Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4096 Esas 2022/6733 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... 19. İş Mahkemesi

Dava, menfi tespit istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesice davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili; davacının emekli olduktan sonra 2007 yılında ... Üniversitesi Sosyal Tesis İşletmesinde çalışmaya başladığını, 17.04.2017 tarihinde de işten ayrıldığını, davacının 2018 yılı Şubat maaşını üzerinde bloke olduğu gerekçesiyle alamadığını, davacıya şifahen 5335 sayılı Yasa nedeniyle emekli olduktan sonra kamu kurumunda çalıştığı için maaşının kesildiği bilgisinin verildiğini, en son bakiye güncel borcun 53.431,14 TL olduğunun bildirildiğini, Kurum tarafından davacının Nisan ayı emekli maaşından kesintiler yapılmaya başlanıldığını, davalı kuruma borçlu olmadığının tespitine ve davaya konu borç bildirim iştemlerinin iptalini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE
MAHKEME KARARI
Mahkemece, “ilgili tesisin ... Üniversitesine bağlı olduğu, Üniversitenin katma bütçeli bir kurum olduğu, davacının çalıştığı işyerinin de kamu kurumuna bağlı tesis ve işletme olarak değerlenirilerek, bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği, dolayısıyla davacının çalıştığı dönem itibariyle 5335 sayılı Yasa 30.madde hükmü gereği, çalıştığı dönem itibariyle yaşlılık aylığının kesilmesi gerektiği, kanaatine varılmıştır. Kurum tarafından hatalı işlemin 26/01/2018 tarihlinde tespit olunduğu, mevcut yersiz ödemeden kaynaklı hatalı işlemin kurumdan kaynaklandığı, dolayısıyla 5510 sayılı Yasa 96/b maddesi gereğince, hatalı işlemin tespiti tarihinden geriye doğru 5 yıllık süreçte davacıya yapılan ödemelerin kuruma iadesi gerektiği, bu kapsamda kurum işleminin yasal düzenleme ile uyumlu olduğu, tespit tarihinden geriye 5 yıllık yersiz ödemenin davacıdan talep edildiği anlaşılmakla, kurumca işlemlerin usul ve yasaya uygun olarak yapıldığı” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, “davalı Kurum tarafından davacıdan istenilen alacağın zamanaşımına uğramadığı, davacının çalışmış olduğu işyerinin 5335 sayılı Kanunun 30. Maddesi kapsamında olduğu, davacının çalıştığı dönem itibariyle yaşlılık aylığının kesilmesi gerektiği, Kurum tarafından hatalı işlemin 26/01/2018 tarihinde tespit olunduğu, işveren kodunun SGK kayıtlarında kamu kodu olarak bildirildiği ve davalı Kurum tarafından yaşlılık aylığının kesilmesinin yasaya uygun ve İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu” gerekçesiyle davacının vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Yasanın 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, ... Üniversitesi Sosyal Tesis İşletmesi kamu kurumu niteliğinde olmadığını, ... üniversitesi sosyal tesis işletmesinin covid salgınında kısa çalışma ödeneğinden yararlandırıldığını, işveren tarafından müzekkereye verilen cevapta; davacının çalıştığı işyerinin 5335 sayılı yasanın 30.maddesi kapsamına girmediği, davacıya ödenen maaşların genel bütçeden yada katma değer bütçeden yapılmadığı, işverenin tamamen kendi gelirleri ile giderlerinin karşılandığı, devlet bütçesinden herhangi bir katkı alınmadığı, Sosyal Tesis bünyesinde çalışan tüm personelin maaşının devlet bütçesinden değil, Sosyal Tesisin kendi kazancı ile finanse edildiği bildirildiğini belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Uyuşmazlık, yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra ... Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı bünyesinde çalışan davacının bu çalışmasının 5335 sayılı Yasa kapsamında kalıp kalmadığı noktasında toplanmaktadır.
Eldeki dosya kapsamından; davacı ...’in 01/11/1991 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı almakta iken 15.11.2012-17.04.2017 tarihleri arasında 1186584 sicil sayılı işyerinde 2 koduyla çalıştığı, 1186584 sicil sayılı işyerinin ... Üniversitesi Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı adına “Hisar Kampüsü Kapalı Yüzme havuzu” adresinde “kapalı yüzme havuzu” mahiyetli işyeri olduğu, davacının kamu işyerinde çalıştığı gerekçesiyle 26.2.2013-26.01.2018 tarihleri arası için 79.103,18-TL borç çıkarıldığı, aylık 26.04.2017 tarihi itibarıyla yeniden bağlandığından 26.04.2017-25.04.2018 tarihleri arasında 24.798,82 TL birikmiş ödeme oluştuğu, birikmiş ödemenin davacının borç kaydından düşüldüğü ve 53.431,14 TL güncel borç tahakkuk ettirildiği, mahkemece uyuşmazlığı aydınlatmaya yeterli delillerin toplanmadığı, eksik inceleme ve araştırma sonucu karar verildiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı, 5335 sayılı Kanun'un 30/2 maddesi "Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar." düzenlemesini içerir.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, mahkemece dava konusu işyerinin niteliği, genel bütçeden yardım, ödenek alıp almadığı belirlenerek, çalışılan işyerinin 5335 sayılı Kanun'un 30/2 maddesi kapsamında olup olmadığı araştırılmak suretiyle, uyuşmazlık konusu husus yeniden usulünce incelenip, yapılacak değerlendirme sonucuna göre karar verilmelidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine,
kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 09.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.