Danıştay 6. Daire 2020/11123 Esas 2022/3557 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/11123
Karar No : 2022/3557


TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : S.S. … Konut Yapı Kooperatifi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, iptale ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Konya İli, Selçuklu İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda yer alan yapıların … tarihli, … sayılı yapı ruhsatına aykırı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca düzenlenen … tarihli, … sayılı yapı tatil zaptının ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacı kooperatife 199.736,57-TL idari para cezası verilmesine ilişkin (Selçuklu Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısıyla bildirilen) Selçuklu Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dava konusu yapı tatil zaptının ve idari para cezasının 184.382,71-TL kısmının iptali, idari para cezasının 15.353,86-TL tutarındaki kısmı yönünden davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 11/02/2020 tarih ve E:2019/6940, K:2020/1368 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak dava konusu idari para cezasının iptaline, dava konusu yapı tatil zaptı bakımından davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir. Anılan kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davaya konu edilen işlemin kolonların projeye aykırı yapılmasından kaynaklandığı ve tüm inşaat alanının etkilenmesine rağmen, bilirkişinin aykırılıktan etkilenen alanı hatalı olarak taşıyıcı sistem ile değil alan artışı ile bağlantılı olarak değerlendirdiği, Mahkemece de bu değerlendirme esas alınarak yapı tatil zaptının ve para cezasının kısmen iptali yolunda verilen kararın hukuka aykırı olduğu, ayrıca işlemlerin hukuka aykırılığı tespit edilenleri bakımından kısmen iptal kararı verilmesinin usul ekonomisi bakımından daha uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Kısmen ret kısmen iptal şeklinde karar verilmesinin idari yargı denetim yetkisinin aşılması anlamına geleceği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Konya İli, Selçuklu İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda yer alan bodrum+dört kat, üç bloktan oluşan yapıların … tarihli, … sayılı yapı ruhsatına aykırı olarak yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca düzenlenen … tarihli, … sayılı yapı tatil zaptı ile; A ve B Bloklarda S1-S5-S6-S7-S23 kolonları projesinde kısa kenar 25 cm iken yerinde 20 cm, S10-S14 kolonları uzun kenarı 60 cm iken yerinde 50 cm, S25 kolonu projesinde uzun kenarı 70 cm iken 60 cm, K29 kirişi projesinde 20/50 iken yerinde 20/70 cm yapıldığı, B blokta bulunan S3 kolonu projesinde kısa kenarı 25 cm iken yerinde 20 cm, tüm katlarda perde genişliği projesinde 180 cm iken yerinde 170 cm yapıldığı, C Blokta S5 kolonu projesinde 25/60 cm iken yerinde 20/50 cm yapıldığı ve bodrum katı dış perde duvarı betonarme perde iken yerinde briket yapıldığı, ayrıca inşaatların ruhsat süresinin dolduğu tespitlerine yer verilmiş, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca davacı kooperatife söz konusu ruhsata aykırı kısımların bir ay içinde proje tadilatı yapılarak ruhsatlandırılmasına, aksi takdirde yıkılmasına ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca davacı kooperatife 199.736,57-TL idari para cezası verilmesine ilişkin (Selçuklu Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı yazısıyla bildirilen) Selçuklu Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının tesis edilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (...) (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılarak, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen hükümlerin değerlendirilmesinden; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasında, ruhsata aykırı imalatların tüm yapının statiğini etkilemesi durumunda tüm yapı üzerinden para cezasının hesaplanması, tüm yapı üzerinden hesaplanan temel para cezasına, anılan maddesinin (c) bendinde öngörülen artırım oranları uygulanarak toplam para cezasının hesaplanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; idare tarafından Konya İli, Selçuklu İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazda bulunan ruhsatlı yapılarda … tarihli, … sayılı yapı tatil zaptı ile her üç blokta numarası belirtilen kolon ve kirişlerin projesinde belirtilen ebattan daha küçük imal edildiği tespit edilmiş, toplam aykırı alanın 6.119,38 m² olduğu iddia edilerek, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 5. alt bendi uyarınca artırım uygulanarak toplam 199.736,57-TL para cezası verildiği anlaşılmıştır.
Mahkemece yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda; A Blokta; S10, S14 ve S25 kolonlarının projesine göre 10 cm daha küçük yapıldığı, K29 kirişinini ise projesine göre 20 cm daha büyük imal edildiği, B Blokta; K29 kirişinin projesine göre 20 cm daha büyük imal edildiği, asönsör perdesinin boyunun 10 cm daha kısa imal edildiği; her iki blokta projesine aykırı şekilde yapıldığı tespit edilen anılan hususların, imalat hatasından kaynaklanan, yapının oturum alanını değiştirmeyen, bir başka ifade ile alan artışına neden olmayan nitelikte olması nedeniyle para cezası uygulanmasına gerek olmadığı değerlendirmesine yer verilmiş, C blokta ise; bodrum katın dış duvarlarının projesinde betonarme perde olarak yapılması öngörüldüğü halde briket duvar olarak inşa edilmiş olmasının yine yapının oturum alanını değiştirmediği yani alan artışına neden olmayan türden bir değişiklik olduğu, ancak, yapının taşıyıcı sistemini etkileyici nitelikte olması nedeniyle bodrum kata ilişkin olarak belirlenen 29,40x16,00 m=470,40m²'lik alan üzerinden 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 5. alt bendi uyarınca artırım uygulanarak toplam para cezasının 15.353,86 TL olduğu belirtilmiştir.
İdare Mahkemesi tarafından ise, dosyadaki bilgi ve belgelerle yukarıda değinilen bilirkişi raporunun birlikte değerlendirilmesi sonucunda; davalı idarece ruhsata aykırılıktan etkilenen toplam alanın 6.119,38 m² olarak tespit edilmiş olmasına rağmen, bilirkişi raporunda ruhsata aykırılıktan etkilenen alanın 470,40 m² olduğunun belirtildiği, söz konusu aykırılıktan etkilenen alan farklılığının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu dikkate alındığında, verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu para cezasının iptaline karar verilmiştir.
Bu durumda; yapılan imalatların, yapının tamamının statiği açısından değişikliğe neden olduğu, yapılan değişikliklerin yapının tüm alanlarını etkilediğinin sabit olduğu dikkate alındığında, verilen temel para cezası ile artırım sebebinin idare tarafından tespit edilen aykırı alan üzerinden hukuka uygun olup olmadığı yönünden incelenmesi gerekirken, aykırı imalatların tespitinin yalnızca kazanılan alan artışları üzerinden hesaplanarak verilen kararda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davanın kısmen iptali, kısmen süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin temyize konu İdare Mahkemesi kararının temyiz edilen para cezasının iptaline ilişkin kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.


KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kısmen iptali, kısmen süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin temyize konu … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyiz edilen kısmının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere 23/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.