1. Hukuk Dairesi 2018/3176 E. , 2019/4205 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ: TAPU İPTALİ-TESCİL-TENKİS
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı tarafın istinaf başvurusu da Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddedilerek verilen karar davalı tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
KARAR-
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali-tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir.Davacılar, mirasbırakan anneleri ..."ın davaya konu 2 numaralı bağımsız bölümünü mirastan mal kaçırmak amacıyla davalı gelinine satış şeklinde temlik ettiğini ileri sürerek tapu iptali-tescile, aksi takdirde tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
Davalı, mirasbırakan kayınvalidesine baktığını, karşılığında dava konusu bağımsız bölümün temlik edildiğini, semenin de hizmet olarak karşılandığını belirtip davanın reddini savunmuştur.Temlikin mal kaçırma amacıyla yapıldığı gerekçesiyle Yerel Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, davalı tarafın istinaf başvurusu da Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddedilmiştir.Ne var ki, somut olayda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun(HMK) 241. maddesine yanlış anlam verilerek taraflarca bildirilen tanık listelerinden ilk iki sıradaki tanıkların dinlenilmesine karar verilmiş, diğer tanıkların dinlenmesi yönünde bir işlem yapılmamıştır.Hemen belirtilmelidir ki, yargılamanın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilmesi için, iddia ve savunma ile ilgili delillerin eksiksiz toplanması zorunludur. Mahkeme iki tarafa eşit şekilde hukukî dinlenilme hakkı tanıyarak hükmünü vermelidir. Taraflara hukukî dinlenilme hakkı verilmesi anayasal bir haktır. 1982 Anayasası"nın 36. maddesine göre teminat altına alınan iddia ve savunma hakkı ile adil yargılanma hakkı, hukukî dinlenilme hakkını da içermektedir.Yine İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi"nde de hukukî dinlenilme hakkı, adil yargılanma hakkı içinde teminat altına alınmıştır. Bu hakka, tarafın hâkime meramını anlatma hakkı ya da iddia ve savunma hakkı da denilmektedir. Ancak, hukukî dinlenilme hakkı, bu ifadeleri de kapsayan daha geniş bir anlama sahiptir.Diğer taraftan, HMK"nın 27. maddesinde: "(I) Davanın tarafları, müdahiller ve yargılamanın diğer ilgilileri, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. (2) Bu hak; a) Yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, b) Açıklama ve ispat hakkını, c) Mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirmesini ve kararların somut ve açık olarak gerekçelendirilmesini, içerir". hükmü düzenlenmiştir.
Hukukî dinlenilme hakkı, Anayasa’nın 36. maddesinde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Zira, insan onurunun yargılamadaki zorunlu bir sonucu olarak, yargılama süjelerinin, yargılamada şeklen yer almaları dışında, tam olarak bilgi sahibi olmaları, kendilerini ilgilendiren yargılama konusunda açıklama ve ispat haklarını tam ve eşit olarak kullanmaları ve yargı organlarının da bu açıklamaları dikkate alarak gereği gibi değerlendirme yapıp karar vermesi gerekir.
Hâl böyle olunca; taraflarca bildirilen tüm tanıkların dinlenmeleri yönünde HMK"nın 243. maddesi uyarınca işlem yapılması ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, bir kısım tanıklar dinlenilmeksizin savunma hakkı kısıtlanmak suretiyle işin esası bakımından yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir.Davalının açıklanan nedenden ötürü yerinde olan temyiz itirazının kabulü ile, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun(HMK) 373/1. maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesinin kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK’nın 371. maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına; dosyanın kararı veren ... 18. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 27.06.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.