Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/2354 Esas 2022/5913 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2021/372-2021/876
İlk Derece
Mahkemesi : ... 3. İş Mahkemesi
No : 2014/482-2018/275

Dava, hizmet tespiti ve sigortalılık başlangıç tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı fer'i müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılardan ... ve fer'i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, 21.11.1992 ile 24.05.1994 tarihleri arasında davalıya ait işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Fer'i müdahil SGK Başkanlığı vekili, Kurum kayıtlarının incelenmesinde davacının tespitini istemiş olduğu hususlarda herhangi bir bilgi, kayıt ve emare tespit edilemediğini, Kuruma ait resmi kayıtların aksinin kesin delillerle ve duraksamaya yer vermeyecek biçimde ortaya konulmasının zaruri olduğunu beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ..., işveren olarak gösterilen ...’ın, işi taşeron şirkete devrettiğinin açık olduğunu, davalı olarak gösterilen ...’ın kendisi ile üçüncü evliliğini yapmış olduğunu, evlenmelerinin 2002 yılında olduğunu, evliliklerinin çok kısa sürdüğünü ve ...’ın aynı yıl içinde hastalanıp vefat ettiğini, diğer davalı ... ile ...’in kardeş olduklarını, davalı olan ve vefat eden eşi ...’ın işyerinin 31.10.1993 tarihinde Kanun kapsamından çıktığını beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ..., davalı babası ...’ın sağlığında kendisini evlatlıktan reddettiğini ve çocukluğundan beri kendisi ile hiç görüşmediğini, vefat eden babasının hiç miras bırakmadığını, aynı şekilde babasının Menemen’de iş kurduğundan ne kendisinin ne de ailesinin herhangi bir bilgilerinin olmadığını, buna rağmen sigorta sicil bilgilerinin böyle bir işyerinin varlığını ve davacı tarafla sigortalılık ilişkisinin kurulduğunu kanıtlıyorsa buna diyeceği bir şey olmadığını, bahsi geçen prim borcunun kendisine yüklenemeyeceğini, 6183 sayılı Kanun'un 102. maddesine göre ilgili prim borcunun 5 yıllık zamanaşımı süresine uğradığını beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
Davalı ..., merhum babası ...’ın kendi adına açmış olduğu bir işyerinin bilindiğini, ancak burada kimleri çalıştırdığını, çalışanların emeklilik durumları hakkında herhangi bir bilgilerinin olmadığını, kendileri Türkiye’de yaşarken babasının Almanya’da, kendileri Almanya’ya gidince de babasının Türkiye’de yaşamaya başladığını, babasının ailesine fazla bir düşkünlüğü olmadığı için uzun yıllar nerede yaşadığının bilgisini bile kendisine vermediğini ve bu zaman diliminde yaptıklarından kesinlikle sorumlu olmayacağını beyanla, davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulü ile; ... TC Kimlik Numaralı davacı ...'ün ... Mahallesi 1260 Sk. No:3/D Menemen/... adresinde bulunan ... sicil numaralı ...'a ait bilgisayar kursu işinin yapıldığı işyerinde 21.11.1992-25.10.1993 tarihleri arasında hizmet akdine istinaden asgari ücret ile 335 gün çalıştığı, ... sigorta sicil numaralı ...'e ait hizmet döküm cetveli kayıtlarında işlenmiş olan 1993/1 dönem 30 gün, 1993/2 dönem 20 gün, 1993/3 dönem 10 gün (25.10.1993 çıkış) olmak üzere bildirim yapılan toplam 60 günlük çalışmanın davacıya ait olduğu, 275 günlük çalışmasının ise SGK 'ya bildirilmediğinin tespitine ve davacının sigortalılık başlangıç tarihinin 21.11.1992 olarak tespitine dair karar tesis edilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; fer'i müdahil Kurum vekilinin istinaf başvurusununn Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,dair karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... vekili, kararın eksik incelemeye dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
Fer'i müdahil Kurum vekili, kararın eksik incelemeye dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun geçici 7/1'inci maddesi uyarınca uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı Kanunun 79’uncu maddesidir. Bu tür aidiyet ve tespit davalarında gerçeğin tam olarak saptanması için, işin kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde etraflıca araştırılması gereği ortadır. Vazgeçilemez ve devredilemez nitelikteki temel haklardan olan sosyal güvenlik hakkının yaşama geçirilmesine yönelik tespit ve aidiyet davalarının kamu düzenine ilişkin davalardan olduğu gözetilerek, davacının iddiasının gerçekliğinin resen araştırma ile saptanması gereklidir.
Somut olay incelendiğinde; davacının, davalı işveren nezdindeki 1993/ 1. döneminde 30 gün, 1993/ 2.dönemindeki 20 gün, 1993/ 3.dönemindeki 10 gün olmak üzere hizmetinin kendi ismi ile ...’ün sicili ile, dava dışı ...’e ait hizmet cetvelinde görüldüğü; davacının da iş bu sürelerin kendisine ait olduğu ve bu hususun tespitine karar verilmesini istediği, mahkemece de davanın kısmen kabulü yönünde hüküm tesis edildiği görülmüştür.
Mahkemece, anılan sigortalının davaya dahil edilmeden yargılamanın sonuçlandırılması isabetsiz olmuştur. İş bu dava anılan sigortalının hak alanını doğrudan ilgilendirdiği ve davanın sonucuna göre prim ödeme gün sayılarının değişeceği ortadadır.
O halde, Mahkemece, yapılması gereken öncelikle dava sonucunun dava dışı ...’ün hak alanını ilgilendirdiği dikkate alınarak davacıya mehil verilmeli ve HMK md.124 gereği davaya katılımı sağlanmalı ve sonucuna göre tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda taraf teşkili sağlanıp gereken araştırmanın yapılması ile elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucunda, yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, feri müdahil Kurum ve davalı ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 20/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.