Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/3531 Esas 2022/917 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/3531
Karar No : 2022/917


TEMYİZ EDENLER : I- (DAVACI) : …
II- (DAVALILAR) :
1- … Bakanlığı
VEKİLİ :…
2- … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Sekizinci Dairesinin 02/06/2021 tarih ve E:2017/4550, K:2021/2844 sayılı kararının iptale ilişkin kısmının davalı idareler, redde ilişkin kısmının davacı tarafından temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Polis memuru olan davacının, Polis Amirleri Eğitim Merkezi emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi fiziki yeterlilik ve mülakat sonucunda başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile bu işlemin dayanağı olan, 16/07/2015 tarih ve 29418 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi ve 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Sekizinci Dairesinin 02/06/2021 tarih ve E:2017/4550, K:2021/2844 sayılı kararıyla;
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu'nun 1 ve 30.; 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun -dava konusu işlem tarihindeki ve 7196 sayılı Kanun ile değişik hâlleriyle- 55.; Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) -dava konusu işlem tarihindeki hâlleriyle- 7, 14, 16, 17, 18, 19 ve 20/1/(a). madde hükümlerine yer verildikten sonra,
Yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi yönünden;
Yönetmeliğin 14. maddesinde Polis Amirleri Eğitim Merkezine (PAEM) giriş aşamalarının düzenlendiği; 14. maddeye göre, PAEM’e giriş sınavının, fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından oluştuğu ve emniyet mensubu adaylar için ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce çoktan seçmeli yazılı test sınavının yapılacağı,
3201 sayılı Kanun'un 55. maddesinin dava konusu işlem tarihindeki hükmünde ihtiyaç halinde şartları taşıyan polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasından yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanların ilk derece amirlik eğitimine alınacağı, bu eğitimi başarı ile tamamlayanların komiser yardımcısı rütbesine atanacağı, adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceğinin belirtildiği, idareye söz konusu hususlarda belirli bir takdir hakkı bırakıldığı,
Polislik mesleğinin, gece-gündüz, ağır şartlarda görev yapılan silahlı hizmet olup, söz konusu meslek mensuplarının yasal şartlar oluştuğunda silah kullanma zorunlulukları da bulunduğundan, bu meslekte görev yapanlarda, sağlık açısından bazı şartların aranması gerektiği, ülkede güvenlik ve asayişin sağlanması görevini yürütecek olan personelin görevi gereği özel olarak seçileceği,
3201 sayılı Kanun'un 55. maddesinde polis amirlerinin, rütbe sırası ile Komiser Yardımcısı, Komiser, Başkomiser, Emniyet Amiri, Dördüncü Sınıf Emniyet Müdürü, Üçüncü Sınıf Emniyet Müdürü, İkinci Sınıf Emniyet Müdürü, Birinci Sınıf Emniyet Müdürü ve Sınıf Üstü Emniyet Müdürü şeklinde hiyerarşik bir şekilde sıralandığı,
3201 sayılı Kanun'un 55. maddesi uyarınca, amir konumunda olan bir göreve atamada polislik mesleğinin de özelliği gereği fiziki yönden bir değerlendirme yapılması gereğinin idarenin takdirinde olduğu, bu çerçevede Yönetmelikle polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasından ilk derece amirliğe atamada fiziki yeterlilik sınavı şartı aranması ve buna ilişkin usul ve esasların belirlenmesinde kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı,
Yönetmeliğin 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden;
Dava konusu düzenlemede PAEM giriş puanının hesaplanmasına ilişkin usul ve esasların yer aldığı, bireysel işlem tarihinde emniyet mensubu olan adaylar için, yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının toplamı alınmak üzere giriş puanının hesaplandığı; 31/03/2017 tarih ve 30024 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan Yönetmelik değişikliği ile yazılı sınav puanının %25’i, fiziki yeterlilik sınavı puanın %25’i ve mülakat sınavı puanının %50’sinin toplamı alınmak üzere giriş puanının hesaplanacağının düzenlendiği,
3201 sayılı Kanun'un 55. maddesinde, PAEM giriş puanının hesaplanması usulünün idarenin takdirine bırakıldığı, sınav aşamalarının toplam puana etkisinin sınavın diğer aşamalarının etkisini anlamsız kılacak bir oranda olmamasının esas olması gerektiği, idare tarafından yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının esas alındığı ve 31/03/2017 tarihinde yapılan değişikliğe oranla sözlü sınavın etkisinin daha az olduğu görüldüğünden düzenlemede kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı,
Davacının, emniyet mensubu öğrenci adayı amirlik eğitimi fiziki yeterlilik ve mülakat sonucunda başarısız sayılmasına ilişkin işlem yönünden;
Olayda; davacının 2016 yılı 2. Dönem İlk Derece Amirlik Eğitimi için sınava başvuru yaptığı, yazılı sınavdan 81 puan alarak başarılı olduğu, fiziki yeterlik sınavından 92,5 puan alarak başarılı sayıldığı ve mülakata çağrıldığı, mülakat sınavından soru havuzundan 152 sıra numaralı soruyu çektiği, çekilen soruda "TODAİE'nin açılımı nedir? TODAİE hakkında bilgi veriniz" şeklinde soru sorulduğu, davacının soruya verdiği cevabın komisyon üyelerince değerlendirilmesi neticesinde 70 puan alarak başarılı sayıldığı, ancak Yönetmeliğin 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca yapılan hesaplama neticesinde sıralamaya giremediği ve başarısız sayıldığı,
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; mülakat komisyonunun usulüne uygun şekilde oluşturulduğu, yapılan sınavda adaylara sorulacak soruların sınav komisyonunca önceden belirlendiği, sınav öncesinde belirlenen soruların cevaplarının da hazırlandığı, adayların torbalardan çekmesi yoluyla soruların belirlendiği, davacının komisyon üyeleri tarafından; konu hakkında bilgi düzeyi, kendisinden istenileni kavrama, özgüveni, ifade etme yeteneği ve beden dilini kullanma becerisi yönünden değerlendirildiği ve yapılan değerlendirme neticesinde 70 puan aldığı, Yönetmelikte düzenlenen sözlü sınavdan başarılı sayılmak için gerekli olan en az 70 puan şartını yerine getirdiğinin anlaşıldığı,
Dairelerinin 02/06/2021 tarih ve E:2020/3054, K:2021/2842 sayılı kararı ile Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin 17. maddesinin 3. fıkrasının birinci cümlesinde yer alan ''On'' ibaresi hukuka aykırı bulunarak iptal edildiğinden, davacının mülakat sınavından Yönetmelikte aranan puanı aldığı görüldüğünden durumunun iptal kararı neticesinde yeniden değerlendirilmesi gerektiği gerekçeleriyle,
Dava konusu düzenlemeler yönünden davanın reddine, bireysel işlemin ise iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacı tarafından, idarenin, puan hesaplamasını yeni oranlarla yapıp sınav sonucunu 78,3 olarak hesaplayarak 2016 yılında kazandığı sınavda, başarısız gösterilmiş olduğu kanaatinde olduğu, bahse konu sınav ile ilgili kazananlar listesi ile ilgili olarak sıralama ve puan cetvelinin dosyaya sunulması gerektiği; Yönetmeliğin 14/2 ve 20/1/(a). maddelerinde kanunu aşar şekilde yeni sınavlar ihdas edildiği, normlar hiyerarşisine aykırı bu düzenlemelerin iptalinin gerektiği; 20. maddede puan eşitliği hâlinde ilk olarak yazılı sınav puanı yüksek olana üstünlük tanınmakla birlikte, puan hesabında yazılı sınav ağırlığının mülakattan düşük tutulduğu; mülakata, atama yapılacak kadro sayısının 10 katına kadar aday çağırma keyfiyeti tanındığı, bu sistemle yazılıda düşük puan alanların mülakatta yüksek notlar alarak öne geçmelerinin sağlandığı, böylece yazılı sınavın bir geçerliğinin kalmadığı; sözlü sınavın yazılı sınavı tamamlayıcı nitelikte olması, bilgi ve liyakatı ölçme ve en başarılı adaydan başlanarak en uygun olanların seçilmesi amacından uzaklaşıldığı; polis memuru olan komiser adayının fiziki yeterlik ve mülakat sınavına tabi tutulmasının hukuka aykırı olduğu, herhangi bir sağlık sorunu nedeniyle fiziki yeterlik sınavına katılamayan adayın elendiği; dava konusu hükümlerin ve yapılan fiziki yeterlik sınavı ve mülakat sınavının tarafına da uygulanan tüm sonuçları ile iptali gerektiği,
Davalılar tarafından, Emniyet Genel Müdürlüğü Personel Daire Başkanlığının 25/05/2017 tarihli yazısından, davacının 26/04/2017 tarihinde görevden uzaklaştırıldığı ve hakkındaki soruşturmanın sürdüğü belirtilerek, Daire kararının lehlerine bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
Davalı idareler tarafından, davacı hakkında tesis edilen işlemde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığı, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'ÜN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının, Yönetmeliğin dava konusu 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresi ve 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi yönünden davanın reddine ilişkin kısımlarının bozulması; bireysel işlem yönünden davalı idarelerin temyiz taleplerinin reddi ile bu kısım yönünden Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı idarelerin yürütmenin durdurulması istemleri hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
Üye … 'in, "davacının fiziki yeterlik sınavına ilişkin hukuka aykırılık iddiaları ile iptalini talep ettiği Yönetmeliğin dava konusu 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresinin, davacının fiziki yeterlik sınavında 92,5 puan alarak başarılı sayıldığından menfaatini etkilemediği, bu nedenle davanın bu kısmının ehliyet yönünden reddine karar verilmesi gerektiği" yönündeki usule ilişkin oyuna karşılık, davacının bu kısım bakımından dava açma ehliyetinin bulunduğuna oyçokluğu ile karar verilerek, işin esasına geçildi:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçelerinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Öte yandan, Daire kararında atıf yapılan Danıştay Sekizinci Dairesinin 02/06/2021 tarih ve E:2020/3054, K:2021/2842 sayılı kararı, Kurulumuzun 03/02/2022 tarih ve E:2021/2726, K:2022/305 sayılı kararı ile onanarak kesinleşmiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Tarafların temyiz istemlerinin reddine,
2. Danıştay Sekizinci Dairesinin 02/06/2021 tarih ve E:2017/4550, K:2021/2844 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Adli yardım kararından dolayı ertelenmiş olan temyiz aşamasına ilişkin yargılama giderlerinin, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin 1. fıkrası uyarınca davacıdan tahsili için Dairesince müzekkere yazılmasına,
4. Kesin olarak, 23/03/2022 tarihinde, düzenleyici işlemler yönünden oyçokluğu, bireysel işlem yönünden oybirliği ile karar verildi.




KARŞI OY

X- 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun 55. maddesinin 4. fıkrasının dava tarihinde yürürlükteki hâlinde "Rütbelere terfi ettirilecek personelin kurullarda görüşülmesi kıdem sırasına göre, rütbelere terfiler ise bu maddede öngörülen sınav ve eğitim şartı saklı kalmak üzere liyakate göre yapılır." hükmü yer almaktadır.
Liyakat ilkesinin temelinde objektif kurallar çerçevesinde işin ehline verilmesi ve hak etme düşüncesi yatmakta olup, kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde görülmesinin gereklerinden biri de hizmetin yetişmiş, ehil kamu görevlilerince yerine getirilmesidir.
Yönetmeliğin 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, emniyet mensubu olan adayların başarı sıralamasına esas PAEM giriş puanı; yazılı sınav puanının %30’u, fiziki yeterlilik sınavı puanın %30’u ve mülakat sınavı puanının %40’ının toplamı olarak düzenlenmiştir.
Buna göre, yazılı sınava oranla mülakat sınavının değerlendirmede daha etkili olması sonucunu doğuracağı açıktır.
PAEM giriş puan hesabında, yazılı sınav sonuçlarının, mülakat sınav sonucuna göre daha düşük oranda uygulanması, adaylar arasında objektifliği sağlayabilecek nesnel bir değerlendirme ölçütü olan yazılı sınav puanını değerlendirmede etkisiz kılacak ve yazılı sınavın tamamlayıcısı niteliğinde olması gereken mülakat sınavını, seçimin belirleyici unsuru hâline getirecek olup, bu durumun objektif değerlendirme yerine subjektif değerlendirmelere sebep olabileceği sonucuna varıldığından, Yönetmeliğin dava konusu 20. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davacının temyiz isteminin yukarıda belirtilen düzenleme yönünden kabulü ile Daire kararının bu kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.



KARŞI OY

XX- Anayasa'nın -dava konusu bireysel işlem tarihinde yürürlükteki hâliyle- 124. maddesinde; Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği belirtilmiştir.
Normlar hiyerarşisi, her türlü normun hiyerarşik olarak bir sıra dahilinde sıralanması ve birbirine bağlı olması anlamına gelmektedir. Bunun doğal sonucu olarak, hiyerarşik sıralamada daha altta yer alan bir normla, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler getiremeyeceği gibi bir düzenlemenin hiyerarşik sıralamada daha altta bulunan bir düzenleme ile değiştirilmesi veya kaldırılması da mümkün değildir.
Düzenleyici işlemler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde teknik detayların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmakla birlikte, idarelerin düzenleme yetkisinin üst normla getirilen hükümleri aşacak veya daraltacak bir biçimde kullanılamayacağı hususu da göz önünde tutulmalıdır.
İptali istenilen düzenlemelerin yer aldığı Polis Akademisi Başkanlığı Polis Amirleri Eğitimi Merkezi Giriş ve Eğitim-Öğretim Yönetmeliği'nin dayanağı olan 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu'nun -dava konusu bireysel işlem tarihinde yürürlükteki hâliyle- 55. maddesinde; gerekli şartları taşıyan polis memurları, başpolis memurları ve kıdemli başpolis memurları arasında yapılacak yazılı ve sözlü sınavda başarılı olanlardan, Polis Akademisi Başkanlığınca düzenlenecek ilk derece amirlik eğitimini başarıyla bitirenlerin Komiser Yardımcılığı rütbesine atanacağının düzenlendiği, adaylarda aranacak diğer nitelikler, sınavlara ve ilk derece amirlik eğitimine ilişkin usul ve esasların yönetmeliğe bırakıldığı, anılan Kanun'da sınav aşamalarının açık bir şekilde yazılı ve sözlü sınav şeklinde belirleme yapıldığı görülmekte iken dava konusu Yönetmelik maddesinde bu aşamalar dışında fiziki yeterlik sınavının da sınav aşamaları arasında düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Kanun koyucu 3201 sayılı Kanun'un ek 24. maddesinde özel harekat birimlerinde istihdam edilmek üzere alınacaklar için sınav aşamalarını fiziki yeterlilik ve mülakat şeklinde belirlemişken, iptali istenilen Yönetmelik maddesinin dayanağında ise fiziki yeterlilik sınavının belirtilmemesinin Kanun koyucunun bilinçli bir tercihi olduğu, ek 24. madde yürürlükte iken 55. maddenin ilgili fıkrasında 06/12/2019 tarih ve 7196 sayılı Kanun ile değişikliğe gidildiği, ancak sınav aşamalarının önceki hâldeki gibi yazılı ve sözlü olarak belirlendiği görülmüştür.
Bu çerçevede Yönetmelikle Kanun'da açıkça düzenlenen sınav aşamaları arasına fiziki yeterlilik sınavının da eklenmesinin Kanun'u aşar bir düzenleme olduğu ve normlar hiyerarşisine aykırı olduğu anlaşıldığından, Yönetmeliğin 14. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "ayrıca fiziki yeterlilik ve mülakat sınavından önce" ibaresinin iptali gerekirken, aksi yönde değerlendirme ile verilen Daire kararının bu kısmının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.