Danıştay 6. Daire 2019/17519 Esas 2022/3531 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/17519
Karar No : 2022/3531


KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN
(DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı/…
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesince verilen 09/04/2019 tarihli, E:2014/7288, K:2019/2426 sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Uygulama imar planı yönünden kararın düzeltilmesi isteminin reddine, parselasyon işlemi yönünden kararın düzeltilmesi isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bu bölümünün bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki "Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır." kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 09/04/2019 tarihli, E:2014/7288, K:2019/2426 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi:
Dava, İstanbul İli, Şile İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … ve … parsel sayılı taşınmazlara yönelik 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca Şile Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı kararıyla onaylanan parselasyon işleminin ve Şile Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yerinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen rapor ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planının uymak zorunda olduğu ve kendisinden önce yapılmış bir üst ölçekli planının bulunmadığı açık ise de sözkonusu yere ilişkin olarak sonradan 04.04.2012 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planının hazırlandığı, ancak bu plana göre hazırlanmış başka bir 1/1000 ölçekli uygulama imar planının bulunmadığı ve davacı tarafından, 04.04.2012 onaylı 1/5000 ölçekli nazım imar planının iptali istemiyle … .İdare Mahkemesi'nde açılan davanın … tarih ve E:… K:… sayılı kararla reddine karar verildiği, yine davaya konu … ve … parsel sayılı taşınmazların parselasyon işlemi sonrasında aynı yerden tahsisinin yapıldığı, taşınmazdan yapılan %35 düzenleme ortaklık payı kesintisinin yasal sınırlar içerisinde belirlendiği, parselasyon işleminin yürürlükteki uygulama imar planına, parselasyon ilkelerine ve dağıtım tekniklerine uygun olduğu, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında öngörülen konut fonksiyonunun çevre ve yapılanma şartları bakımından şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Temyize konu kararın 1/1000 ölçekli uygulama imar planı yönünden,
İdare ve vergi mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
Temyize konu mahkeme kararının uygulama imar planına yönelik bölümü hukuk ve usule uygun olup, kararın bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmamaktadır.
Temyize konu kararın parselasyon işlemi yönünden,
Dosyanın incelenmesinden, Şile Belediye Meclisinin … tarihli, … sayılı kararıyla onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planıyla konut alanı olarak belirlenen İstanbul İli, Şile İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … pafta, … ve … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu alanda 3194 sayılı Kanunun 18. maddesi uyarınca Şile Belediye Encümeninin … tarihli, … sayılı kararıyla onaylanan parselasyon işlemiyle 460 m2 alana sahip … parsel sayılı taşınmazdan 161 m2 düzenleme ortaklık payı kesintisi ile 360 m2 büyüklüğe sahip … parsel sayılı taşınmazdan da 126 m2 düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmasından sonra 533 m2 büyüklüğe sahip kadastro parselinin bulunduğu yerde oluşturulan … ada, … parsel sayılı taşınmazdan müstakil tahsis yapıldığı, ancak parselasyon işlemi sonucu oluşan … ada, … parsel sayılı taşınmazın güney sınırından filli durumda kısmen dere geçtiği ve bu kısmın 1/1000 ölçekli uygulama imar planında yol alanında kaldığı anlaşılmaktadır.
İşlem tarihinde yürürlükte olan şekliyle 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesinde, “İmar hududu içinde bulunan binalı veya binasız arsa ve arazileri malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın, birbirleri ile, yol fazlaları ile, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirmeye, bunları yeniden imar planına uygun ada veya parsellere ayırmaya, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahiplerine dağıtmaya ve re'sen tescil işlemlerini yaptırmaya belediyeler yetkilidir. Sözü edilen yerler belediye ve mücavir alan dışında ise yukarıda belirtilen yetkiler valilikçe kullanılır.
Belediyeler veya valiliklerce düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların dağıtımı sırasında bunların yüzölçümlerinden yeteri kadar saha, düzenleme dolayısıyla meydana gelen değer artışları karşılığında "düzenleme ortaklık payı" olarak düşülebilir. Ancak, bu maddeye göre alınacak düzenleme ortaklık payları, düzenlemeye tabi tutulan arazi ve arsaların düzenlemeden önceki yüzölçümlerinin yüzde kırkını geçemez.” hükmü yer almaktadır.
Yine, 04.07.2019 tarihli, 30827 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7181 sayılı Kanunla eklenen 3194 sayılı İmar Kanununun 18.maddesinin 3.fıkrasında, "Kapanan imar ve kadastro yollarının öncelikle düzenleme ortaklık payına ayrılan toplam alandan düşülmesi esastır.
" hükmüne yer verilmiştir.
İşlem tarihinde yürürlükte olan İmar Kanununun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Düzenleme Ortaklık Payı Oranına Ait Esaslar" başlıklı 11. maddesinde, "Düzenleme ortaklık payı oranı: Bir düzenleme sahasında tesbit edilen düzenleme ortaklık payı miktarının, bu saha içindeki kadastro veya imar parsellerinin yüzölçümü miktarına oranı olduğu, evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimlerle bir pay alınmış olan arazi veya arsalar bu ortaklık payı hesabına katılmayacağı, ancak, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39 uncu maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranını % 35`e (% 40) tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabilir." düzenlemesine, "Düzenleme Ortaklık Payı Oranı ve Kamulaştırılacak Alanın Hesabı" başlıklı 31. maddesinde, "Düzenleme ortaklık payı oranı, umumi hizmetlere ayrılan miktarın, düzenleme ortaklık payı alınacak parsellerin düzenlemeye giren miktarları toplamına bölünmek suretiyle bulunur. Düzenlemeye giren miktar, bu parsellerin tapu senedi alanından düzenlemeye girmeyen ve bağışlanan alanların çıkarılması ile bulunur.
Bu oran %35'ten fazla çıktığı takdirde; kamulaştırılması gereken alan, umumi hizmetlere, ayrılan alandan, düzenlemeye giren parsel alanları toplamının % 35'inin çıkarılması ile bulunan farkın 100 ile çarpılıp 65'e bölünmesiyle bulunur."düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen kanun ve yönetmelik hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, parselasyon işlemiyle amaçlananın, imar planına uygun yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak ve yol, yeşil alan gibi kamu alanlarının imar parsellerinde oluşan değer artışı karşılığında düzenlemeye giren parsel maliklerinden bedelsiz olarak alınarak kamunun eline geçmesinin sağlamak olduğu anlaşılmaktadır.
Ayrıca, parselasyon sınırları içinde kapanan kadastral yolların bulunması halinde düzenleme ortaklık payı oranı, kapanan kadastral yollar toplamının, o alandaki kamu alanları toplamından düşüldükten sonra bulunan rakamın kadastral parsel toplamına bölünmesi ile bulunur.
Uyuşmazlıkta, Meşrutiyet Köyü Tüzel Kişiliği adına kapanan kadastral yollardan ihdas sonucu oluşan 1428,54 m2 alanın düzenleme ortaklık payından düşülmediği, bu alandan 499,99 m2 düzenleme ortaklık payı kesintisi yapılmasından sonra 928,55 m2 büyüklüğünde … ada, … parsel sayılı taşınmazdan köy tüzel kişiliği adına tahsis yapıldığı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, parselasyon işleminin amacı imar planına uygun yapı yapmaya elverişli imar parseli oluşturmak olduğundan taşınmaz maliki olan davacının kısmen dere alanından kalan imar parselinden tahsis yapıldığı iddiasına yönelik olarak bilirkişilerce yeterli inceleme yapılmadığı görülmektedir.
Bu durumda, davaya konu parselasyon işlemiyle kapanan kadastral yollardan ihdas sonucu oluşan alanın düzenleme ortaklık payından düşülmediği görülmekte olup öncelikle davacıya tahsis edilen 6 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın güney kesiminden dere geçip geçmediği hususunun netleştirilmesi, böyle bir husus yoksa yoldan ihdas edilen alanların düzenleme ortaklık payından düşülmediği sebebiyle, bu durum söz konusu ise de bunun parselasyon işleminin amacına aykırı olduğu açık olduğundan dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, parselasyon işlemine yönelik olarak davanın reddi yolunda verilen temyize konu İdare Mahkemesi kararının bu kısmında isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının uygulama imar planına yönelik bölümünün ONANMASINA, parselasyon işlemine yönelik bölümünün BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 23/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.