Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2021/3835 Esas 2022/6385 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 41. Hukuk Dairesi
No : 2019/3323-2020/1826
İlk Derece
Mahkemesi : ... 34. İş Mahkemesi

Dava iş kazasında vefat eden sigortalının hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabul ve kısmen reddine dair verilen karara karşı, davacılar ve davalılar vekilleri tarafından istinafa getirilmesi üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 41 .Hukuk Dairesince davalılar vekillerinin istinaf istemlerinin esastan reddine, davacılar vekilinin istinaf isteminin kabulü ile yeniden esas hakkında kısmen kabul ve kısmen redde dair karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 41. Hukuk Dairesince verilen karar davalılardan ... vekilli tarafından süresi içerisinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
I- İSTEM:
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin murisi sigortalının iş kazasında vefatı nedeniyle eş ve çocuklarının maddi ve manevi zarara uğraması nedeniyle davalılardan tazminat talebinde bulunmuştur.
II- CEVAP:
Davalılar vekili; davanın reddini talep etmiştir
III- MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince; “Davanın Kısmen Kabulü İle;
1-) Davacı ... lehine 132.673,56 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiye talebin reddine,
2-a) Davacı ... lehine 35.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiye talebin reddine,
2-b) Davacı ... lehine 35.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiye talebin reddine,” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Bölge Adliye Mahkemesince özetle “I- Davalıların istinaf başvurularının HMK 353/1-b-1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine,
II-Davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk derece Mahkemesin kararının,6100 Sayılı HMK'nun 353/1-b-2 bendi uyarınca kaldırılmasına,
Davanın kısmen kabulü ile;
1-) Davacı ... lehine 132.673,56 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiye talebin reddine,
2-a) Davacı ... lehine 50.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine,
b) Davacı ... lehine 50.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 05/05/2017 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine,
Davalı Üniversite harçtan muaf olduğundan, alınması gereken 15.893,93 TL karar harcından peşin alınan 3.461,16 TL harcın mahsubu ile bakiye 12.432,77 TL harcın davalı ... Tur. İnş. Tem. Sos. Hiz. Bilg. San. Tic. Ltd. Şti.'den alınarak hazineye gelir kaydına” karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle: Diğer davalı ile beraber müteselsilen sorumluluğuna hükmedilmesinin hatalı olduğunu, tanıklarının dinlenilmesinden vazgeçilmesinin hatalı olduğunu, kusur oranlarının hatalı belirlendiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz edenin sıfatına temyiz kapsam ve nedenleriyle kanunun açık hükmüne aykırı görülen sebeplere göre; davalı ... vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
1- 6100 sayılı HMK’nun “yargılama giderlerinin kapsamı” başlığını taşıyan 323. maddesinde yargılama giderlerinin hangi kalemleri kapsadığı tek tek sayılmış, bu madde içerisinde “Başvurma  , karar ve ilam harçları yargılama gideri” kapsamında belirtilmiş, “yargılama giderlerinden sorumluluk” başlığını taşıyan 326. maddede “kanunda yazılı hâller dışında, yargılama giderlerinin, aleyhine hüküm verilen taraftan alınmasına karar verileceği,” “yargılama giderlerine hükmedilmesi” başlığını taşıyan 332. maddesinde ise; “yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedileceği, yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümün hüküm altında gösterileceği,” hüküm altına alınmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanunun 15. Maddesinde “Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev'i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.” 16/1- 1.cümlesinde “Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (1) sayılı tarifede yazılı değerler esastır.” 28/1-a maddesinde “Karar ve İlam Harcı” düzenlenmiş olup  “Karar ve ilam harçlarının dörtte biri peşin, geri kalanı kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir. Şu kadar ki, ölüm ve cismani zarar sebebiyle açılan maddi ve manevi tazminat davalarında peşin alınan harcın oranı yirmide bir olarak uygulanır. Bakiye karar ve ilam harcının ödenmemiş olması, hükmün tebliğe çıkarılmasına, takibe konulmasına ve kanun yollarına başvurulmasına engel teşkil etmez.” Hükümleri yer almaktadır.
Anayasa Mahkemesinin 14.01.2010 tarihli ve E. 2009/27, K. 2010/9 sayılı Kararında da belirtildiği üzere “Harç, idarece yapılan bir hizmetten yararlananlardan bu hizmet dolayısıyla alınan para, diğer bir deyimle verginin özel ve ayrık bir türüdür. Bu nedenle diğer harçlarda olduğu gibi, yargı harçlarında da kural; harcın, davayı açan veya harca mevzu olan işlemin yapılmasını isteyen kişi tarafından ödenmesidir. Ancak yargı yoluna başvurmak, başvuran kişiye bir harç yükümlülüğü yüklediği gibi, başvuranın haklı çıkması halinde bu yükümlülük yer değiştirmekte ve davada haksız çıkan tarafa yükletilmektedir. Bu nedenle nispi harca tabi davalarda, yargılama sonunda ödenecek harç miktarıyla birlikte, harcın gerçek sorumlusu da mahkeme kararıyla belirlenmektedir.”
Bu açıklamalar doğrultusunda somut olayda, Bölge Adliye Mahkemesince davalıların istinaf başvurusunun esastan reddolması nedeniyle harçtan sorumlu olan şirket aleyhine yüklenecek harcın ilk derece mahkemesince aleyhine hükmedilmiş olan tazminat miktarları üzerinden hesap edilmesi gereken nispi karar ve ilam harcı kadar olacağı açık olmasına karşın; Bölge Adliye Mahkemesinin iş bu temyize konu edilen kararında olduğu gibi davacının istinaf başvurusunun kabulü nedeniyle artırılan tazminat miktarları da dikkate alınarak hesap edilen harcın davalıların istinaf talebinin reddi nedeniyle belirlenen harç olarak dikkate alınması hatalı olmuştur.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, temyiz eden davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları ile HMK 369.maddesi kapsamında kanunun açık hükmüne aykırılıklar da gözetilerek, ... Bölge Adliye Mahkemesi 41. Hukuk Dairesince verilen hüküm bozulmalıdır.
Ne var ki bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi hükmü bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 370. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 41. Hukuk Dairesinin 18.12.2020 tarih ve 2019/3323 E - 2020/1826 K sayılı kararının “II nolu bendi altında davalılara yüklenen istinaf harcına ilişkin” bendinin silinerek yerine:
“Davalı Üniversite harçtan muaf olduğundan, alınması gereken 13.844,63 TL karar harcından peşin alınan 3.461,16 TL harcın mahsubu ile bakiye 10.383,47 TL harcın davalı ... Tur. İnş. Tem. Sos. Hiz. Bilg. San. Tic. Ltd. Şti.'den alınarak hazineye gelir kaydına” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına, hükmün bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 26.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.