Danıştay 13. Daire 2022/1367 Esas 2022/1270 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2022/1367
Karar No:2022/1270

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya ili, Alanya ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No:…adresinde faaliyette bulunan "…" tabela unvanlı davacıya ait iş yerinde Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan izin alınmadan döviz alım satımı yapıldığının tespit edildiğinden bahisle, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 3. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca iş yerinin kredi kartı ile satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümün faaliyetlerinin bir (1) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü işlemiyle Antalya Valiliği'ne bildirilen … tarih ve … sayılı Bakan onayının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi'nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacıya ait iş yerinde 27/09/2019 tarihinde yapılan denetimde Bakanlıktan izin alınmadan döviz alım-satımı yapıldığının tespit edildiğinden bahisle, petrol istasyonunun kredi kartı ile yapılan satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümün faaliyetlerinin bir (1) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına karar verildiği, … tarih ve …sayılı Alanya Belediye Encümeni kararı ile dava konusu işleme dayanak alınan tutanak sehven tutulmuş olduğundan tutanağın affına karar verildiği, ayrıca davacı hakkında aynı fiil nedeniyle … Cumhuriyet Başsavcılığı İdari Yaptırım Bürosu tarafından … tarih ve … sayılı karar ile verilen idari para cezasına … Sulh Ceza Mahkemesinin … Değişik esas nolu dosyasına kayden yapılan itiraz sonucu anılan Mahkemenin 28/01/2020 tarihli kararı ile, "muteriz iş yerinin döviz alım satımı yapma hususunda faaliyet izin belgesinin olmadığı, ancak dosya kapsamında yer alan tutanak ve resimlerden iş yerinde 'Change' 'Wechsel' ibareleri bulunan ibarenin tabela niteliğinde bulunmadığı, anılan tabelanın dövize ilişkin işlem yaptığı izlenimini uyandırmadığı, ayrıca tutulan tutanağın sehven düzenlendiğine dair tutanağın affına karar verildiği anlaşılmakla anılan iddiaya ilişkin idari yaptırım kararı uygulanmasında usul ve yasaya uygunluk bulunmadığı" gerekçesiyle itirazın kabulüne ve idari yaptırım kararının kaldırılmasına karar verildiği, bu durumda, davacıya ait iş yerinde salt "Change" ve "Wechsel" ibareleri bulunduğu tespitinden yola çıkarak döviz alım satımı yapıldığından söz edilemeyeceği ve iş yerinde izinsiz olarak döviz alım satımı yapıldığı husususun her türlü şüpheden uzak somut bir şekilde ortaya konulamadığının anlaşılması karşısında, iş yerinin kredi kartı ile yapılan satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümün faaliyetlerinin bir (1) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı şirketin Bakanlıklarından izin almadan yetkisiz bir şekilde döviz alım satım faaliyetinde bulunduğu hususunun sabit olduğu, belediye zabıtalarınca düzenlenen tutanağın … Sulh Ceza Hakimliğine sunulduğu, tutanağın sehven düzenlendiği ve tutanağın affına karar verildiğine dair duruma yönelik Bakanlıklarına ulaşan herhangi bir bilgi bulunmadığı, Alanya Belediyesi tarafından işletmenin yetkisiz işlem yapmadığına dair tutanak düzenlenmek suretiyle Bakanlıklarının yetki alanına girerek farklı değerlendirmelerde bulunulduğu, dolayısıyla Bakanlıklarınca Antalya Valiliği'ne verilen yetki ile iş yeri faaliyetinin geçici olarak durdurulması işleminin gerçekleştirilmediği ve yetki aşımı yoluyla Alanya Belediyesi'nce düzenlenen tutanak ile idari işlemin gerçekleştirilemediği, dava konusu idari yaptırımın Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yapılan denetimler sonucunda düzenlenen tutanaklarla gerçekleştirildiği, GİB'in tutanağında "Akaryakıt istasyonunda yapılan denetimde iş yerinde kredi kartı ile yapılan satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümde "change", "exchange", “wechsel" tabelasının olduğu, fotoğrafının eke alındığı mükellef kurum çalışanı ...'ın ifade ve beyanı ile tespit edilmiştir." ifadelerinin yer aldığı, GİB tutanaklarında bulunan fotoğraflarda raflar üzerinde ürünlerin yer aldığı görülmekte olup, çalışan ifadesinde de bu durumun belirtildiği, söz konusu bölgenin şahsi ofis olduğuna yönelik iddiaların denetim yapıldığı sırada geçerli olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacıya ait … Mahallesi, … Caddesi, No:… …/… adresinde bulunan iş yerinde GİB tarafından 23/09/2019 tarihinde yapılan denetimde, Bakanlıktan izin alınmadan döviz alım satımı yapıldığının tespit edildiğinin GİB Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı Denetim Grup Müdürlüğü'nün Bakanlık kayıtlarına giren … tarih ve … sayılı yazısı neticesinde, kredi kartı ile satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümün faaliyetlerinin bir (1) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Hazine ve Maliye Bakanlığı Finansal Piyasalar ve Kambiyo Genel Müdürlüğü işlemiyle Antalya Valiliği'ne bildirilen … tarih ve … sayılı Bakan onayı alınmış, bu kararın gereğinin yerine getirilmesini teminen Antalya Valiliği'ne bildirimde bulunulmuştur.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 32. maddesinin birinci fıkrasında, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla, bu Kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde, yetkili idare mahkemesinin, idarî işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idarî merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu kurala bağlanmıştır.
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun'un 3. maddesinin beşinci fıkrasında, bu Kanuna dayanılarak çıkarılan karar, yönetmelik ve tebliğler ile diğer genel ve düzenleyici işlemler uyarınca faaliyet izni veya yetki belgesi alınması zorunlu olan konularda, gerekli izin veya belgeyi almaksızın ticari faaliyette bulunanların elli bin Türk lirasından iki yüz elli bin Türk lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılacağı ve yetkisiz faaliyetin gerçekleştirildiği iş yerindeki tüm faaliyetlerin bir aydan altı aya kadar, tekrarı hâlinde ise sürekli olarak durdurulacağı, yetkisiz olarak faaliyette bulunanların ilan ve reklamlarından veya yaptıkları işin mahiyetinden söz konusu iş yerini sadece faaliyet izni veya yetki verilmesi gereken faaliyet konularında iştigal etmek maksadıyla açtıkları veya işlettikleri anlaşılıyorsa söz konusu iş yerindeki faaliyetin sürekli olarak durdurulacağı, durdurma işlemlerinin Hazine Müsteşarlığı'nın talebi üzerine valiliklerce yerine getirileceği kuralına yer verilmiştir.
30/01/2018 tarih ve 30317 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ'in (Tebliğ No: 2018-32/45) 5. maddesinde, yetkili müesseselerin kurulması ve faaliyete geçmesi için Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan izin alınmasının şart olduğu, faaliyet izni bulunmayanların veya iptal edilenlerin, yetkili müessese faaliyetinde bulunamayacakları, ticaret unvanlarında, iş yeri açma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, iş yerlerinde veya internet sitelerinde dövize ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamayacakları kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacıya ait iş yerinin kredi kartı ile satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümün faaliyetlerinin bir (1) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu işlemin Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından tesis edildiği, bu kararın gereğinin yerine getirilmesini teminen Antalya Valiliği'ne bildirimde bulunulduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, davaya konu edilen işlem Antalya Valiliği'nce tesis edilmediği gibi, anılan işlemin gereğinin yerine getirilmesi için Antalya Valiliği'ne bildirimde bulunulmuş olmasının, söz konusu işlemin Antalya Valiliği'nce tesis edildiği anlamına gelmeyeceği dikkate alındığında, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın davacı tarafından izin alınmaksızın döviz alım satımı yapıldığından bahisle iş yerinin kredi kartı ile satışlara ilişkin tahsilatın yapıldığı bölümün faaliyetlerinin bir (1) ay süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemle Antalya Valiliği'ne bildirilen 25/12/2019 tarihli Bakan onayının iptali istemiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı'na karşı açılan davanın görüm ve çözümünde, aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca dava konusu işlemi tesis eden Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olan Ankara İdare Mahkemesi yetkili olduğundan, davanın yetki yönünden reddi ile dava dosyasının Ankara İdare Mahkemesi'ne gönderilmesi gerekirken, uyuşmazlığın esasının incelenmesi suretiyle verilen Antalya İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararında usûl hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi .. İdari Dava Dairesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ..Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 28/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.