Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/908 Esas 2022/5315 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2020/945-2021/1844
İlk Derece
Mahkemesi : ... 12. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı vekili ve feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı vekili ve feri müdahil vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili müvekkilinin, davalı şirkete ait işyerinde 01.07.2005 tarihiyle işe başladığını ve bu işyerinde 01.07.2005 ile 01.08.2017 devresinde geçen çalışma günlerinin ve kayıtlarla iddia ettiği ücret ile çalıştığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir .
II-CEVAP
Davalı şirket vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirkete ait işyerinde davacının 2007 / Haziran ayında işe başladığını, daha önce ...’nin yanında çalıştığını, müvekkiline ait işyerinde davacının haftanın 3 veya 4 günü olmak üzere günde 5 saati geçmeyecek şekilde çalıştığını, yılda 2 ay da işe gelmeyip genelde ...’te kendi kişisel işleri ile uğraştığını, ...’e gidiş dönüşleri ile ilgili olarak Türk Hava Yollarından kayıtların istenmesini, davacının çalışma sistemi doğrultusunda aldığı ücretin de asgari ücret üzerinden çalıştığı zaman hesap edilerek kendisine ödendiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Feri müdahil Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Kurumları kayıtlarının tetkik edildiğini, davacı adına herhangi bir sigortalılık tescil kaydına rastlanılmadığını, davacının iddiasını ispat etmesi gerektiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davacının davasının kabulüne;
Davacının davalı şirkete ait ... sicil numaralı iş yerinde 01/07/2005 - 01/08/2017 tarihleri arasında asgari ücretle 4351 gün çalıştığı, bu çalışmalarının kuruma bildirilmediğinin tespitine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
-... 12. İş Mahkemesi'nden verilen 25.02.2020 tarih, 2017/365 Esas ve 2020/75 Karar sayılı kararının kaldırılmasına yönelik davalı işveren vekili ve fer'İ müdahil SGK Başkanlığı vekilinin istinaf başvurularının 6100 sayılı yasanın 353/1-b.1 hükmü gereğince esastan reddine, karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1- 6100 sayılı HMK m. 119/1-e gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, m. 194 gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada haklı çıkabilmek için soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir.İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK m. 31 gereğince, Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, m. 31 ve 119/1-e gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Hizmet tespiti davalarının amacı hizmetlerin karşılığı olan sosyal güvenlik haklarının korunmasıdır. Hizmet akdine dayalı çalışma olgusunun ispatında delil sınırlandırması yoksa da eldeki davada davacının yaptığı işin niteliği, kimlerle çalıştığı, hususları açıklığa kavuşturulmalıdır.
2-Davanın yasal dayanağı, 506 sayılı Kanunun 79/10 maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki davada davacı adına yapılan bildirim bulunmadığı, davacının, davalı adına muhtelif bankalardan para çekme yetkisi verildiğine dair birkısım belgelere dayandığı, belgelerin davalı işveren tarafından kabul edilmediği ve şikayet konusu yapıldığı, ... Cumhuriyet Başsavcılığının 24.05.2018 tarihli ve 2018 / 65863 soruşturma ve 2018 / 27281 Kararında; müşteki ...’nin, şüpheli ...’in sahte imzalı olarak 30.11.2007, 29.06.2007, 04.11.2007, 01.08.2007 tarihiyle ödeme talimatlarını içeren yazıları düzenlediği gerekçesiyle yaptığı şikayete konu belgelerin 2007 yılına ait olduğu, TCK 66 / 1-e maddesi gereğince dava zamanaşımı süresinin dolmuş olduğu nedeniyle takibat yapılamayacağı bu sebeple şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu nedenle yukarıda beliritilen somutlaştırma yükü kapsamında davacının hangi tarihlerde hangi işleri yaptığı, hasta bakım işi yapıp yapmadığı, kimlerle çalıştığı, sürekli mi geçici mi çalıştığı, ücretini ne şekilde aldığı hususları açıklattırılmalı, banka özel yetki yazılarındaki imza inkar edildiğinden imza incelemesi yaptırılmalı, tüm deliller toplandıktan sonra elde edilecek sonuca göre karar verilmelidir.
O hâlde, davalı ve feri müdahil vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 11/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.