Danıştay 6. Daire 2021/6872 Esas 2022/3546 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6872
Karar No : 2022/3546


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …Tarım Gıda ve Hayvancılık Sanayi Ticaret A.Ş.

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Valiliği
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesi'nin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bursa İli, Yenişehir İlçesi, …Mahallesi, …Mevkii'nde faaliyet gösteren davacı şirketin, damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11. maddesi ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla, hayvanaltı atıksularının tarla üzerinde toplanması nedeniyle çevre kirliliğine yol açtığının anlaşıldığı, dava konusu para cezasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; Anayasanın 38. maddesi uyarınca ceza sorumluluğunun şahsi olduğu, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 26. maddesinin 2. fıkrasında, "Yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edilir." hükmüne yer verildiği; UYAP kayıtlarına göre, cezayı gerektiren fiili işleyen davacı şirketin tüzel kişiliğinin, dava süreci devam ederken OHAL Kanun Hükmünde Kararnamesiyle sona erdiği, bu nedenle, 2577 sayılı Kanun'un 26/2. maddesi uyarınca, para cezasına ilişkin dava dilekçesinin iptaline karar verilmesi gerekirken, para cezasının esası hakkında verilen ilk derece Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı belirtilerek, istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak dava dilekçesinin iptaline karar verilmiş, kararın temyiz edilmesi sonucu ise, Danıştay Altıncı Dairesinin 15/12/2020 tarih ve E:2020/5340, K:2020/12786 sayılı kararıyla; davacı şirketin faaliyetinin devam ettiği gerekçesiyle anılan kararın bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, temyize konu karar ile istinaf incelemesine konu İdare Mahkemesi kararı ve gerekçesinin hukuka uygun olduğu, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların ise kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek, istinaf talebinin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin dayanağı mevzuatın son derece karmaşık olduğu, Mahkemenin işleme dayanak olan mevzuatı incelemeden karar verdiği belirtilerek, hukuka aykırı olan kararın bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan temyize konu kararın onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu kararın Dairemiz kararında belirtilen gerekçeyle bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Bursa İli, Yenişehir İlçesi, …Mahallesi, …Mevkii'nde faaliyet gösteren davacı şirketin, damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11. maddesi ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11. maddesinin (Değişik: 26/4/2006-5491/8 md.) 1. fıkrasında; üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler, hükmü yer almaktadır.
Atık Yönetimi Yönetmeliği'nin 2. maddesinin 1. fıkrasında; bu Yönetmeliğin; a) Ek-4 atık listesinde verilen atıkları, b) Genişletilmiş üretici sorumluluğu çerçevesinde yönetimi sağlanan elektrikli ve elektronik eşya, ambalaj, araç, pil ve akümülatör ürünlerini kapsadığı, 2. fıkrasında ise; bu Yönetmelik hükümlerinin; a) Atmosfere salınan gaz emisyonları, b) Radyoaktif atıkları, c) Atıksuları, ç) Kullanılamaz durumdaki patlayıcıları ve atıklarını, d) Kontamine olmamış hafriyat toprağını, e) Kazılmamış kirlenmiş (yerinde) toprak, f) Hayvan kadavralarını, tarımsal amaçlı kullanılan hayvansal dışkıyı, g) Biyogaz ya da kompost gibi geri kazanım tesisleri ile beraber yakma, yakma veya düzenli depolama tesislerine gönderilen hayvansal atıklar hariç diğer hayvansal yan ürünleri, ğ) Tarım ormancılık faaliyetlerinde veya doğaya zarar vermeyen ve insan sağlığını tehdit etmeyen prosesler ya da metotlar aracılığıyla biyokütleden enerji üretiminde kullanılan diğer doğal ve zararsız tarımsal veya ormancılık madde ve malzemelerini, h) Türkiye'nin deniz yetki alanlarında bulunan gemilerin ürettiği atıklar ile yük artıklarının, limanlarda kurulu bulunan atık kabul tesislerine ve/veya atık alma gemilerine verilmesini kapsamadığı, belirtilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin Ek-4 listesinde sayılan atıklar ise; madenlerin aranması, çıkarılması, işletilmesi, fiziki ve kimyasal işleme tabi tutulması sırasında ortaya çıkan atıklar, tarım, bahçıvanlık, su ürünleri, ormancılık, avcılık ve balıkçılık, gıda üretimi ve işlemesi sonucu ortaya çıkan atıklar, ahşap işleme ve kağıt, karton, kağıt hamuru, panel (sunta) ve mobilya üretiminden kaynaklanan atıklar, deri, kürk ve tekstil endüstrilerinden kaynaklanan atıklar, petrol rafinasyonu, doğal gaz saflaştırma ve kömürün pirolitik işlenmesinden kaynaklanan atıklar, inorganik kimyasal işlemlerden kaynaklanan atıklar, organik kimyasal işlemlerden kaynaklanan atıklar, astarlar (boyalar, vernikler ve vitrifiye emayeler), yapışkanlar, yalıtıcılar ve baskı mürekkeplerinin imalat, formülasyon tedarik ve kullanımından (iftk) kaynaklanan atıklar, fotoğraf endüstrisinden kaynaklanan atıklar, ısıl işlemlerden kaynaklanan atıklar, metal ve diğer malzemelerin kimyasal yüzey işlemi ve kaplanması işlemlerinden kaynaklanan atıklar, demir dışı hidrometalurji, metallerin ve plastiklerin fiziki ve mekanik yüzey işlemlerinden ve şekillendirilmesinden kaynaklanan atıklar, yağ atıkları ve sıvı yakıt atıkları (yenilebilir yağlar, 05 ve 12 hariç), atık organik çözücüler, soğutucular ve itici gazlar (07 ve 08 hariç), atık ambalajlar ile başka bir şekilde belirtilmemiş emiciler, silme bezleri, filtre malzemeleri ve koruyucu giysiler, listede başka bir şekilde belirtilmemiş atıklar, inşaat ve yıkıntı atıkları (kirlenmiş alanlardan çıkartılan hafriyat dahil), insan ve hayvan sağlığı ve/veya bu konulardaki araştırmalardan kaynaklanan atıklar (doğrudan sağlığa ilişkin olmayan mutfak ve restoran atıkları hariç) atık yönetim tesislerinden, tesis dışı atıksu arıtma tesislerinden ve insan tüketimi ve endüstriyel kullanım için su hazırlama tesislerinden kaynaklanan atıklar, ayrı toplanmış fraksiyonlar dahil belediye atıkları (evsel atıklar ve benzer ticari, endüstriyel ve kurumsal atıklar) olarak belirtilmiştir.



HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari işlemlerin kanuni dayanağının olması "Kanuni idare" ilkesinin sonucudur. Bu sebeple, idarenin kanuni dayanağı bulunmayan bir yetkiyi kullanması olanaklı değildir. Öte yandan, dayanılan kanun maddesininin idari işlemde belirtilmesi de "Kanuni idare" ilkesi açısından bir gereklilik olduğu gibi, idari işlemlerin yargısal denetimi yapılırken, idarenin kanuna uygun hareket edip etmediğinin, ilgili kanun maddesinde yer alan usul ve esaslara uyulup uyulmadığının belirlenmesi açısından önem arz etmektedir.
Uyuşmazlıkta; davacı şirketin damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 11. maddesi ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca dava konusu işlemin tesis edildiği, dava konusu işleme dayanak oluşturulan ve hangi maddesi uyarınca işlem tesis edildiği belirtilmeyen Atık Yönetimi Yönetmeliği'nin incelenmesinden ise, Yönetmeliğin "genişletilmiş üretici sorumluluğu çerçevesinde yönetimi sağlanan elektrikli ve elektronik eşya, ambalaj, araç, pil ve akümülatör ürünleri ile Yönetmelik ekindeki Ek-4 atık listesinde verilen atıkları" kapsadığı, Ek-4 atık listesinin de hayvan gübresi ve hayvanaltı atık sularını kapsamadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda, hayvan gübresi ve hayvanaltı atık sularına ilişkin hüküm içermeyen Yönetmeliğe dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 23/03/2021 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.



KARŞI OY (X) :


Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, temyiz isteminin reddi ile davanın reddine dair Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği oyuyla, çoğunluk kararına katılmıyoruz.