Danıştay 10. Daire 2019/10646 Esas 2022/1676 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/10646
Karar No : 2022/1676


TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …Bakanlığı / …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının, maddi tazminat isteminin reddi ile manevi tazminat isteminin kısmen reddine ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri 1. Komando Tugay Komutanlığı emrinde vatani görevini yapmakta iken 17/12/2016 tarihinde çarşı iznine çıkan askerleri şehir merkezine götürmek üzere tahsis edilen otobüsle seyir halinde bulunduğu sırada Talas Bulvarı üzerinde Erciyes Üniversitesi kampüsü mevkiindeki otobüs durağında gerçekleştirilen terör saldırısı neticesinde yaralanan davacı tarafından, olay nedeniyle efor kaybına uğradığı, psikolojik olarak olumsuz etkilendiği ileri sürülerek uğradığı zararlara karşılık olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 1.000,00 TL maddi ve 200.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; uyuşmazlık konusu olaya ilişkin olarak yapılan incelemede, davalı idarenin davacının uğradığı özel ve olağan dışı zararı kusursuzluk sorumluluk ilkesi uyarınca tazmin etmesi gerektiği sonucuna varıldığı, davacının efor/iş gücü kaybı oranın tespiti için Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesinden sağlık kurulu raporu alınmasının istenildiği, 17/12/2018 havale tarihli …tarih ve …sayılı sağlık kurulu raporunda; davacının olay nedeniyle sol ayak bileğinde kırık, eklem hareket açıklığı nedeniyle vücut kayıp oranının %0 olduğu, genel muayene sonucu solda çok hafif sensörinöral işitme kaybı nedeniyle %2 vücut kaybı oranı bulunduğu tespit ve değerlendirmelerine yer verildiği; ancak davacının bombalı saldırı neticesinde yaralanması nedeniyle yapılan tetkik ve tedaviler sonucu hakkında düzenlenen ve olay tarihine en yakın tıbbi belge niteliğini haiz olan Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanlığının …tarih ve …sayılı raporunda, …'nin 17/12/2016 tarihinde maruz kaldığı sol lateral malleol kırığına neden olan yaralanmanın; duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflaması/yitirilmesi niteliğinde herhangi bir anatomik ya da fonksiyonel kayıp tarif ve tespit edilmediği kanaati bildirildiğinden, davacının Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesinden almış olduğu …tarih ve …sayılı sağlık kurul raporunda tespit edilen işitme kaybı oranın olayla bağlı olmayan genel muayene bulgusuna yönelik bir tespit olduğu sonucuna varıldığı, bu durumda davacının efor/iş gücü kaybı oranının %0 olması ve bedensel gücün azalması ya da yok olmaması karşısında, maddi tazminat ödenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davacının maddi tazminat isteminin reddine, manevi tazminat istemi yönünden ise, askerlik görevini yaparken uğramış olduğu terör saldırısı nedeniyle çektiği acı ve ıstırapların karşılığı olmak ve ödenen nakdi tazminat tutarı 2330 sayılı Kanunun 6. maddesi uyarınca göz önünde bulundurulmak suretiyle 10.000,00 TL manevi tazminat isteminin kabulüne, anılan meblağın idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle ödenmesine, fazlaya ilişkin 190.000,00 TL manevi tazminat isteminin ise reddine karar verilmiştir.

Bölge Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu …İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu tararlarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ_EDENİN_İDDİALARI : Davacı tarafından, olayda idarenin hizmet kusuru ilkesi uyarınca sorumlu olduğu, olay nedeniyle uğradığı iş gücü kaybının Adli Tıp Kurumundan alınacak rapora göre tespit edilmesi gerektiği, Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesi tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporunda %2 oranında işitme kaybının olduğunun belirlendiği, bu kaybın patlama nedeniyle oluştuğu, dolayısıyla Mahkemenin maddi tazminat isteminin reddine ilişkin kısmının hatalı olduğu, hükmedilen manevi tazminat miktarının yeterli miktarda olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI_TARAFIN_SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:



İNCELEME VE GEREKÇE :

MADDİ OLAY :
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının Kayseri 1. Komando Tugay Komutanlığı'nda Topçu Onbaşı olarak vatani görevini yapmakta iken, 17/12/2016 tarihinde çarşı iznine çıkan askerleri şehir merkezine götürmek üzere tahsis edilen otobüsle seyir halinde bulunduğu sırada Talas Bulvarı üzerinde Erciyes Üniversitesi kampüsü mevkiindeki otobüs durağında bölücü terör örgütü mensuplarınca önceden yerleştirilen el yapımı patlayıcının infilak ettirilmesi neticesinde yaralandığı, sol lateral malleol kırığı nedeniyle tedavi gördüğü, tedavisinin ardından birliğine sevk edildiği, ardından olay nedeniyle uğradığı maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle 14/12/2017 tarihinde davalı idareye başvurduğu, söz konusu başvurunun Milli Savunma Bakanlığının 08/01/2018 tarihli ön kararıyla reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde; idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmıştır.
İdare, kural olarak, yürüttüğü kamu hizmetiyle nedensellik bağı kurulabilen zararları tazminle yükümlü olup; idari eylem ve/veya işlemlerden doğan zararlar, idare hukuku kuralları çerçevesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gereği tazmin edilmektedir.
Kusursuz sorumluluk, kamu hizmetinin görülmesi sırasında kişilerin uğradıkları özel ve olağan dışı zararların idarece tazmini esasına dayanmakta olup; kusur sorumluluğuna oranla ikincil derecede bir sorumluluk türüdür. Bu bağlamda, kamu görevlilerinin görevini yaparken, görevi nedeniyle uğramış olduğu zararların da kusursuz sorumluluk ilkesi uyarınca tazmini gerekmektedir.

A) Temyiz İstemine Konu Kararın, Manevi Tazminat İsteminin Kısmen Reddine İlişkin Kısmının İncelenmesi:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.



B) Temyiz İstemine Konu Kararın, Maddi Tazminat İsteminin Reddine İlişkin Kısmının İncelenmesi:
Tazminat hukukunda, çağın gereklerine uygun olarak geliştirilen içtihatlarla, kişinin kalıcı sakatlığı nedeniyle uğramış olduğu beden gücü kaybına bağlı olarak gelirinde ve dolayısıyla mal varlığında bir eksilme meydana gelmemiş olsa dahi "güç (efor) kaybı tazminatı" olarak adlandırılan tazminatın ödenmesi gerektiği kabul edilmiştir. Beden gücü kaybına uğrayan kişinin günlük yaşamını sürdürebilmesi için zarardan önceki durumuna ve diğer kişilere göre daha fazla bir güç (efor) sarf ettiği gerçeğinden hareket edilerek zararı, bir anlamda, bu "fazladan sarf edilen gücün" oluşturduğu esası benimsenmiştir. Bu doğrultuda, idari faaliyetlerin neden ve etkisiyle kamu görevlilerinin veya diğer kişilerin güç (efor) kaybına dayanan maddi zararının idare hukukunun ilke ve kuralları uyarınca idarece tazmin edilmesi gerektiği hususunda bir duraksama bulunmamaktadır.
İdare hukuku ilkelerine göre maddi zarar; idari işlem veya eylem nedeniyle kişinin mal varlığının (patrimuanın) aktifinde meydana gelen azalma nedeniyle uğranılan zarar ile elde edilmesi kesin olan gelirden yoksun kalma sonucu uğranılan toplam zarar olup; bedensel nitelikteki maddi zarar ise, kişinin sağlığına kavuşmak için yaptığı tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalması ya da yok olması nedeniyle elde edeceği gelirde ve gücünde meydana gelen azalmayı ifade etmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının askerlik görevini ifası sırasında gerçekleşen terör saldırısında yaralandığı, hakkında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Adli Tıp Ana Bilimdalı Başkanlığınca düzenlenen …tarih ve …sayılı ilk raporda "Tıbbi evrak tetkiki ile muayenesinden elde edilerek yukarıda kaydedilen bilgi ve bulgular birlikte değerlendirildiğinde, …'nin 17/12/2016 tarihinde maruz kaldığı sol lateral malleol kırığına neden olan yaralanmanın; 1- Şahsın yaşamını tehlikeye sokmadığı, 2-Basit bir tıbı müdahale ile giderilebilecek nitelikte olmadığı, 3-Duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflaması/yitirilmesi niteliğinde herhangi bir anatomik yada fonksiyonel kayıp tarif ve tespit edilemediği, 4- Vücuttaki kemik kırıklarının hayat fonksiyonlarına etkisi hafif (1), orta (2-3) ve ağır (4-5-6) sınıflandırıldığında, şahısta saptanan kırığın hayat fonksiyonlarını orta (2) derecede etkileyecek nitelikte olduğu" yönünde görüş bildirildiği, ardından yargılama aşamasında İdare Mahkemesince davacının sağlık durumunun, varsa iş gücü kaybı oranının tespiti için Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesine sevk edilmesi üzerine bu hastanece düzenlenen …tarih ve …sayılı sağlık kurul raporunda ise, davacının Fizik Tedavi bölümü açısından değerlendirilmesinde, mevcut kayıp oranının %0, Kulak Burun Boğaz bölümü değerlendirmesinde sol kulaktaki hafif işitme kaybı nedeniyle %2 oranında vücut kayıp oranının olduğu tespitlerine yer verildiği görülmektedir.
Mahkemece, ilk raporda işitme kaybına yönelik bir tespitin yer almaması nedeniyle ikinci raporda belirlenen işitme kaybı oranının, olayla bağlı olmayan genel muayene bulgusuna yönelik bir tespit olduğu, davacının iş gücü kaybının %0 olduğu ve bedensel gücünde azalma olmadığı gerekçesiyle maddi tazminat isteminin reddine karar verilmişse de; davacı tarafından, olaydan önce işitme kaybı ile ilgili bir şikayetinin olmadığı, işitme kaybının yaşanan patlama neticesinde oluştuğu ileri sürülmektedir.
Bu durumda, Mahkemece davacının tedavi sürecine ilişkin bütün bilgi ve belgeler temin edilerek alanında Adli Tıp Kurumundan rapor alınmak suretiyle davacının Balıkesir Atatürk Şehir Hastanesince düzenlenen …tarih …sayılı sağlık kurulu raporu ile ortaya konulan sol kulaktaki hafif işitme kaybının, 17/12/2016 tarihinde meydana gelen patlama olayının öncesinde ya da sonrasında gerçekleşip gerçekleşmediği hususunun tespit edilmesinin mümkün olup olmadığının, mümkün ise işitme kaybının terör olayı sonucu meydana gelen patlamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığının ortaya konularak bu hususta yeniden bir karar verilmesi gerekmekte olup, gerekli araştırma yapılmaksızın maddi tazminat isteminin reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında, dolayısıyla bu kısma yönelik olarak istinaf başvurusunun reddi yolunda verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE,
2. Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine ilişkin …İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının maddi tazminatın reddine ilişkin kısmının BOZULMASINA, manevi tazminatın kısmen reddine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 29/03/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.