Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/332 Esas 2022/6471 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2021/605-2021/641
İlk Derece
Mahkemesi : Şanlıurfa 2. İş Mahkemesi
No : 2019/727-2020/521

Dava, prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle dava şartı yokluğundan usulden reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10 Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 20.02.2010-08.06.2010 tarihleri arasında aldığı ücret miktarının 1.995,55 TL, 01.07.2010-31.06.2010 tarihleri arasında aldığı ücret miktarının 2.081,78 TL, 01.01.2011-30.06.2011 tarihleri arasında aldığı ücret miktarının 2.180,33 TL ve 01.07.2011-31.12.2011 tarihleri arasında aldığı ücret miktarının 2.291,19 TL olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... İnş. Tur. Elk. Taah. Tic. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, davanın doğrudan ve tek başına davalıya yöneltilmesinin mümkün olmadığını, davacının yer aldığı işin bir bölümünün ... İnş. San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapıldığını belirtmek sureti ile davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri Müdahill Kurum vekili, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, "dava konusu şey üzerinde kim veya kimler hak sahibi ise, davayı da bu kişi veya kişilerin açması gerekir. Davayı açabilmek için gerekli sıfat, dava konusu şey üzerinde hak sahibi olan kişiye aittir. Mahkemenin, taraflar arasında dava konusu hakkın esası hakkında bir karar verebilmesi için, bu kişilerin o davada gerçekten davacı ve davalı sıfatlarına sahip olmaları gerekir. Bir davada taraf olarak gösterilen kişiler, taraf ve dava ehliyetine ve davayı takip yetkisine sahip olsalar bile, taraflardan birinin o davada gerçekten davacı ve davalı sıfatı yoksa, davanın esası hakkında bir karar verilemeyeceğinden, dava sıfat yokluğundan (husumetten) reddedilir. Uygulamada sıfat yerine genel olarak "husumet", davacı bakımından "aktif husumet ehliyeti", davalı bakımından "pasif husumet ehliyeti" tabirleri kullanılmaktadır. Husumet dava şartı olup, kamu düzenine ilişkin bulunduğundan, yargılamanın her aşamasında mahkemece re'sen gözetilmesi gereken bir husustur. Davacı vekiline davalı ... şirketinin ihyası davası açmak üzere 2 haftalık kesin süre verilmiş, davacı taraf verilen kesin süreye rağmen ihya davası açmadığından davanın pasif husumet ehliyeti yönünden reddine karar verilmeli ‘gerekçesiyle, davanın dava şartı yokluğundan usulden reddine," karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Bölge Adliye Mahkemesince; Davacı vekilinin, Şanlıurfa 2. İş Mahkemesinin 03.11.2020 tarih ve 2019/727 E. - 2020/521 Karar sayılı kararına yönelik istinaf başvurusunun, HMK'nin 353/1-b maddesinin (1) numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, yasa ve yerleşik kararlara uygun olmayan Mahkeme kararının kaldırılarak davamızın kabulüne karar verilmesini belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Eldeki dava da, davalılardan ... İnş. Tur. Elk. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. aleyhine açılan prime esas kazancın tespiti yönündeki davanın yargılama aşamasında, davacının tespitini istediği bir kısım talebinin dava dışı ... inş Tur. Taah. Mad. Tic. San. Ltd. Şti.’nde geçtiğinin belirlenmesi ile, dava dışı şirketin davaya dahil edilmesi için mahkemece verilen sürede, dava dışı şirketin dahil edildiği ancak ticaret sicil kaydında şirketin tasfiye sonunda resen silindiğinin anlaşılması üzerine mahkemece, davacıya iki hafta kesin süre içinde ihya davası açması için süre verildiği ancak davacı vekili tarafından, ihya davası açılmayarak ... inş Tur. Taah. Mad. Tic. San. Ltd. Şti.’nde geçen süreler yönünden prime esas kazanç yönünden davadan feragat edildiği ancak mahkemece yazılı gerekçelerle dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verildiği belirlenmiştir.
Çekişmeli yargıda kural olarak, “tasarruf ilkesi” geçerlidir ve taraflar dava konusu üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilirler. Bu suretle davaya son verilebilmesinin bir yöntemi davadan feragattir ve anılan kurum 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 307 ila 312. maddelerinde (mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 91 ila 94. maddelerinde) düzenlenmiştir.
Hükmün kesinleşmesinden önceki herhangi bir aşamada davadan feragat edilebilir.
1-Feragat,dava konusu prime esas kazanç isteminin tespiti talebine yönelik olup bu haktan davacının feragat edebilmesi mümkün olup feragatin hüküm ve sonuçları bunu yapan davacı üzerinde gerçekleştiğinden anılan talep bakımından feragat nedeni ile redde karar vermek gerekir. Bu yönde tesis edilecek karar feragatin tek taraflı bir tasarruf olması ve mahkeme ve karşı tarafın kabulüne bağlı olmaması yine sonuçları da doğrudan yapan üzerinde doğması nedeni ile ... inş Tur. Taah. Mad. Tic. San. Ltd. Şti.’nin ihya edilmesi zorunluluğunu da gerektirmez.
2-Diğer yandan; prime esas kazanca yönelik talep diğer davalı ... İnş. Tur. Elk. Taah. Tic. San. Ltd. Şti. yönünden devam ettiği için, anılan şirket yönünden yöntemince inceleme yapılıp karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçelerle davanın usulden reddine karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 27.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.