Danıştay 13. Daire 2016/5053 Esas 2022/1218 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/5053
Karar No:2022/1218

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ...Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dağıtım lisansı sahibi olan davacı şirketin, tedarik lisansı sahibi ...Elektrik Perakende Satış A.Ş.'nin portföyündeki serbest tüketicilerin Ocak 2014 tüketimlerini Piyasa Yönetim Sistemine aktarmadığından bahisle, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 16. maddesi uyarınca 519.650,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin ...tarih ve ...sayılı işlemle bildirilen ...tarih ve ...sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; idari yaptırıma konu edilen olayın tedarik lisansı sahibi ...Elektrik Perakende Satış A.Ş.'nin portföyündeki serbest tüketicilerin Ocak 2014 ve Şubat 2014 tüketimlerinin Piyasa Yönetim Sistemine aktarılmaması eylemi olduğu, para cezasının ancak bu yükümlülüğün ihtara rağmen yerine getirilmemesi hâlinde verilebileceği, dolayısıyla idarî yaptırıma esas alınacak eylem ve eylem tarihleri farklı olduğundan Ocak 2014 ve Şubat 2014 tüketimlerinin Piyasa Yönetim Sistemine aktarılmaması eylemi için ihtar şartının yerine getirilmesinin zorunlu bulunduğu anlaşıldığından, idari para cezası verilebilmesi için zorunlu olan ihtar yaptırımı uygulanmadan doğrudan idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının daha önce de sayaç okuma ve okunan değerleri bildirme yükümlülüğünü yerine getirmediği, ihtar kararıyla davacı şirketin belli bir döneme ilişkin bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemekle değil, dönemden bağımsız bir şekilde bildirim yükümlülüğünde bulunması konusunda ihtar edildiği, davacı şirket geçmiş döneme yönelik bildirim yükümlülüğünü Kurul kararı öncesinde yerine getirmiş olsa da, dönemden bağımsız bir şekilde bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemek konusunda da ihtar edildiği, ihtar mekanizmasının bu şekilde yorumlanmasının mevzuat gereği olduğu, ihtar kararının dava konusu edilmediği, elektrik piyasasının yapısı gereği, sürekli olarak devam eden bildirimlerin sağlıklı şekilde işlemesinin şart olduğu, yaşanabilecek sıkıntılarda telafisi oldukça zor maddi hasarlar meydana gelebileceği, aksi yorumun, yıllık, aylık, günlük hatta bazı durumlarda anlık yapılması gereken bildirimlerin hiçbir zaman mevzuata uygun şekliyle yapılmamasına yol açabileceği, dağıtım şirketlerine süreli olarak hiçbir yükümlülük verilemeyeceği, verilse bile yaklaşık bir yıl sonra çıkan ihtar kararına kadar zaten verilen sürelerin hiçbir öneminin kalmayacağı için şirketlerin keyfi hareket edebileceği, sistemi suistimal edebilecek olan herhangi bir piyasa katılımcısının haksız kazanç elde edebileceği, dava konusu işlemin kamu düzeninin sağlanmasına yönelik olduğu, elektrik piyasası gibi hassas bir piyasada bu gibi durumların elektriği tüketen nihai kullanıcılara olumsuz yansımaları olacağı, kamu yararının gözetilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Temmuz 2010 - Mayıs 2011 dönemlerinde sayaç okuma ve okunan değerleri PMUM'a bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyerek Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinin 15. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine ve 81. maddesine aykırı hareket ettiğinden bahisle, 4628 sayılı Kanun'un 11. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca ...tarih ve ...sayılı Kurul kararı ile davacı şirket ihtar edilmiş, anılan karar 07/09/2012 tarihinde tebliğ edilmiştir.
Bilahare Ekim 2012 - Aralık 2012 dönemlerinde de sayaç okuma ve okunan değerleri PMUM'a bildirme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden bahisle, 4628 sayılı Kanun'un 11. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca ...tarih ve ...sayılı Kurul kararı ile davacı şirkete 339.814,00-TL idari para cezası verilmiş, bu karara karşı açılan davada .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, bu karara karşı yapılan temyiz başvurusu Dairemizin 01/06/2017 tarih ve E:2015/5887, K:2017/1728 sayılı kararıyla reddedilmiş ve Mahkeme kararı onanarak kesinleşmiştir.
Daha sonra uyuşmazlık konusu olayda, davacı şirket tarafından tedarik lisansı sahibi ...Elektrik Perakende Satış A.Ş.'nin portföyündeki serbest tüketicilerin Ocak 2014 tüketimlerini Piyasa Yönetim Sistemi'ne aktarmayarak 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 5. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendi ile Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nin 81. maddesine aykırı hareket ettiğinden ve daha önce konu ile ilgili mezkûr karar ile ihtar edildiğinden bahisle 6446 sayılı Kanun'un 16. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 16. maddesi Uyarınca 2014 Yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ uyarınca belirlenen 519.650,00-TL tutarında idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.
Bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun "Lisans esasları" başlıklı 5. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinde, "Tüzel kişiler lisans almanın yanı sıra faaliyet alanlarına göre mevzuatın gereklerini yerine getirmekle yükümlüdür."; "Yaptırımlar ve Yaptırımların Uygulanmasında Usul" başlıklı 16. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, "Bu Kanun, ikincil mevzuat veya lisans hükümlerine, Kurul kararlarına ve talimatlara aykırı hareket edildiğinin saptanması hâlinde, aykırılığın niteliğine göre aykırılığın otuz gün içinde giderilmesi veya tekrarlanmaması ihtar edilir ve yapılan yazılı ihtara rağmen aykırı durumlarını devam ettiren veya tekrar edenlere beş yüz bin Türk Lirası idari para cezası verilir."; 5326 sayılı Kabahatler Kanunu'nun 17/7. maddesinde, "İdarî para cezaları her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 04.01.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır." kuralına yer verilmiş; 30/12/2013 tarih ve 28867 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 16 ncı Maddesi Uyarınca 2014 Yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ"de, 6446 sayılı Kanun'un 16. maddesi birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca 2014 yılında uygulanacak idari para cezası miktarı 519.650,00-TL olarak belirlenmiştir.
28/01/2003 tarih ve 25007 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 23. maddesinde, elektrik piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemlerinden bu Yönetmelikte düzenlenen ön araştırma ve soruşturma safhalarına gerek olmayacak derecede açık olduğu Kurul tarafından belirlenenler için, Daire Başkanlığı vasıtasıyla ilgili gerçek veya tüzel kişiye on beş günden az olmamak üzere uygun bir süre verilerek yazılı savunmasının alınacağı, Daire Başkanının, ilgili tüzel kişinin yazılı savunmasını, kendi görüşüyle birlikte Başkanlığa sunacağı, Başkanın, konuyu Kurul gündemine öncelikle alacağı kurala bağlanmıştır.
Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nin "Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin sorumlulukları" başlıklı 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, "Bu fıkranın (a) bendinde belirtilen sayaçlara yönelik test, kontrol ve denetim çalışmaları yapmak suretiyle uzlaştırmaya esas ölçüm verilerinin doğruluğunun sağlanması, sayaçların okunması, bölgesinde bulunan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonlarının belirlenmesi, ölçüm verilerinin saklanması, zamanında ve Piyasa İşletmecisi tarafından belirlenen formatta Piyasa İşletmecisine bildirilmesi, ilgili tek hat şemalarının onaylanması" dağıtım lisansı sahibi tüzel kişilerin görevleri arasında sayılmış; "Uzlaştırmaya esas veriş-çekiş değerlerinin okunması, toplanması ve doğrulanması" başlıklı 81. maddesinde, "Piyasa katılımcıları adına kayıtlı olan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonları içerisinde yer alan sayaçlardan Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar uyarınca OSOS kapsamında yer alması gereken sayaçlar TEİAŞ veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından OSOS vasıtasıyla okunur ve elektronik olarak PYS’ye aktarılır. OSOS kapsamında yer almayan sayaçlar için ise Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar uyarınca belirlenen tüketim değerleri dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından elektronik olarak PYS’ye aktarılır. TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketi tarafından, OSOS vasıtasıyla okunan sayaç değerlerinde eksik olması halinde TEİAŞ ve/veya ilgili dağıtım şirketi tarafından belirlenen ve yayınlanan OSOS yerine koyma ve doğrulama prosedürleri dâhilinde tamamlanan değerler elektronik olarak PYS’ye aktarılır." kuralına yer verilmiş; Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin (OSOS) Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın 11. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, "Söz konusu uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimine ait geçmişe ait tüketim değerlerinin dağıtım şirketlerinde mevcut olmaması halinde benzer tüketim özelliklerine sahip diğer tüketicilerin geçmişe ait tüketim değerleri kullanılır." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, elektrik dağıtım şirketlerinin, piyasa katılımcıları adına kayıtlı olan uzlaştırmaya esas veriş-çekiş birimi konfigürasyonları içerisinde yer alan sayaçları okuma ve tüketim değerlerini Piyasa Yönetim Sistemine bildirmekle yükümlü oldukları, bu yükümlülüğe aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi hâlinde, ihtar edilecekleri ve yapılan yazılı ihtara rağmen yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere idari para cezası verileceği anlaşılmaktadır.
Davacı dağıtım şirketinin, tedarik lisansı sahibi ...Perakende Satış A.Ş.'nin portföyündeki serbest tüketicilerin Ocak 2014 tüketimlerini Piyasa Yönetim Sistemine bildirme yükümlülüğünü yerine getirmediği ve Temmuz 2010 - Mayıs 2011 dönemlerine ilişkin yönetmeliğin aynı maddesinden kaynaklanan yükümlülüğün ihlâli nedeniyle de ...tarih ve ...sayılı Kurul kararıyla ihtar edildiği anlaşılmakta olup, her ne kadar davacı tarafından, dava konusu idari para cezasına konu döneme ilişkin olarak tüketim değerlerini Piyasa Yönetim Sistemine bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeme ihlâli ile ilgili herhangi bir ihtar yapılmadığı ileri sürülmekte ise de, elektrik piyasası mevzuatında yükümlülüklerin dönemsel olarak ele alınıp her bir dönem için ayrı ayrı ihtarda bulunulacağı yönünde bir kuralın yer almadığı, ihlâlin niteliği göz önüne alındığında, aynı ihlâle ilişkin olarak her dönem için ayrı ayrı ihtarın gerekmeyeceği açıktır.
Bu itibarla, aynı yükümlülüğün ihlâli nedeniyle ihtar edilen ve ihtardan sonra aynı mevzuat hükmünü ihlâl eden davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, işlemin iptali yönündeki Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca .... İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun'un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.