Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3437 Esas 2022/6760 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... 1. İş Mahkemesi

Dava; sakatlık aylığının kesilmesine ilişkin Kurum işleminin iptali ile aylığının kesildiği tarihten itibaren yeniden bağlanması ve ödenmemiş aylıkların yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı Kurumdan emekli aylığı almakta iken hakkında ... 1.Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan 2007/325 E.sayılı kamu davası nedeniyle 18.05.2007 de aylığının kesildiğini, davacının yapılan yargılama neticesinde beraat ettiğini ve kararın onanarak kesinleştiğini, kararın kesinleşmesi üzerine 26.02.2018 de müracaatla emekli maaşının ödenmesinin istendiğini, Kurumun 16.06.2010 tarihli yazısıyla vergi indiriminden yararlanarak emekli aylığı alması nedeniyle hastaneye sevkinin yapıldığının ancak kontrol muayenesine gitmediğinden aylığın durdurulduğunun bildirildiğini ancak 16.06.2010 tarihli işlemle 18.05.2007 den itibaren aylığın kesilmesinin mümkün olmadığını, ayrıca müvekkilinin 09.11.2009 tarihli bilgi yazısına istinaden ... Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine gittiğini ve kontrol muayenesinden geçtiğini ancak nasıl bir rapor çıktığını bilmediklerini Kurum tarafından haklı bir neden olmaksızın emekli maaşının kesildiğini belirterek, davacının 18.05.2007 tarihinden itibaren ödenmeyen emekli maaşlarının yapılan artış ek ödeme ve ödeme tarihlerinden faizi ile birlikte ödenmesinin hüküm altına alınmasını talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davacının şahsi dosyasının incelenmesinde 02.09.1985 tarihinde sigortalı çalışmaya başladığını, 23.06.2006 tarihli başvurusu üzerine 01.07.2006 dan itibaren tarafına çalışma gücü kaybı nedeniyle vergi indiriminden istifadeyle 3833 gün SSK ve 750 gün Bağ-Kur olmak üzere 3833 gün hizmetine göre 3600 gün prim ödeme şartını yerine getirdiğinden yaşlılık aylığı bağlandığını,ancak Kurum Başkanlık Müfettişi Şerafettin Er tarafından düzenlenen 13.10.2006 tarih 1 sayılı soruşturma raporunda vergi indiriminden yararlanan emeklinin çalışma gücü oranının ilk rapordan farklı olup olmadığının incelenmesinin istenmesi üzerine davacının hakem hastane tayin edilen Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne sevkinin yapılarak kontrol muayenesine tabi tutulmasının 20.12.2006 tarihli Kurum yazısıyla istendiğini, ancak davacı tarafından yazı gereği yerine getirilmediğinden aylığının 18.05.2007 den durdurularak 04.06.2007 tarihli yazıyla tebliğ edildiğini, daha sonra Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığının 28.08.2009 tarihli yazısına istinaden davacıya ... Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine başvurarak çalışma gücünü ne oranda kaybettiği yönünde rapor alması için kontrol muayenesine gitmesinin 09.11.2009 tarihli yazı ile istendiğini, hastanenin 24.02.2010 tarihli raporunda epilepsi poliklinik takibinden (en az altı ay) sonra kararı uygundur denildiğinden tekrar rapor alması için davacıya 16.06.2010 tarihli yazının gönderildiğini ancak davacı tekrar hastaneye başvurmadığından işlem yapılamadığını beyan etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince, davanın kabulüne, davacının 18.05.2007 tarihinden itibaren durdurulan yaşlılık aylığının yeniden bağlanması gerektiğinin tespitine, 18.05.2007 tarihinden itibaren ödenmeyen yaşlılık aylıklarının ödenmesi gereken tarihten işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı Kurumdan alınarak davacıya verilmesine karar verildi.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesimce, davalı Kurum vekilinin istinaf talebinin kabulüne, ... 1. İş Mahkemesi'nin, 16.02.2021 tarihli, 2018/403 E, 2021/61 K. sayılı kararının Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne, davacıya, 01.03.2020 tarihinden itibaren 506 sayılı Kanunun 60/C-b maddesi uyarınca aylık bağlanması ve aylıkların yasal faizi ile birlikte ödenmesi gerektiğinin tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı vekili, davacıya 506 sayılı Kanunn 60/C-b fıkrası uyarınca aylık bağlandığını, kontrol muayenesine tabi tutulmasına rağmen, davacının kontrol muayenesine gitmediğini, 5510 sayılı Kanunun 94’üncü maddesi uyarınca kontrol muayenesini 3 ay içinde yaptırmayanların aylığının rapor tarihinden sonraki ay başından başlayarak bağlanacağının düzenlendiğini, rapor tarihinden sonraki aybaşından aylığın başlatılması gerektiğini beyan ederek, ilk derece mahkemesi kararının bozulmasının talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasanın Geçici 10 maddesinin 2. fıkrasının “Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olup bu Kanunun yürürlük tarihinden önce veya sonra sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılar hakkında, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga 60 ıncı maddesinin (C) bendinin (b) alt bendi ve geçici 87 nci maddesine göre işlem yapılır. " hükmü gereği 506 sayılı Yasanın 60 ve Geçici 87. maddeleridir.
506 sayılı Yasanın 60/C-b maddesi “Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan sigortalılardan; ilgili mevzuatı uyarınca, I. derece sakatlığı olanlar yaşları ne olursa olsun en az onbeş yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak, II. derece sakatlığı olanlar yaşları ne olursa olsun en az on sekiz yıldan beri sigortalı olmak ve en az 4000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak, III. derece sakatlığı olanlar yaşları ne olursa olsun en az yirmi yıldan beri sigortalı olmak ve en az 4400 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmaları şartıyla yaşlılık aylığından” yararlanacaklarını öngörmekte olup, bu koşulların başında ise, öncelikle ve özellikle, “sakatlığı nedeniyle gelir vergisi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olmak” hususunun saptanması önem arz etmektedir. Anılan hususun saptanması işi ise, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 3239 sayılı Kanunla değişik 31/2 maddesine göre, sakatlık indiriminden yararlanmak için, yetkili hastanelerin sağlık kurullarından alınan raporlar, Maliye Bakanlığı bünyesindeki “Merkez Sağlık Kurulu” tarafından değerlendirilerek iş gücü kaybı oranları ve buna göre sakatlık dereceleri belirlenmekte ve bu belirlemeye dayalı olarak da, ilgili şahsın vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanıp kazanmadığına; yine idarece karar verilmektedir. Bu durumda, sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazandığına dair verilen bu idari kararın sigortalının tahsis talebiyle birlikte Kuruma ulaşmasıyla, diğer koşulların da varlığı halinde sigortalıya anılan Yasanın 60/C-b maddesi uyarınca yaşlılık aylığı bağlanması yasal gereklilik olmaktadır.
Eldeki dava dosyası kapsamında; Davacının ... Alsancak Devlet Hastanesi 20.12.2005 tarihli özürlüler için sağlık kurulu raporunda epilepsi tanısına istinaden %40 özür durumuna göre çalışma gücü kaybı oranı bulunduğu, Gelir İdaresi Başkanlığının 26.03.2006 tarihli yazısı ile davacının %40 sakatlık indiriminden yararlanması gerektiğinin bildirildiği, davacıya 23.06.2006 tarihli tarihli tahsis talebine istinaden 01.07.2006 tarihinden itibaren 506 sayılı Yasanın Geçici 87 /A hükmü gereği yaşlılık aylığı bağlandığı anlaşılmaktadır. 13.10.2006 tarihli kurum raporunda bazı sigortalıların gerçeğe uygun rapor almadıkları tespit edildiğinden, davacının raporunun sahte olduğu kanaati ile davacının yeniden kontrol muayenesine tabi tutulması gerektiği belirtilmiş ve kurum raporuna istinaden kontrol için davacının Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesine gitmesi istenilmiş, davacı hastaneye gitmediğinden dolayı aylığı 18.05.2207 tarihinde durdurulmuştur. Diğer yandan davacı hakkında resmi belgede sahtecilik, kamu kurum ve kuruluşları zararına dolandırıcılık, suç işlemek amacıyla örgüte üye olmak,rüşvet almak, vermek suçlarından açılan ceza davasında davacının beraatine karar verilmiş ve karar 29.06.2017 tarihinde kesinleşmiştir. Kurum tarafından, daha sonra davacının sevki ... Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesine yapılmış, söz konusu hastaneden verilen raporda 6 aylık bir izleme süresinden sonra karar verileceği belirtilmiştir. Söz konusu rapor Gelir İdaresi Başkanlığına gönderilmiş ise de anılan başkanlık raporun altı ay sonra gönderilmesini istemiştir. Mahkemece, ... Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesinden davacıya ilişkin rapor istenilmiş, hastane tarafından tanzim edilen 16.01.2020 tarihli raporda davacının nörolojik engel oranı %40,kardiyoloji engel oranı %30, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları engellilik oranı %19, toplam engellilik oranının %66 olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan açıklamalar dikkate alındığında, “sakatlığı nedeniyle gelir vergisi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış olmak” hususunun saptanması önem arz etmektedir. Anılan hususun saptanması işi ise, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 3239 sayılı Kanunla değişik 31/2 maddesine göre, sakatlık indiriminden yararlanmak için, yetkili hastanelerin sağlık kurullarından alınan raporlar, Maliye Bakanlığı bünyesindeki “Merkez Sağlık Kurulu” tarafından değerlendirilerek iş gücü kaybı oranları ve buna göre sakatlık dereceleri belirlenmekte ve bu belirlemeye dayalı olarak da, ilgili şahsın vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanıp kazanmadığına; yine idarece karar verilmektedir. Bu durumda, sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazandığına dair verilen bu idari kararın sigortalının tahsis talebiyle birlikte Kuruma ulaşmasıyla, diğer koşulların da varlığı halinde sigortalıya anılan Yasanın 60/C-b maddesi uyarınca yaşlılık aylığı bağlanması yasal gereklilik olmaktadır.
Mahkemece, 16.01.2020 tarihli rapordaki nörolojik %40 engelin 01.07.2006 tarihinden itibaren devam edip etmediği hususu alınacak raporla tespit edilmeli,bu husus belirlendikten sonra yine ilgili rapor Merkez Sağlık Kuruluna gönderilerek sakatlık indiriminden yararlanıp yararlanmayacağı yönünde rapor alınıp, aylık şartları buna göre değerlendirilmeli, sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin, eksik araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 09/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.