Danıştay 6. Daire 2019/12958 Esas 2022/3638 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/12958
Karar No : 2022/3638


TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. … 2- (DAVALI) … Belediye Başkanlığı - …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız imalatlar yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararı ile aynı Kanunun 42/2. maddesi uyarınca 209.748,44-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; para cezasına ilişkin, ruhsata aykırı yapının davacı tarafından yapıldığı hususunun kesin bir şekilde belirlenmediği, her zaman için "bir arsa üzerindeki yapının o arsa maliki tarafından yapıldığı" varsayımının ise hukuken kabul edilemeyeceği anlaşıldığından, idari para cezasına yönelik dava konusu … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararında hukuka uygunluk bulunmadığı, yıkıma ilişkin ise, uyuşmazlık konusu yapıların kadastral parsel üzerinde inşaa edildiği, bu sebeple ruhsata bağlanması mümkün olmayan yapıların yıkımına ilişkin dava konusu … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, idari para cezasına yönelik dava konusu … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararının iptaline, yıkıma yönelik dava konusu … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : : 1-Davacı tarafından, yapı tatil tutanağının açık ve net olmadığı, ayrıca yıkım işleminini otuz gün süreye uyulmadan tesis edildiği ileri sürülmektedir.
2-Davalı idare tarafından, ruhsatsız yapının davacı tarafından tarafından yapıldığının dava dilekçesinde ikrar edildiği, bu nedenle para cezası yönünden cezaların şahsiliği ilkesine aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Taraflarca savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … 'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığının 31/10/2016 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararı ile aynı Kanunun 42/2. maddesi uyarınca 209.748,44-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararı alınmıştır.
Bunun üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespiti, fenni mesulce tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya Valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilerek inşaat derhal durdurulur, durdurma yapı tatil zaptının yapı üzerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mührün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının ruhsata uygunluğu inceleme sonucunda anlaşılırsa mühür belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." hükmüne yer verilmiştir.
Anayasanın “Suç ve cezalara ilişkin esaslar” kenar başlıklı 38. maddesinin 7. fıkrasında, “Ceza sorumluluğu şahsidir.” hükmü yer almaktadır. Ceza sorumluluğunun şahsiliği ceza hukukunun temel ilkelerindendir. Cezaların şahsiliğinden amaç, bir kimsenin işlemediği bir fiilden dolayı cezalandırılmamasıdır. Başka bir anlatımla bir kimsenin başkasının fiilinden sorumlu tutulmamasıdır. Anayasanın 38. maddesinde idari ve adli cezalar arasında bir ayrım yapılmadığından idari para cezaları da bu maddede öngörülen ilkelere tabidir.
Suç ve cezaların şahsiliği ilkesi gereğince; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesindeki "yapı sahibi" ifadesinden fiilen ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapıyı yapan kişinin anlaşılması gerektiği, öte yandan, yapı sahibinin her zaman taşınmaz maliki ya da ruhsat sahibi ile aynı kişi olmayacağı da tabiidir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kararın; 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca verilen yıkım cezasına ilişkin kısmı yönünden;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükmünün değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapının mühürlenerek inşaatın durdurulmasından itibaren, yapı sahibine ruhsat almak veya yapısını ruhsata uygun hale getirmek için bir ayı geçmemek koşulu ile süre verilmesi durumunda bu sürenin; herhangi bir süre verilmemesi halinde ise tespit tarihinden itibaren bir aylık sürenin sonunda, ruhsat alınmayan veya ruhsatına uygun hale getirilmeyen yapılara ilişkin 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkım kararı alınabileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığının 31/10/2016 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespiti üzerine, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararı alınması üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, 31/10/2016 günlü yapı tatil tutanağında, ruhsatsız yapının İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca işlem yapılacağının açıkça belirtildiği, buna göre yapının ruhsata uygun hale getirilmesi veya ruhsat alınması için 31/10/2016 tarihinden itibaren bir aylık süre verildiğinin kabul edilmesi gerekmektedir.
Bu durumda, 31/10/2016 günlü yapı tatil zaptının düzenlenmesinden itibaren bir aylık süre beklenmeden, söz konusu yapının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına yönelik tesis edilen … günlü, … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararında hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Kararın; 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca verilen para cezasına ilişkin kısmına gelince;
Olayda; yapı tatil tutanağında "yapı sahiplerinin … ve tapu kayıt listesindeki ortakları" olarak belirlendiği, toplam on yedi adet ruhsatsız yapı bulunduğu, Mahkeme kararının aksine dava dilekçesinde davacı tarafından ruhsatsız üç adet yapı yaptığının ikrar edilmiş olduğu (dava dilekçesinde, davacı tarafından iki katlı kullanıma hazır elektrik-su tesisatı dahi döşenmiş 552 m2 arazi üzerinde dip dibe üç adet yapı yapıldığı belirtilmiş, bu yapılardan ikisi yan yana dükkan, diğeri ise onların yanında dükkan artı birinci katı tamamlanmış ve ikinci katının da inşaatına başlanmış olduğu belirtilmiş), ancak cezaların şahsiliği ilkesi gereği ruhsatsız yapıyı yapanın açık ve net olarak belirlenmesinden sonra yapıyı yapana para cezası verilmesi ve birden fazla hissedarı bulunan bir taşınmaz üzerinde hissedarlar tarafından birlikte yapı yapılması halinde para cezası miktarının yapıyı yapanların hisseleri oranında bir saptama yapılması suretiyle hesaplanması gerekirken, buna ilişkin bir belirleme yapılmaksızın, kimden hangi oranda tahsil edileceği belirtilmeden tesis edilen para cezası verilmesine ilişkin encümen kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.
Bu itibarla, para cezasına ilişkin encümen kararının iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmında sonucu itibarıyla hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne, davalının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın kısmen iptaline, kısmen reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının yıkıma ilişkin kısmının BOZULMASINA, para cezasına ilişkin kısmının ise yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 24/03/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.



KARŞI OY (X):
Dava, Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesi uyarınca yıkımına ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararı ile aynı Kanunun 42/2. maddesi uyarınca 209.748,44-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Şahinbey Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 32. maddesine göre, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapının mühürlenerek inşaatın durdurulmasından itibaren, yapı sahibine ruhsat almak veya yapısını ruhsata uygun hale getirmek için bir ayı geçmemek koşulu ile süre verilmesi durumunda bu sürenin sonunda, ruhsat alınmayan veya aykırılığın giderilmesi suretiyle mevzuata uygun hale getirilmeyen yapılara ilişkin 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi uyarınca yıkım kararı alınabileceği açık olup, ancak yapının ruhsata bağlanma olanağının bulunmaması durumlarında süre tanınmasına gerek bulunmadığı, böyle durumlar nedeniyle herhangi bir süre verilmemesi halinde ise tespit tarihinden itibaren yapı hakkında yıkım kararı alınabileceği, çünkü ruhsata bağlanma hususunda süre verilmesinin hukuken anlam taşımadığı da açıktır.
Olayda, dava konusu yapının kadastral parsel üzerinde olduğu, dolayısıyla yapının ruhsata bağlanma olanağının bulunmadığından dolayı davacıya yapısını ruhsata bağlamak için bir aylık süre tanınmasına ve bu süre sonunun beklenmesine gerek bulunmadığı açıktır.
Bu durumda kaçak yapının ruhsata bağlanma olanağının bulunmadığı anlaşıldığından yapının ruhsata uygun hale getirilmesi için bir aylık süre tanınmasına gerek olmadığından bahisle aksi yöndeki Bölge İdare Mahkemesi kararının yıkıma ilişkin kısmının onanması gerektiği oyu ile çoğunluk kararına katılmıyorum.