Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/2981 Esas 2022/6276 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
No : 2021/1128-2021/1852
İlk Derece
Mahkemesi : Van 2. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Van Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince verilen kararın davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi

I-İSTEM
Davacı 1994-07.07.2017 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II-CEVAP
Davalılar, davanın usul ve yasaya aykırı olduğu ve dava ile talepleri kabul etmediklerini, davacının idda ettiği ağır çalışma koşullarının mantık dışı olduğunu, davacının hiçbir dönem müvekkillerine ait binada bir iş sözleşmesine tabi olarak çalışmadığını, bazen iki haftada, bazen ayda bir müvekkillerinin çağırması üzerine temizliğe gittiğini ve ücretini peşin olarak aldığını, bu nedenle açılan davanın reddi ile yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Feri müdahil Kurum vekili, davacının müvekkili kurum aleyhine hizmet tespiti davacı ile birlikte işçi alacağı davası açmasının hukuka aykırı olduğunu, davanın 5510 sayılı yasanın 86. maddesinde öngörülen 5 yıllık hak düşürücü süreye tabi olduğunu, davanın haksız yere ikame edildiğini, çalışma olgusunun hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmesi gerektiğini belirterek davanın ispatlanamaması durumunda davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
MAHKEME KARARLARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, davanın reddine karar vermiştir.
B-BAM KARARI
Van Bölge Adliye Mahkemesi, davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK nın 353/1-b-1 maddesi gereğince esasdan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı kararın yerinde olmadığı, yeterince inceleme yapılmadan hüküm kurulduğu yönlerinden kararın bozulması talebinde bulunmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1) Davanın yasal dayanağı 506 sayılı kanunun 79 ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olması nedeni ile özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanması gerektiği özellikle göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu dosyada; davacı 1994-07.07.2017 tarihleri arasında çalıştığının tespitini talep etmiş, dava dilekçesinde; davacıların murisi ... tarafından binanın yapım aşamasında işe alındığını, bina bittikten sonra da ...'na ait ofisde çalıştığını, murisin ölümünden sonra da davacı ... tarafından aynı işte çalışmaya devam ettirildiğini, bütün bu dönemde aynı zamanda apartmanın kapıcılık hizmetlerini de yerine getirdiğini belirtmiştir.
Somut dosyada; muris 07.07.2006 tarihinde vefat ettiğine göre davalı iş yerinin davalıların tümü adına mı yoksa bir kısmı adına mı intikal ve tapuya tescil edilip edilmedikleri tespit edilerek sorumluluk durumları ve dönemleri bu çerçevede belirlenmeli, kurumdan iş yeri tescilinin olup olmadığı araştırılmalı, iş yeri tescili olması halinde dönem bordroları celp edilerek bordro tanıkları dinlenilmeli, komşu iş yeri sahipleri ve bunların bordroda kayıtlı çalışanları yöntemince zabıta aracılığıyla belirlenip davacının çalışması ile ilgili beyanları alınmalı, komşu iş yerlerine ilişkin vergi mükellefiyet kayıtları, çalışma ve ruhsat kayıtları, çalışanların hizmet cetvelleri celp edilmek suretiyle tanıkların beyanları denetlenmelidir. Dosyada daha önce dinlenen komşu işveren ve onların çalışanları ile ilgili olarak yukarıda belirtilen kayıt ve belgeler celp edilerek onların da beyanları denetlenmeli, dava tarihi itibariyle davacının başka bir iş yeri çalışmaları sebebiyle zorunlu ya da ihtiyari terk dönemleri olup olmadığı belirlenip, deprem sebebiyle 2011-2013 dönemine ilişkin 2013 yapı kullanım izni tarihleri gözetilerek, aradaki bu sürenin zorunlu mu yoksa ihtiyari terk mi teşkil ettiği, dolayısıyla öncesinin hak düşürücü süreden reddine imkan verip vermediği irdelenmelidir. Bu şekilde tüm dönemlere ilişkin deliller toplanıp değerlendirildikten sonra çalışmanın olup olmadığı ve süresi belirlenmeli, sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular göz önünde bulundurulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Van Bölge Adliye Mahkemesi 3. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 25.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.