Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2021/17 Esas 2022/1009 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2021/17
Karar No : 2022/1009

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Hava Taşımacılığı AŞ.
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1-...Bakanlığı
VEKİLİ: Hukuk Müşaviri ...

2-...Genel Müdürlüğü
VEKİLLERİ: Av. ..., Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 23/06/2020 tarih ve E:2016/1291, K:2020/2221 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 07/11/2015 tarih ve 29525 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Yolu Taşıyıcılarının Yükümlülüklerine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin, 5. maddesinin, 6. maddesinin 4. fıkrasının, 7. maddesinin 3. fıkrası ile 10. maddesinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 23/06/2020 tarih ve E:2016/1291, K:2020/2221 sayılı kararıyla;
Davalı idarenin süre aşımı iddiasının yerinde görülmediği,
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu, 4749 sayılı Kanun'la onaylanan Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi hükümlerine yer verilerek;
Yönetmeliğin; 4. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi, 5. maddesi, 6. maddesinin 4. fıkrası, 7. maddesinin 3. fıkrası yönünden:
Yukarıda yer verilen düzenlemeler uyarınca; Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkışın, sınır kapılarından, geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerle yapılacağı, bu belgelerin Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkışlarda görevlilere gösterileceği, gerekli görülenlerin kapsamlı kontrol işlemlerine tabi tutulacağı, hangi yabancıların Türkiye'ye girmesine izin verilmeyeceği ile Türkiye'ye giriş yasağının bulunduğu hususlarının 6458 sayılı Kanun'da açıkça düzenlendiği, taşıyıcıların, ülkeye giriş yapmak veya ülkeden transit geçmek üzere sınır kapılarına getirmiş oldukları yabancılardan herhangi bir nedenle Türkiye’ye girişleri ve Türkiye’den transit geçişleri reddedilenleri, geldikleri ya da kesin olarak kabul edilecekleri bir ülkeye geri götürmekle, yabancıya refakat edilmesi gerekli görüldüğü durumlarda refakatçilerin gidiş ve dönüşlerini sağlamakla, taşıdıkları kişilerin belge ve izinlerini kontrol etmekle yükümlü oldukları,
Uyuşmazlıkta, Yönetmeliğin dava konusu 4. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yer alan tanıma göre, "kabul edilmeyen yolcu"nun, ülkeye giriş yapabilmek veya ülkeden transit geçebilmek için sınır kapılarına gelen ancak mevzuatta aranan koşulları taşımadığından ülkeye girişine ya da ülkeden transit geçişine izin verilmeyen kişiyi ifade ettiği, 6458 sayılı Kanun'un taşıyıcıların yükümlülükleri başlıklı 98. maddesinde, hava yolu taşıyıcılarının, ülkeden transit geçmek üzere sınır kapılarına getirilmiş yabancılardan herhangi bir nedenle Türkiye'ye girişleri ve Türkiye'den transit geçişleri reddedilenleri geldikleri ya da kesin olarak kabul edilecekleri bir ülkeye geri götürmekle yükümlü oldukları ve hava yolu taşıyıcılarının taşıdıkları kişilerde mevzuat gereği aranan belge ve izinleri kontrol etme ve yabancıya refakat edilmesi gerekli görüldüğü durumlarda refakatçilerin gidiş ve dönüşlerini sağlamakla yükümlü olduklarının düzenlendiği, buna göre "kabul edilmeyen yolcu" tanımının, hava yoluyla getirilen kabul edilmeyen yolcularla ilgili taşıyıcıların sorumluluklarına yönelik anılan Kanun doğrultusundaki dava konusu düzenlemenin, kabul edilmeyen yolcuların eşyalarına erişiminin sağlanması ve bu yolcular için görevlendirilen refakatçinin gidiş ve dönüş giderlerinin yolcuyu geri götürmekten sorumlu taşıyıcı tarafından karşılanması hususlarına yönelik düzenlemelerin dayanağı Kanun ve hukuka uygun olduğu,
Davacı tarafından, dava konusu düzenlemelerin yargı kararlarıyla iptal edilen Sivil Havacılık Yönergesi ile aynı düzenlemeleri içermesi sebebiyle yargı kararlarına aykırı olduğu, maddi ve hukuki sebeplerin değişmemesine rağmen hemen hemen aynı kuralların dava konusu Yönetmelikle düzenlendiği iddia edilmekte ise de, anılan Yönerge'nin, Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi'nin eki Ek-9'a, üyesi bulunduğumuz Avrupa Sivil Havacılık Konferansı (ECAC) tarafından yayımlanan Doküman 30'a ve Uluslararası Hava Taşımacıları Birliği (IATA) tarafından yayımlanan 701 numaralı karara dayanılarak çıkarıldığı, Dairelerince bahse konu Yönerge'nin ilgili maddelerinin iptal edilmesi yolunda verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 09/12/2010 tarih ve E:2006/2863, K:2010/2172 sayılı kararıyla onanmasından sonra, 11/04/2013 tarihinde 6458 sayılı Kanun'un Resmi Gazete'de yayımlandığı ve daha sonra da bu Kanun'a dayanılarak dava konusu Yönetmeliğin hazırlanarak yürürlüğe konulduğu anlaşıldığından, davacının bu iddiasına itibar edilmediği,
Yönetmeliğin 10. maddesi yönünden:
2920 sayılı Kanun'un 143. maddesinin 2. fıkrasında; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünün, sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alacağı önlemlere uymayanlara, beşyüz Türk Lirasından onbin Türk Lirasına kadar idari para cezası verileceği düzenlemesine yer verildiği, davalı idarece sivil havacılığı düzenlemek maksadıyla alınan bazı önlemlerin söz konusu Yönetmeliğin muhtelif maddelerinde yer aldığı, dava konusu düzenleme ile de, bu önlemlere aykırı davranan hava yolu taşıyıcılarına maddede belirtilen idari para cezalarının 2920 sayılı Kanun'un 143. maddesindeki usule göre uygulanacağının öngörüldüğü, dolayısıyla, dava konusu düzenlemenin dayanağı Kanun ve hukuka uygun olduğu,
Öte yandan, davacı tarafından, hava yolu taşıyıcılarının sadece yolcunun bileti ve pasaportunun olup olmadığını kontrol edebildiği halde taşıyıcıya uzmanlık alanı dışında kalan konularda sorumluluk yüklendiğinin iddia edildiği, ancak, davacıya, ülkeye getirdiği kabul edilmeyen yolcular için hava yolu taşıyıcısı olarak tespit etmesinin beklenemeyeceği bir sebepten dolayı idari para cezası uygulanması durumunda, yolcuda mevzuat gereği aranan belge ve izinlerin kontrol edilmesi suretiyle aykırılığın tespit edilip edilemeyeceği hususunun bahse konu idari para cezasına karşı açılacak davada mahkemesince inceleneceğinin açık olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu Yönetmeliğin dayanağı mevzuatta ve Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesi'nde, havayolu taşıyıcısına idari para cezası uygulanacağına ilişkin herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, Yönergeye karşı açılan davada, dava konusu düzenlemelerin yargı kararlarıyla iptal edilen Sivil Havacılık Yönergesi ile aynı düzenlemeleri içermesi sebebiyle yargı kararlarına ve hukuka aykırı olduğu, temyize konu kararda, “kabul edilmeyen yolcu” açısından, “belgeleri uygun olmayan” ve “diğer nedenler" şeklinde bir ayrım yapılmasının gerekli olmadığı kabul edilmesine rağmen, idari para cezası uygulanması durumunda, yaptırım nedeninin havayolu taşıyıcısı tarafından tespit edilemeyecek bir nedenden kaynaklanıp kaynaklanmadığının açılacak davada inceleneceği yolundaki açıklamanın kararı kendi içinde çelişkili hale getirdiği, davanın reddi yolundaki temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMALARI : Davalı idareler tarafından, Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın usul ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin, kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin temyize konu 23/06/2020 tarih ve E:2016/1291, K:2020/2221 sayılı kararının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan ...-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Kesin olarak, 28/03/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.