Danıştay 6. Daire 2021/1858 Esas 2022/3611 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1858
Karar No : 2022/3611


KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE
BULUNAN (DAVALILAR) : 1- …Bakanlığı/…
VEKİLİ : Av. … 2- …Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …Apartmanı Yönetimi adına …
İSTEMİN ÖZETİ : Danıştay Altıncı Dairesince verilen 13/10/2020 tarih ve E:2016/11238, K:2020/9190 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ: Karar düzeltme isteminin kabul edilerek Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
6545 sayılı Türk Ceza Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 103. maddesinin b) bendi ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi yürürlükten kaldırılmış ise de; anılan Yasanın 27. maddesiyle 2577 sayılı Yasaya eklenen Geçici 8. maddenin 1. fıkrasındaki "Bu Kanunla idari yargıda kanun yollarına ilişkin getirilen hükümler, 2576 sayılı Kanunun, bu Kanunla değişik 3 üncü maddesine göre kurulan bölge idare mahkemelerinin tüm yurtta göreve başlayacakları tarihten sonra verilen kararlar hakkında uygulanır. Bu tarihten önce verilmiş kararlar hakkında, kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan kanun yollarına ilişkin hükümler uygulanır." kuralı uyarınca, bu maddeye göre kararın düzeltilmesi yolundaki istemin incelemesine geçilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre kararın düzeltilmesi istemi yerinde görüldüğünden Dairemizin 13/10/2020 tarih ve E:2016/11238, K:2020/9190 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi:
Dava, Van ili, Merkez İlçesi, …Mahallesi, … pafta, …ada, …parsel sayılı taşınmazın daha önce yola ve parka terk edilen kısmını da kapsayan alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve … sayılı işlemi ile onaylanan Van Merkez ve Çevresi İlave - Revizyon 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planına karşı askı süresi içerisinde imar planı değişikliği yapılması yönünde yapılan itirazın zımnen reddine dair işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince, davacının maliki olduğu taşınmazın bir bölümünü yol ve park yapılması maksadıyla idareye terk ettiği ancak, sonradan yapılan imar planı değişikliği ile bağışlama şartına aykırı olarak taşınmazın kamu yararı amacı dışına çıkarıldığı, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 11. Maddesinde yer verilen meydan, yol, park, yeşil saha, otopark, toplu taşıma istasyonu ve terminal gibi umumi hizmetlere ayrılmış yerlere rastlayan kamuya ait gayrimenkullerin bedelsiz olarak belediyelere terk edileceği, bu yerlerin kullanılış şekli, yeni bir imar planıyla değiştirilip özel mülkiyete konu olabilecek hale getirildiği takdirde belediye veya özel idarece aynı usulle devir alınan idareye iade edileceği kuralının özel mülkiyete konu taşınmazlar için de uygulanması gerektiği, kamu yararına yönelik bir amaçta kullanılmak üzere idareye bedelsiz olarak terk edilen taşınmazın plan değişikliğiyle bu kullanım amacı dışına çıkarılarak, imara açılmak suretiyle özel kullanıma dönüştürülmesiyle bu taşınmazdan yararlanma ve tasarrufta bulunma hakkının ilk sahibinde geçeceği, kamu yararı amacıyla kullanılmayan taşınmazın eski malikine bedelsiz olarak iade edilmemesinin taşınmazın imar planlaması sonucunda oluşan artı değerlerinden ilgilinin yararlanmaması sonucunu doğurduğu,kamusal kullanım amacıyla idareye bedelsiz terk edilen taşınmazın sonradan yapılan planlamada taşınmazın bedelsiz devir sırasındaki şartlar göz ardı edilerek davacının taleplerinin reddetmesinin hakkaniyete uygun olmayacağı, dava konusu işlemin mülkiyet hakkını ihlal ettiği, hukuka ve mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiş, bu karar davalılar tarafından temyiz edilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde; nazım imar planı, varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak hali hazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları gösteren ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plan olarak, uygulama imar planı ise; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8/b maddesinin işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde; imar planlarının nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana geldiği ve mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu sağlanarak, belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama imar planları ilgili belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı ve belediye meclisince onaylanarak yürürlüğe girecekleri hükme bağlanmış olup, bu planların onay tarihinden itibaren belediye başkanlığınca tesbit edilen ilan yerlerinde bir ay süre ile ilan edileceği ve bir aylık ilan süresi içinde planlara itiraz edilebileceği ile belediye başkanlığınca belediye meclisine gönderilen itirazlar ve planların belediye meclisince onbeş gün içinde incelenerek kesin karara bağlanacağı belirtilmiştir ve yine aynı Kanunun “İmar planlarında Bakanlığın yetkisi” başlıklı 9. Maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde; “Bakanlık gerekli görülen hallerde, kamu yapıları ve enerji tesisleriyle ilgili alt yapı, üst yapı ve iletim hatlarına ilişkin imar planı ve değişikliklerinin, umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken planların ve plan değişikliklerinin, birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar planlarının veya içerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, hava meydanı bulunan veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki imar ve yerleşme planlarının tamamını veya bir kısmını, ilgili belediyelere veya diğer idarelere bu yolda bilgi vererek ve gerektiğinde işbirliği sağlayarak yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re'sen onaylamaya yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu taşınmazın bir kısmının uygulama imar planında park alanı ve 10 metrelik imar yolunda kalması nedeniyle 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 15. ve 16. maddeleri uyarınca ifraz edilerek kamuya bedelsiz terk edildiği, daha sonra taşınmazın bulunduğu alanda Çevre ve Şehircilik Bakanlığının …tarih ve … sayılı işlemi ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonları ile taşınmazın kamuya terk edilen kısımına isabet eden park alanı kullanımının kaldırılarak konut alanına alındığı, 10 metrelik imar yolunun ise 7 metreye düşürüldüğü, 04.09.2013 - 03.10.2013 tarihleri arasında askıya çıkarılan söz konusu nazım ve uygulama imar planı revizyonlarına karşı davacı site yönetimi tarafından askı süresi içerisinde 25.09.2013 tarihli dilekçeyle kaldırılan park alanı ve daraltılan 10 metrelik imar yolunun eski haline getirilmesi istemiyle yapılan imar planı değişikliğine yönelik itirazın zımnen reddi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Dava dilekçesi ile ekindeki askıda yapılan itiraz başvurusuna ilişkin 25.09.2013 tarihli dilekçe bir bütün halinde incelendiğinde, davacı tarafından kamu yararı amacıyla park alanı ve 10 metrelik imar yolu olarak kullanılması şartıyla taşınmazın bir kısmının kamuya bedelsiz olarak terk edildiği, terk amacına aykırı olarak taşınmazın terkli kısımlarının kamu alanı olmaktan çıkarıldığı, taşınmazın park alanı ve 10 metrelik imar yolu kullanım kararlarının yeniden getirilmesi gerektiği ileri sürülerek dava konusu işlemin iptalinin istenildiği, taşınmazın bedelsiz terk edilen kısımlarının iade edilmesi gerektiğine yönelik ise bir talepte bulunulmadığının anlaşılması karşısında, İdare Mahkemesince davanın konusu olarak taşınmazın bedelsiz olarak kamuya terk edilen kısımlarının yeniden park alanı ve 10 metrelik imar yolu olarak belirlenmesi istemli imar planı değişikliği teklifinin zımnen reddine dair işlem alınması gerekirken, bedelsiz terk edilen kısımların kamu alanı olmaktan çıkarılması nedeniyle iade edilip edilmeyeceği yönünde inceleme yapılarak hüküm kurulmasında isabet görülmemiştir.
Bu durumda, taşınmazın kamuya terk edilen kısımına yönelik 1/1000 ölçekli uygulama ve 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği yapılması talebinin zımnen reddine dair dava konusu işlemin üst ölçekli imar planlarına, imar mevzuatına, şehircilik ilkeleri ile planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olup olmadığının açıklığa kavuşturulması amacıyla mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak uyuşmazlık hakkında yeniden karar verilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle, …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…K:…sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın adı geçen Mahkemeye gönderilmesine, 24/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.