Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/7446 Esas 2022/5653 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :İş Mahkemesi
No : 2014/391-2019/379

Dava, davacı şirkette çalışan bir kısım işçiler ile ilgili eksik prim tahakkuk ettirildiği gerekçesiyle, davalı Kurumca tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammı dahil toplam 294.769,19 TL’den dolayı davacı şirketin borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup yargılama aşamasında borcun ödenmiş olması nedeniyle verilen ıslah dilekçesi ile davanın istirdat davası olarak kabulü ile fazla ödenen 393.501,63 TL'nin davalı kurumdan ödeme tarihi baz alınarak yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, (kapatılan) 21. Hukuk Dairesi'nin 29.04.2014 gün, E.2013/14919, K.2014/9246 sayılı bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ile davalı kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Öncekİ bozma ilamında; "Yapılacak iş; öncelikle davacıya dava konusu işlemden etkilenen çalışanları davaya dahil etmesi için önel vermek, bu kişilerin davaya dahil edilmesi sağlandıktan sonra beyanlarını alıp delillerini toplamak, ilgili odalardan ve emsal işi yapan işyerlerinden çalışanların yaptığı iş ve nitelikleri belirtilerek ücret araştırması yapmak, yapı denetim şirketlerinin çalışmaları, işçi çalıştırmaları ile ilgili çıkarılan yönetmelikleri ve genelgeleri getirtmek, davalı Kurumun her bir işçi için hangi dönemlerdeki çalışmalarının kabul edilerek eksik işçilik bildirimi hesabı yaptığına dair tüm dayanak kayıt ve belgeleri getirtmek, ilgili kayıt ve belgelerin denetime elverişli olmadığının anlaşılması halinde, dava konusu edilen tahakkukun hangi verilere göre saptandığını Kuruma ayrıntılı olarak açıklattırmak, eksik bildirime konu işçilerin işyerine giriş ve işten ayrılışlarını ilgili bakanlıktan getirtmek, eksik işçilik incelemesine konu olan çalışanlardan hizmet cetvelleri olmayanların hizmet cetvellerini getirtmek, tüm çalışanların ücret ödeme belgelerini işyerinden temin etmek, gerektiğinde vergi dairesinde uyuşmazlık dönemlerine ait vergi tahakkuk belgeleri getirtilerek bu kişilere ödenen ücret ile Kuruma yapılan bildirimleri karşılaştırılmak suretiyle eksik işçilik tutarının olup olmadığının hiç bir tereddüde yer vermeyecek şekilde saptanabilmesi için yukarıda nitelikleri belirtilen bilirkişi heyetinden rapor alarak sonuca gitmek gerektiği" hususuna işaret edilmişse de bozma gereklerinin tam olarak yerine getirilmediği anlaşılmaktadır.
Eldeki davada, dava konusu işlemden etkilenen çalışanlar davaya dahil edilmişse de denetmen raporunda adı geçen Musa Barut'un vefat ettiği, dosyada adına ödemeler yapıldığına dair banka kayıtları bulunması karşısında çalışmaların oğlu ...'a ait olabileceği anlaşılmakla davanın ...'a da yöneltilmesi için davacıya süre verilmeli ve tarafların göstereceği deliller toplanmalı, Mahkemece beyanları alınmayan ... ve ...'nın beyanları alınmalı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, denetmen raporunda adı geçen ... ile ... hakkında herhangi bir hesaplama yapılmadığı anlaşılmakla, adı geçenlerin şirket ortağı oldukları dönemler araştırılarak işyerinde ek prim tahakkukunu gerektirir nitelikte bir çalışmaları bulunup bulunmadığı ortaya konulmalı; dosyada bulunan imzalı ücret bordroları gözönünde tutulmaksızın emsal ücret esas alındığından, ücret bordrolarında imzaları bulunan sigortalıların ilgili dönemlerde bankadan aldıkları ödemelerin de bulunması halinde banka kayıtlarına itibar edilmeli, banka kaydı bulunmaması halinde imzalı ücret bordrolarının esas alınması gerektiği gözetilmeli, sigortalı bildirimleri hiç bulunmayan davalılar tespit edilerek, tam süreli ve emsal ücret üzerinden çalıştıkları kabul edilmiş ise de çalışmalarının niteliği, süresi, kısmi/tam zamanlı olup olmadığı araştırılarak ve varsa banka kayıtları esas alınarak gerçek ücret ve çalıştıkları sürelerin tespiti ile buna göre ek prim tahakkuku gerekip gerekmediği değerlendirilmeli, kısmi bildirimleri bulunan sigortalılar yönünden ise banka ödemeleri bulunmayan dönemler için de hesap yapıldığından ödeme bulunmayan dönemlerde de çalışmaları olup olmadığı saptanmalı; 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nun 72. maddesinin "Borçlu, menfi tesbit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir" hükmünü içeren 6. bendi uyarınca talebini istirdat davası olarak ıslah etmesi karşısında ilgili Kanun maddesi gereği talebin yerinde olduğu anlaşıldığından bu yönden de bir karar verilmeli, uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, hatalı değerlendirme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve davalı kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine,
dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 14.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.