Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3287 Esas 2022/6209 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Tokat 1. İş Mahkemesi

Dava, Kurumun yersiz aylık borcu tahakkuk işleminin iptali, aylıktan yapılan kesintinin iadesi ve menfi tespit istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen hükme karşı davalı Kurum tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince verilen kararın davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkilinin 1990 yılında işe başladığı ... Polis Misafir evinde 2004 yılında emekli olarak yaşlılık aylığı bağlandığını, 2012 tarihinde İş Kur kanalı ile yine ... Polis Misafir evinde aşçı olarak işe başladığını ve halen de çalışmaya devam ettiğini, müvekkilinden 24/01/2020 tarihli yazısı ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 96. maddesine istinaden hazırlanan fazla ve yersiz ödemelerin tahsiline ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik hükümlerine göre 115.293,34 TL nin geri ödenmesi istenildiğini, akabinde 20206015000288 sayılı dosya numaralı borç bildirim yazısı ile müvekkiline tebliğ edildiğini, müvekkilinin yasal süresi içerisinde hem borç belgelerine itiraz ettiğini hem de, ... Başkanlığı tarafından yapılan haksız işlemin iptalini istediğini, kurum tarafından verilen cevabi yazı ile talebi yerinde bulmayarak olumsuz karşıladığını, gerekçe olarak, ... Polis Misafir evinde 5335 sayılı Kanunun 30. maddesi kapsamına girdiğinden bahisle emekli aylığı almakta iken kamuya ait olan yerlerde çalışma yasağına atıf yapıldığını, oysa ... Polis Misafir evi işletme giderleri için kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinden herhangi bir katkı almadıkları gibi kazançlarından ötürü herhangi bir kamu kurum ve kuruluşlarına ödeme yapılmadığını, kamu otoritesi açısından herhangi bir kamu kurum ve kuruluşlarına ödeme yapılmadığını, kamu otoritesi açısından herhangi bir hiyerarşik sistemde yeri bulunmadığını, ... Polis Misafir evinde kamu kudreti açısından düzenleyici ve denetleyici yetkisi bulunmadığını, asine kabul etmeleri durumunda polis misafir evlerinde işçi çalıştırılması söz konusu olmadığını kadrolu memur sıfatıyla personel istihdam edilmesinin gerektiğini, söz konusu tebliğden de anlaşılacağı üzere ... Polis Misafir evinin, kamu kuru ve kuruluşları bütçesinden herhangi bir katkı almadığı bu nedenle 5335 sayılı Kanunun 30. maddesi kapsamına girdiğinde söz edilemeyeceğini, müvekkilinin idariye yanıltıcı ve aldatıcı bi eylemde bulunmadığını, müvekkilinin emekli maaşı kesilerek müvekkile ödenen emekli maaşlarının ve bayram ikramiyelerinin faizi ile birlikte tahsilinin istendiğini, bu durumun usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek ...'nın 24/01/2020 tarihle Sayı 1 ve Yersiz Ödeme konulu yazısına istinaden eksik inceleme ve araştırma neticesinde hataya düşülerek karar verilmiş olan emekli aylığı iptal kararının iptaline, emekli aylığı iptal tarihine dek yapılan tüm emeli maaşı aylık ödemelerinin 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 96. maddesine istinaden hazırlanan fazla ve yersiz ödemelerin tahsiline ilişkin usul ve esaslar hakkında yönetmelik hükümlerine göre 20206015000220, 20206015000288 dosya numaralı borç bildirim belgelerindeki tutarların geri ödenmesi talebine ilişkin kararın iptaline, emekli ayığı iptal kararıyla birlikte ödenmesine son verilen emekli aylığının iptal kararından itibaren ödenmeyen tüm aylara ait emekli aylığı ödemelerinin müvekkiline ödenmesine, davaya konu davalı işleminin ihtiyati tedbir kararı verilerek dava sonuçlanıncaya kadar tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacının 2004 yılında ... Polis Misafir evinde çalışmakta iken kurumdan emeklilik talebinde bulunduğunu kendisine yaşlılık aylığı bağladığını, yaşlılık aylığı almakta iken 17/02/2012 tarihinden itibaren çalışmaya başladığını, kurum tarafından Emniyet Müdürlüğü ... Polis Evine yazmış oldukları 06/08/2009 tarihli yazısı ile davacının çalıştığı işyerinin 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinde belirtilen kamu kurum ve kuruluşları arasında bulunup bulunmadığı veya çalıştığı kadronun yine maddede yer alan istisnalar kapsamında olup olmadığı sorulmuş, Tokat Emniyet Müdürlüğünde Strateji Geliştirme Başkanlığından bu hususta bilgi talep edildiğini, İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün ise Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile görüş istendiğini, tüm bu görüşler gözönünde bulundurularak kurum tarafından davacının çalışmış olduğu yerin 5335 sayılı Yasanın 30. maddesi kapsamına girdiğinden yaşlılık aylığının kesildiğini, ve 5510 sayılı Yasanın 96. maddesi gereğince davacıya yersiz ödenen tutarların davacı aleyhine borç tahakkuk ettirildiğini, iptali istenen kurum işleminin usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
“Davanın kabulüne, davalı kurumun 24/01/2020 tarih 1 sayılı yersiz ödeme konulu yazıya istinaden karar verilmiş olan emekli aylığı iptal kararının iptaline, 20206015000220, 20206015000288 sayılı dosya numaralı borç bildirim belgelerinin iptaline, iptal edilip ödenmeyen emeklilik aylıklarının davacıya ödenmesine” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
“İlk derece mahkemesinin kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı HMK'nun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU NEDENLERİ
Davalı Kurum vekili,davacının çalıştığı işyerinin kamu kaynakları kullanılarak yapıldığı, bu nedenle 5335 sayılı yasanın 30. maddesinde yazılı işyerlerinden olduğu gerekçeleriyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
Uyuşmazlık, 506 sayılı yasa kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra ... Polisevinde işçi olarak çalışan davacının bu çalışmasının 5335 sayılı Yasa kapsamında kalıp kalmadığı noktasında toplanmaktadır.
Eldeki dosya kapsamından; davacı ...’un 01.11.2004 tarihinden itibaren 506 sayılı yasa kapsamında yaşlılık aylığı almakta iken 17.02.2012 tarihinden itibaren Turhanl Polisevinde sosyal güvenlik destek primine tabi işçi olarak çalışmasından dolayı, 2017/25 sayılı Genelgeye göre 21.08.2012 – 21.11.2019 arası yersiz ödenen aylıklar için borç tahakkuk ettirildiği, mahkemece Emniyet Müdürlüğüyle yapılan yazışma sonucu davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Davanın yasal dayanağı, 5335 sayılı Kanun'un 30/2 maddesi "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar." düzenlemesini içerir.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, mahkemece Emniyet Müdürlüğünden gelen yazı cevabıyla yetinilmeyerek, dava konusu işyerinin niteliği usulünce belirlenerek, işyeri nezdinde geçen çalışmanın 5335 sayılı Kanun'un 30/2 maddesi kapsamında olup olmadığı araştırılmak suretiyle, uyuşmazlık konusu husus yeniden etraflıca incelenip, yapılacak değerlendirme sonucuna göre karar verilmelidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararı kaldırılarak ilk derece mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, ilk derece mahkemesince verilen hükmün BOZULMASINA, dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 25.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.