Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/2392 Esas 2022/6538 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2021/2235-2021/2097
İlk Derece
Mahkemesi :Eskişehir 2. İş Mahkemesi
No :2020/164-2021/870

Dava, yaşlılık aylığını iptal eden Kurum işleminin iptali ile aylığın yeniden bağlanmasına, kesilen aylıklarının faiziyle iadesine ve Kuruma borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının ... bağkur numarasıyla 2926 S.K. kapsamında Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunu, çiftçilik yapmakta iken tarım sigortalısı kapsamına re'sen alındığını, prim borçlarını ödemesi halinde emekli olacağının bildirilmesi üzerine mallarını satarak büyük meblağdaki prim borcunu ödediğini, 26.06.2000 tarihi itibarıyla yaşlılık almaya başladığını, davalı Kurumca geçmişe yönelik incelemede Usulsüz prim ve tevkifatların sigortalı hesaplarına intikal ettirildiğini, bunun Sonucu prim borcu doğduğunu, bu sebeple aylığın iptaline karar verildiğini, ayrıca borç aslı ve faizleriyle birlikte 73.327,99.TL. ödenmesinin istendiğini, davalı Kurumca davacının itirazlarının reddedildiğini, davacının hatalı eyleminin olmadığını, davalı Kurum işleminin yerinde olmadığını, aksi halde 5510/96-b maddesinin uygulanması gerektiğini, bu sebeple ölüm aylığı iptal işleminin iptaline, ölüm aylıklarının ve sağlık yardımlarının istirdadı açısından borçlu olmadığının tespitine yada 5510/96-b maddesinin uygulanması gerektiğinden fazla talep ve birikmiş faizin de iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, Kurum müfettişlerince yapılan soruşturmada Bağ-Kur memurunun birçok kişiyi usulsüz girecek çıkacak işlemi ile hayali tevkifat kesintileri yükleyerek emekli ettiğinin ortaya çıktığını, davacının murisi sigortalıya da hayali tevkifat yüklenerek emekliliğinin sağlandığını, 15.01.2016 tarih ve 1 sayılı soruşturma raporuna istinaden sigortalı hesabına usulsüz yüklendiği tespit edilen 1995-2000 yıllarına ait 9 adet prim ve 7 adet tevkifat kesintilerinin sigortalı hesabından çıkarıldığını, prim borcunun bulunması nedeniyle sigortalılığının durdurulduğunu, ölüm aylığının yeniden bağlanabilmesi için 80/2.fıkra uyarınca belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının 3 ay içerisinde ödenmesi gerektiğini, ölüm aylığının iptali nedeniyle ödenen sigorta ve sağlık yardımlarının davacıdan alınması gerektiğini, bu sebeple davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, “Davanın kabulü ile;
1-Davacıların murisi Müteveffa ... in tarım bağkur sigortalısı olarak aldığı aylığın durdurulması işleminin iptali ile, ödenmeyen yaşlılık aylığı tutarlarının ödenmesi gereken tarihlerden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak Müteveffanın mirasçıları olan Davacılara miras hisseleri oranında ödenmesine,
2-Davacıların mirasçısı müteveffa ...'in tarım bağkur sigortalısı olarak almış olduğu yaşlılık aylığının durdurulması nedeniyle davalı kuruma borçlu olmadığının tespitine, ” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalı kurum vekilinin istinaf başvurusunun HMK'nın 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı vekili, Kurum işleminin yerinde olduğunu ve davanın reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Dosyanın incelenmesinde, ... Bağkur numaralı sigortalının 01.08.1986 tarihi itibarıyla Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğu, 01.07.2000 tarihi itibarıyla yaşlılık aylığı bağlandığı, hesabında 6 adet prim ve 7 adet tevkifat ve |1 adet askerlik borçlanması olmak üzere toplamda 14 adet ödeme olduğunun görüldüğü, hatalı primler kütüğünden 1987 yılına ait 4 adet primin davacı hesabına hatalı kütükteki farklı (numaralı) hesaplardan 23.06.2000 tarihinde sigortalı hesabına yüklendiğî, ayrıca 24.04.1987 tarihli 87.640.TLnın da 23.06.2000 tarihinde ilgili personel tarafından girecek hesabına yüklendigini, yüklenen 4 adet prim, 1 girecek yapılan 1 adet prim ve 7 adet tevkifatın 26.06.2000 tarihinde prim hesabından çıkarıldığını, daha sonra aynı tarihte tekrar yüklendiğini, yüklenen primlerin sigortalıya ait olmadığının anlaşıldığının 15.01.2016 tarihli Soruşturma Raporunda tespiti üzerine yüklenen pirim ve tevkifatın prim hesabından çıkartılması ile tahsis şartlarını yitiren davacının, kurum işleminin iptali ve aylığının yeniden bağlanması için eldeki davacı açtığı anlaşılmıştır.
Somut olayda, mahkemece, Bölge Adliye Mahkemesinin 24/12/2019 tarihli kararın kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için dosyanın mahkemesine gönderilmesi kararı sonrası yazılan müzekkereye, “SGK İl Müdürlüğü 22/09/2021 tarihli cevabında "Kurumumuz sigortalılarından ... Bağ-Kur ve ... T.C. Numaralı ...' e ait dosya muhteviyatının incelenmesi neticesinde Müzekkere ekinde göndermiş olduğunuz Ek-l makbuz ve Ek-2 ekstre ile ilgili olarak Mali Hizmetler Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğü ile yapılan yazışma neticesinde ... adına 26.06.2000 tarihinde 867 TL lik tahsilat makbuzuna rastlanılmadığı bildirilmiş olup, buna istinaden 16.09.2021 tarih 31394695 sayılı yazımız ile ödemenin kayıtlarımızda bulunmadığı şeklinde cevap verilmiştir. Ancak; Genel Müdürlüğümüzle yapılan e posta yazışmaları neticesinde, ... adına 26.06.2000 tarihinde 867 TL'lik tahsilat makbuzunun bilgi işlem kartuş kayıtlarımızda bulunduğu bildirilerek şahsın hesaplarına yükleme işlemi yapılmış ve Kurumumuz Baş Müfettişi ... tarafından düzenlenen 15.01.2016 tarih sayılı soruşturma raporuna göre 5 Adet prim ve 7 adet tevkifat ödemesi hesabından çıkartılmıştır. Sigortalımız ... Bağ-Kur ve ... T.C. Numaralı ...' in yapılan bu işlemler neticesinde yaşlılık aylığı talep tarihi itibariyle prim borcu bulunmadığı ve Eskişehir 2. İş mahkemesinin 2016/652 esas 2016/685 kararı doğrultusunda bağlanan ölüm aylığı halen devam etmektedir." şeklinde verilen cevap üzerine davanın kabulüne karar verilmiş ise, bu sonuca hatalı değerlendirme neticesi ile varılmıştır.
Eldeki davada, Kurum cevabi yazısında belirtilen 26/06/2000 tarihinde davacının 867 TL prim ödemesinin, kurum kayıtlarında görünmesi neticesinde hayali yüklemeyi karşılayıp karşılamadığı yani bu işlem ile tahsis koşullarını sağlayıp sağlamadığı araştırılmaksızın, Kurumun bu husustaki net olmayan ifadeler ile mahkemenin ilk verdiği ve Bölge Adliye Mahkemesinde eksik inceleme nedeniyle kaldırılarak mahkemesine gönderilen 2016/652 esas 2016/685 kararı doğrultusunda bağlanan ölüm aylığı halen devam etmektedir şeklindeki yazısına göre davanın kabulüne karar verilmesi hatalıdır.
Mahkemece yapılacak iş, Kurumca yüklemesi yapılan 26/06/2000 tarihli prim ödemesi ile birlikte davacının tahsis koşullarının incelenerek sonucuna göre bir karar verilmelidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, karardan bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 27/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.