Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/2239 Esas 2022/915 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/2239
Karar No : 2022/915


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Birliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLLERİ : …
İSTEMİN KONUSU : Danıştay İkinci Dairesinin 23/03/2021 tarih ve E:2017/1874, K:2021/765 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 03/06/2017 tarih ve 30085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." şeklindeki ibarenin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay İkinci Dairesinin 23/03/2021 tarih ve E:2017/1874, K:2021/765 sayılı kararıyla;
Anayasa'nın 56., 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3/1/(c), Ek 1 ve Ek 3.; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 2 ve 72.; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin (Genel Yönetmelik) 14, 28 ve Geçici 5.; Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin (Yönetmelik) 4/1/(m) ve 20. madde hükümlerinin dava tarihindeki hâllerine yer verildikten sonra;
Davanın açıldığı tarihten sonra Yönetmeliğin dava konusu maddesinde değişiklik yapılmış ise de; davacının menfaatini etkileyen stratejik personelin eş durumu özrüne ilişkin ayrışık düzenlemeler getiren ibarelerin hâlâ yürürlükte olduğu göz önünde bulundurulduğunda uyuşmazlığın esasının incelendiği,
Genel Yönetmelik ile davalı idareye, genel sağlık bakımından önemi haiz sağlık personelinin kamu görevlisi olmayan eşlerinden dolayı aile birliği mazeretine bağlı yer değişikliği hususunda genel yönetmelikten ayrışık düzenleme yapma yetkisi verilmiş olduğu,
Dava konusu Yönetmelikte ise Genel Yönetmelikten farklı olarak, kamu görevlisi olmayan eşinin, atanma talep edilen yerde başvuru tarihi itibarıyla son dört yıl içinde 720 gün sosyal güvenlik primi ödemek suretiyle kendi adına veya bir hizmet akdi ile işverene bağlı olarak çalışmış ve hâlen çalışıyor olması hâlinde, personelin yer değişikliği suretiyle atamasının yapılabileceği, ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısının stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanacağı ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5. ve 6. hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması gerektiği düzenlemelerine yer verildiği, bu suretle davalı idare personelinin kamu görevlisi olmayan eşlerine bağlı olarak aile birliği mazereti nedeniyle yer değişikliği konusunda Genel Yönetmelikle verilen ayrışık düzenleme yapma yetkisinin kullanıldığı,
Stratejik personelin eş durumu nedeniyle atanma taleplerinde, Yönetmeliğin kapsamında bulunan stratejik personel dışındaki diğer personele uygulanan kuralların sağlık bakımından önemi haiz sağlık personeli olan stratejik personele uygulanmamasına ve sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısının iki katı olarak uygulanması ile stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5. ve 6. hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması gerektiğinin öngörülmesine ilişkin dava konusu düzenlemenin; Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (m) bendinde yer alan "stratejik personel" kavramının ortaya çıkarılış amacı olan, kısıtlı sağlık personeli kapasitesi içerisinde sağlık hizmetlerinin etkin bir planlama sistemi uygulanarak tüm vatandaşlara eşit bir şekilde sunulmasının sağlanması amacının gerçekleştirilmesine hizmet etmekte olması ve Genel Yönetmelikte yer alan ayrışık düzenleme yapma yetkisi de göz önüne alındığında, kamu yararı ve hizmet gerekleri bakımından hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 5 ve 6. hizmet bölgelerinin ülkenin en az gelişmiş yerleri, C ve D hizmet grubu illerin ise ilgili diş hekiminin hizmetine ihtiyaç duyulan iller olduğu, her iki gruba atama ve nakil için talepte bulunmanın yeterli olması gerektiği, aile birliği mazeretine ihtiyacın olmadığı, düzenlemeyle aile birliğinin sağlanmasının diş hekiminin eşinin 5 ve 6 hizmet bölgeleri veya C ve D hizmet gruplarında bulunması hâlinde mümkün olduğu, bütünüyle tesadüfe bağlı olduğu; atama istenen ili belirleyen söz konusu şartların 2018 yılında kaldırıldığı ancak devlet hizmeti yükümlülüğü süresince bu haktan yararlanılamayacağının düzenlendiği, böylece sonraki düzenlemeyle nispeten adil bir dengenin kurulduğu, atama talep edilen yerin 5 ve 6. hizmet bölgeleri veya C ve D hizmet gruplarında bulunması şartının aile birliği mazeretinin doğasına aykırı olduğu; bu şartın temel bir hakkın ölçüsüz kısıtlanması olduğu; aile birliğinin sağlanmasını istemeye ilişkin temel hakkı sınırlayan kuralın yasal bir düzenlemede yer almadığı gibi getirdiği sınırlamayla hakkın özünü de ortadan kaldırdığı, atama talep edilen yere ilişkin istenen şartların aile birliği mazeretinden yararlanılabilmesi değil bu hakkın kullanılmasının fiilen engellenmesi niteliğinde olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının temyiz talebinde ileri sürdüğü hususların haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğu, ileri sürülen iddiaların Daire kararında karşılandığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … 'ÜN DÜŞÜNCESİ : Davalı idarece dava tarihinden sonra, dava dilekçesinde yer alan bir kısım iddiaların hedefi olan bölümlerini kapsar şekilde dava konusu cümlede değişiklikler yapıldığından, Dairece konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, davanın reddine karar verilmesinde hukuki isabet bulunmadığından, temyiz isteminin kabulü ile temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay İkinci Dairesinin temyize konu 23/03/2021 tarih ve E:2017/1874, K:2021/765 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 23/03/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY

X- Dava dilekçesinin gerek "Konu" başlıklı kısmında gerekse "Sonuç ve İstem" başlıklı bölümünde, dava konusu edilmek istenilen yönetmelik maddesinin yayımlandığı Resmî Gazete'nin tarih ve sayısı belirtilmek suretiyle iptal talebinde bulunulmuştur. Daha açık bir ifadeyle söylemek gerekirse davacı sendikanın dava açma iradesi, 03/06/2017 tarih ve 30085 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 20. maddesinin 5. fıkrasına eklenen "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." şeklindeki ibareye yöneliktir.
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği'nin 20. maddesinin 5. fıkrasında yer alan dava konusu cümle, 02/03/2018 tarih ve 30348 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 13. maddesiyle değiştirilmiş, 16/01/2020 tarih ve 31010 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 3. maddesiyle de bu cümleye "stratejik personel bakımından" ibaresinden sonra gelmek üzere "son beş yıl içerisinde" şeklindeki ibare eklenmiştir.
Yukarıda kronolojik sıralaması aktarılan değişiklikler sonrasında, davacı sendika tarafından iptali istenilen Yönetmelik kuralında yer alan "stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5 ve 6 ncı hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." şeklindeki düzenleme tamamen yürürlükten kalkmış, aynı fıkrada yer alan "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır" kısmı ise dava dilekçesinde yer alan iddialar doğrultusunda, stratejik personel bakımından sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısının son beş yıl içerisinde iki katı olarak uygulanacağı şeklinde düzenlenerek değişikliğe uğramıştır.
Bu itibarla, dava dilekçesinde yer verilen dava açma iradesinin yöneldiği Yönetmelik kuralındaki bir kısım ibarelerin temyiz başvurusuna konu edilen kararın verildiği tarihte Yönetmelik'te yer alıyor olması, Yönetmelik kuralının yayımlandığı Resmî Gazete'nin tarih ve sayısı belirtilmek suretiyle iptaline karar verilmesi talebinde bulunulan hükümler olduğu ve bu düzenlemelerin varlığını devam ettirdiği değerlendirilmek suretiyle uyuşmazlığın esasının incelenebilmesine olanak bulunmamaktadır. Eğer böyle bir inceleme metodu benimsenecek olursa, Yönetmelik kuralında yapılan ve tarihsel süreci yukarıda aktarılan değişiklikler nedeniyle, davacı sendika tarafından dava konusu edilen Yönetmelik düzenlemesinin bir kısmının incelenmemiş olması gibi hukuken kabul edilemeyecek bir durumun ortaya çıkmasına sebebiyet verilmesi söz konusu olacaktır. Yönetmelik kuralında sonradan yapılan değişiklikler, dava dilekçesinde yer alan istemin bir kısmı ile benzerlik ya da aynilik gösteriyor olsa bile böyle bir durumda Yönetmeliğin son haline karşı açılmayan bir davada yukarıda belirtilen yöntem çerçevesinde karar verilmesi mümkün değildir.
Bu durumda, Yönetmeliğin 20. maddesinin 5. fıkrasında yer alan dava konusu "Ancak, sosyal güvenlik prim ödeme gün sayısı stratejik personel bakımından iki katı olarak uygulanır ve stratejik personelin atanma talep ettiği yerin 5. ve 6. hizmet bölgesi veya C ve D hizmet grubu il olması şarttır." cümlesinin Yönetmelik metninde dava açıldıktan sonra yapılan değişikliklerle mer'iyetini yitirmiş olması ve dava dilekçesinde tarih ve sayısı belirtilen Resmî Gazete'deki halinin temyiz başvurusuna konu kararın verildiği tarihte yürürlükte olmaması nedeniyle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, davanın esasının incelenmesi suretiyle karar verilmesinde hukuki isabet bulunmadığı anlaşıldığından, temyiz istemine konu edilen kararın onanması yolundaki çoğunluk kararına katılmıyoruz.