Danıştay İdare Dava Daireleri Kurulu 2022/560 Esas 2022/995 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2022/560
Karar No : 2022/995


TEMYİZ EDENLER : I- (DAVALILAR) :
1- ...
2- ... Bakanlığı
VEKİLLERİ : Av. ...
II- (DAVALILAR YANINDA MÜDAHİL): ... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : .... Derneği
VEKİLİ : Av. ....
İSTEMİN KONUSU : Danıştay Altıncı Dairesinin 17/11/2021 tarih ve E:2020/10941, K:2021/12644 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 04/11/2020 tarih ve 31294 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve karara ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine ilişkin ... tarih ve ... sayılı ... Kararının iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Altıncı Dairesinin 17/11/2021 tarih ve E:2020/10941, K:2021/12644 sayılı kararıyla;
İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve karara ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edildiği; ... Belediye Başkanlığınca hazırlanan ve dava konusu işlemin dayanağını oluşturan gerekçe raporu ve teknik raporun incelenmesinden, 6,25 hektar büyüklüğündeki alanın 1. derece deprem bölgesi olduğu, alanda bulunan taşınmazların 6292 sayılı Kanun'un 2. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca tapularının düzenlendiği ve sınır kapsamında 105 adet yapı bulunduğu, binaların %65'inin betonarme, geri kalan kısmının yığma yapı olduğu, yapıların %28'inin iki katlı, %14'ünün 3 katlı, %5'inin 4 katlı, %4'ünün 5 katlı ve yapım yıllarının 1980-2017 yılları arasında değiştiği, alandaki yapıların tamamının ruhsatsız olduğu, meri mevzuat hükümlerine göre yapılanma şartlarını ve çekme mesafelerini sağlamadığı, deprem yönetmeliğine aykırı şekilde mühendislik hizmeti almadıklarından imar mevzuatına aykırı olduğu,
6306 sayılı Kanun ve 6306 Sayılı Kanun'un Uygulama Yönetmeliği'nin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi uyarınca alanın, "Üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlardan" olduğu belirtilerek hazırlanan dosyanın Bakanlığa sunulması üzerine, İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, ... Mahallesi sınırları içerisinde bulunan ve karara ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları gösterilen alanın 6306 sayılı Kanunun 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilmesine dair ... tarih ve ... sayılı .. Kararının alındığı,
Bu durumda, 6306 sayılı Kanun'un 2. maddesi uyarınca riskli alan ilan edilen bölgedeki yapılara ilişkin olarak, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma bakımından alanın risk teşkil edip etmediği hususunda, yukarıda anılan Yönetmeliğin öngördüğü koşullarda detaylı bir teknik inceleme yapılmadan tesis edilen Cumhurbaşkanı Kararında hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davalılar tarafından, davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığı ve davanın süresinde açılmadığı, işin esasına yönelik olarak 6306 sayılı Kanun'da iki türlü uygulama öngörüldüğü, bunlardan birincisinin her yapı için riskli yapı tespiti yapılarak bina veya parsel bazında uygulama yapmak, ikincisinin ise geniş alanda zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma nedeniyle, bölgenin özellikleri değerlendirilerek hazırlanacak teknik rapora istinaden riskli alan ilan edilmesi olduğu, uyuşmazlığa konu alandaki yapıların tamamının ruhsatsız yapı olduğundan, bu nedenle 6306 sayılı Kanun'un EK-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince alanın riskli alan ilan edildiği, işlemde hukuka aykırılık olmadığı ileri sürülmektedir.
Davalı idareler yanında müdahil tarafından, Belediyelerince alana yönelik teknik rapor hazırlandığı ve alandaki yapıların tamamının ruhsatsız olduğunun tespit edildiği, bu nedenle 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, 1. derece deprem bölgesinde olan alanın riskli alan ilan edildiği, dava konusu edilen işlemin mevzuata uygun olduğu ve temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesi uyarınca gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Ümraniye ilçesi, ... Mahallesi sınırları dâhilinde bulunan ve .... sayılı adaları kapsayan alanda, 6306 sayılı Kanun kapsamında çalışmalar yürütülmesi planlandığından, anılan Kanun'un 8. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, 12/09/2019 tarihinde 6306 sayılı Kanun kapsamında yürütülecek projelerde, ... Bakanlığı ile ... Gayrimenkul Değerleme A.Ş. arasında ortak hizmet protokolü imzalanmıştır.
... Bakanlığı .... Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün .... tarih ve ... sayılı yazısı ile; 6306 sayılı Kanun çerçevesinde kentsel dönüşüm çalışmalarının yürütüldüğü ve kentsel dönüşüme yönelik yol haritası niteliği taşıyan "Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi"nin İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne iletildiği, söz konusu Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesinde bahsi geçen müdahale bölgelerini de içeren ve 6306 sayılı Kanun kapsamında yürütülmesi planlanan, sınırları ekli krokide gösterilmiş olan alan kapsamında gerekli çalışmalara başlanılarak 24/08/2020 tarihli teknik raporun hazırlandığı, ... Belediye Başkanlığı'nın .... tarih ve ... sayılı yazısı ile de; uyuşmazlığa konu alandaki yapıların imar mevzuatına aykırı şekilde, yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olması nedeniyle, 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli alan belirlenmesi için gerekli bilgi ve belgelerin İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne iletildiği, ... Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı görüş yazısı ile, alanda 7269 sayılı Kanun uyarınca alınmış herhangi bir afete maruz bölge kararı bulunmadığının belirtildiği, nihai olarak İstanbul Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü tarafından, alana ilişkin bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi suretiyle, Cumhurbaşkanlığına gönderilen çalışma dosyası kapsamında, dava konusu edilen Cumhurbaşkanı kararının alındığı görülmektedir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'un 2. maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde; riskli alan, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıyan ve Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan alanı ifade edeceği belirlenmiştir.
Aynı Kanun'un EK-1. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde ise; "Üzerindeki toplam yapı sayısının en az %65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlar, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, Cumhurbaşkanınca riskli alan olarak kararlaştırılabilir. Riskli alan sınırı uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin, “Riskli alanın tespiti” başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, "Riskli alan;
a) Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik raporu,
b) Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgileri,
c) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritasını, varsa uygulama imar planını,
ç) Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini,
d) Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını,
e) Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yerbilimsel etüd raporunu,
f) Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri,
ihtiva edecek şekilde hazırlanmış olan dosyaya istinaden ve Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir ve teklif olarak Bakanlar Kuruluna sunulur..." kuralına, 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde ise; "Üzerindeki toplam yapı sayısının en az % 65’i imar mevzuatına aykırı olan veya yapı ruhsatı alınmaksızın inşa edilmiş olmakla birlikte sonradan yapı ve iskân ruhsatı alan yapılardan oluşan alanlarda, uygulama bütünlüğü gözetilerek belirlenen alanlar, riskli alan olarak belirlenmek üzere Cumhurbaşkanına sunulur." kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usule ilişkin olarak, davalı idareler ile davalılar yanında müdahilin usule ilişkin itirazlarına itibar edilmemiştir.
Esasa ilişkin olarak, yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, Kanun'un 2. madde başlığının "Tanımlar" olduğu ve bu maddede riskli alan tanımına yer verildiği, anılan Kanun'a 14/04/2016 tarih ve 6704 sayılı Kanun'un 25. maddesiyle eklenen Ek-1. maddesinde de, riskli alan ilanına yönelik bir takım koşullar düzenlenerek, bahse konu maddenin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, bir alanda yer alan imar mevzuatına aykırı yapıların, alandaki toplam yapı sayısının %65'ni aşması halinde, yapılardaki bu aykırılıklar sonradan giderilmiş olsa dahi, başka herhangi bir analiz çalışması, zemin etüdü vb. yapılması gerekmeksizin, fen ve sanat norm ve standartlarına uygun, sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek, sağlık, eğitim ve ulaşım gibi kamu hizmetlerinin düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla, bu alanların riskli alan olarak ilan edilebileceğinin hükme bağlandığı anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu işleme esas olan teknik raporun sonuç kısmında, alandaki 105 adet yapının tamamının (%100) ruhsatsız
ve imar mevzuatına aykırı olduğu tespiti ile uyuşmazlığa konu alanın, 6306 sayılı Kanun ile 6306 Sayılı Kanun'un Uygulama Yönetmeliği'nin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi uyarınca “riskli alan” şartlarını taşıdığı gerekçesiyle, riskli alan ilan edilmesi gerektiğinin belirtildiği, alanda yürütülen çalışmalar ve kurumlar arası yazışmalarda, bu alan açısından 6306 sayılı Kanun'un Ek-1. maddesinde düzenlenen koşullara dayalı olarak işlem tesis edildiği görülmektedir.
Bu itibarla; riskli alan olarak ilan edilen bölgenin 1. derece deprem bölgesinde kaldığı, alanda bulunan yapıların, deprem performans kabiliyetinin yetersiz olduğu ve %100'ünün ruhsatsız ve imar mevzuatına aykırı yapılardan oluştuğunun ortaya konulduğu anlaşıldığından, her ne kadar 6306 sayılı Kanun'un 2. maddesine dayalı olarak alan, riskli alan ilan edilmiş ise de; niteliği itibarıyla, alanda anılan Kanun'un EK-1. maddesinde düzenlenen koşullara dayalı olarak çalışma yürütüldüğü ve esasen EK-1. madde ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin detayların da belirlendiği 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği'nin 5. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendine dayalı olarak tesis edilen dava konusu Cumhurbaşkanı Kararının hukuka ve mevzuata aykırı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yolundaki Daire kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idareler ile davalılar yanında müdahilin temyiz istemlerinin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline Danıştay Altıncı Dairesinin temyize konu 17/11/2021 tarih ve E:2020/10941, K:2021/12644 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Davanın REDDİNE,
4. Kurulumuzca yeniden bir karar verildiğinden, aşağıda dökümü yapılan dava aşamasına ilişkin toplam ...-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Temyiz aşamasına ilişkin ....TL yargılama gideri ile kararın verildiği tarihte yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen ...-TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
6. Davalı idareler yanında müdahil tarafından yapılan dava ve temyiz aşamasına ilişkin toplam ....TL yargılama giderinin davacıdan alınarak müdahile verilmesine,
7. Posta gideri avansından artan tutarların istemi hâlinde taraflara ve davalı idareler yanında müdahile iadesine,
8. Dosyanın Danıştay Altıncı Dairesine gönderilmesine,
9. Kesin olarak, 28/03/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.


KARŞI OY

X- Temyiz edilen kararla ilgili dosyanın incelenmesinden; Danıştay Altıncı Dairesince verilen kararın usul ve hukuka aykırı bulunmadığı, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz isteminin reddi ile temyize konu kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.