Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/2484 Esas 2022/5922 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
No : 2019/1979-2021/2063
İlk Derece
Mahkemesi : ... 36. İş Mahkemesi
No : 2016/10-2018/440

Dava kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekil dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 01/12/2011 tarihinde 5300 gün üzerinden 4a işçi emeklisi olduğunu, 25/09/2016 tarihinde tarafına ödenen 1.365,14 TL emekli maaşı kesildiğini ve tarafına ödenen 73.623,02 TL'nin geri ödenmesi yönünde müvekkiline tebliğ yapıldığını, müvekkilinin 2005 senesine ait 91 gün sigorta süresi davalı tarafından geriye dönük tek taraflı olarak iptal edildiğini, müvekkiline bu dönemde abisinin ortağı olduğu şirkette sigortalı olması ve bu şirketten sigorta tahsilatı yapılamadığı için iptal kararı alındığını beyan ettiğini, müvekkilin abisinin ortağı olduğu şirkette gerçekten çalıştığını, davalı tarafın tek tarflı uygulanan işlem kanuna ve hukuka aykırı olduğunu beyanla; geriye dönük sigorta primlerinin iptali ve emekli maaşı kesme işleminin iptali ile müvekkilden talep edilen miktarın borçlusu olmadığının tespitini, emekli maaşının kesme işleminden itibaren tekrar bağlanarak tahsili ile davalının kötü niyeti nedeniyle %20 kötüniyet tazminatına k arar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili 07/02/2017 tarihli celsede davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi; '...kurum denetmeni tarafından ... Kağıt Matbaa şirketine ilişkin ... Sokak no.47/A Maltepe/... adresinde 10/02/2015 tarihinde yapılan araştırma ve inceleme raporunda, Şirketin 31/05/2005 tarihinde kanun kapsamına alınıp 31/05/2007 tarihinde kanun kapsamından çıkartılmasına karar verildiği, işyeri ortaklarının ... ve ... olduğu, işyerinin tescil tarihi itibariyle hiç prim ödemediği, bahse konu şirketten davacının 31/05/2005-31/08/2005 tarihleri arasında 91 gün sigorta bildiriminin yapıldığı ve bu tarihler içerisinde davacının ... mahallesi ... sokak no.26/2 Bayrampaşa/... adresinde ikamet ettiği, davacının kurumda alınan ifadesinde, İstanbulda ikamet ettiğini, 2010 yılında 3-4 ay kadar bir süre Ankarada yaşadığını ve bu dönemde bir işyerinde çalıştığını ancak adresini ve işverininin kim olduğunu bilmediğini ...'ı da tanımadığını, 2005 yılında ...'da bulunduğunu ve Ankarada çalışmadığını beyan etmiş, aynı işyerinden sigorta bildirimleri iptal edilen kişilerin de kurum denetmenlerince alınan ifadesinde işyerinde çalıştıkları süreleri, işyerinin adresini, işvereninin ve iş arkadaşlarının kimler olduğunu bilmedikleri muallak ifadeler kullandıkları anlaşılmıştır. Her ne kadar duruşmada dinlenen davacı tanıkları davacının 2005 yılı yaz aylarında ...'a ait kırtasiyede çalıştığı yönünde beyanda bulunmuşsalar da tanıkların kırtasiyeden alışveriş yaptığını iddia eden kişiler olduğu, işyerinden alışveriş yaptıklarına ilişkin herhangi bir delilin davacı tarafça sunulmadığı da görülmekle tanık beyanlarına itibar edilmemiş, dosya kapsamında bulunan tüm delil ve beyanlar ile davacıya ait kurum kayıtlarındaki ifade birlikte değerlendirildiğinde davacının çalışmalarının kurum işleminin yerinde olduğu,' gerekçesiyle; davanın reddine, karar vermiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkilinin çalışmasının gerçek olduğunun tanık beyanları ile ispat edildiği halde mahkemece davanın reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, davanın kabulü gerektiğini belirterek istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
B-BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi, ... 36. İş Mahkemesi'nin 06/11/2018 tarihli, 2016/10 Esas - 2018/440 Karar sayılı kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, istinaf dilekçesinde belirttiği nedenlerle kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Yukarıda anlatılanlar nazarında Mahkemece, kurum denetmeni tarafından ... Kağıt Matbaa şirketine ilişkin ... Sokak no.47/A Maltepe/... adresinde 10/02/2015 tarihinde yapılan araştırma ve inceleme raporunda, Şirketin 31/05/2005 tarihinde kanun kapsamına alınıp 31/05/2007 tarihinde kanun kapsamından çıkartılmasına karar verildiği, işyeri ortaklarının ... ve ... olduğu, işyerinin tescil tarihi itibariyle hiç prim ödemediği, bahse konu şirketten davacının 31/05/2005-31/08/2005 tarihleri arasında 91 gün sigorta bildiriminin yapıldığı ve bu tarihler içerisinde davacının ... mahallesi ... sokak no.26/2 Bayrampaşa/... adresinde ikamet ettiği, davacının kurumda alınan ifadesinde, İstanbulda ikamet ettiğini, 2010 yılında 3-4 ay kadar bir süre Ankarada yaşadığını ve bu dönemde bir işyerinde çalıştığını ancak adresini ve işverininin kim olduğunu bilmediğini ...'ı da tanımadığını, 2005 yılında ...'da bulunduğunu ve Ankarada çalışmadığını beyan etmiş, aynı işyerinden sigorta bildirimleri iptal edilen kişilerin de kurum denetmenlerince alınan ifadesinde işyerinde çalıştıkları süreleri, işyerinin adresini, işvereninin ve iş arkadaşlarının kimler olduğunu bilmedikleri muallak ifadeler kullandıkları göz önünde tutularak hüküm kurulmuş ise de verilen karar eksik incelemeye dayalıdır.
Mahkemece; öncelikle Kurum müfettişince ifadesi alınan kişiler tanık sıfatıyla dinlenilmeli, komşu iş yeri tanık araştırması yapılarak tespit edilecek kişilerin bilgi ve görgülerine başvurulmalı, davacının da şüpheli olarak gösterildiği sahtecilik- dolandırıcılık suçu ile ilgili açılan ceza dosyası getirtilerek incelenmeli elde edilecek tüm deliller bir arada değerlendirilerek uyuşmazlık konusu, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; kurum denetiminin yerinde olup olmadığı belirlenmek suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu davanın reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ :... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 20.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.