacının çift aylığa hak kazanamadığı belirgindir.

Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 06.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.