MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada KDZ. Ereğli 1. Asliye Hukuk Mahkemesi"nce verilen 29/09/2015 gün ve 2006/283 - 2015/140 sayılı kararı bozan Daire"nin 26/12/2017 gün ve 2016/6641 - 2017/7582 sayılı kararı aleyhinde davacı vekili ve fer"i müdahiller vekili tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği de anlaşılmış olmakla, dosya için düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı vekili, M/V Liparit isimli geminin yükünü tahliye etmek üzere davacı şirkete ait 2 numaralı dökme yük tahliye dokuna yanaştığını, tahliye işleminin tamamlanmasının ardından 02/09/2005 tarihinde geminin limandan ayrılma manevrası sırasında 2 numaralı dökme yük tahliye dokunda bulunan davacı şirkete ait CB-4 ve CB-5 numaralı vinçlere çarptığını, çarpma sonucunda denize ve geminin üzerine düşen vinçlerin kullanılamaz derecede hasar gördüğünü, ayrıca 800 ton ağırlığındaki her bir vincin düşmesi sırasında liman taşıyıcı sisteminde ani yük değişimleri ve darbeler olması sebebiyle limanın kazık başlarında ve betonarme sisteminde hasarlar meydana geldiğini, betonarme üzerinde iki adet çukurun açıldığını, vinçlerin ayakları arasından geçen platformda bulunan bant sisteminin de tamamen ezildiğini ve parçalandığını, limanın diğer kısımlarında da darbe ve salınımlar nedeniyle hasarlar meydana geldiğini, davalı ... şirketlerinin müşterek sigorta şeklinde yangın sigorta poliçesi ile verilen teminatlar kapsamında oluşan zarardan sorumlu olduklarını, davalı ... şirketlerine sigorta tazminatının ödenmesi için başvurulmasına rağmen davalı ... vekili tarafından poliçe ile tespit edilen deniz taşıtlarının çarpması durumunda olay başına ve yıllık tazminat limitinin 500.000 ABD dolarının ödenebileceğinin bildirildiğini, 500.000 ABD dolarının tahsil edildiğini, ancak davalı ... şirketlerinin dava konusu zararın tamamını tazminle yükümlü bulunduklarını ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 25.000,000 ABD dolarının faizi ile birlikte davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekilleri, davanın reddini istemişlerdir.
Fer"i müdahiller vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporları ve dosya kapsamına göre; davanın kısmen kabulüne, 1.748,946,00 USD"nin 24/10/2005 tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalılardan müştereken (her birinden %50 oranında) tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine dair verilen kararın taraf vekillerince temyizi üzerine karar Dairemizce taraflar ve feri müdahiller yararına bozulmuştur.
Davacı vekili ve fer"i müdahiller vekili, bu kez karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
1-Fer"i müdahiller vekili Av. ... feri müdahiller adına karar düzeltme isteminde bulunmuş ise de mülga HUMK 57 ve yürürlükteki HMK"nın 66 ve devamı maddeleri uyarınca yanında katıldığı tarafla birlikte hareket etmek zorunda olup, mahkemece fer"i müdahiller aleyhine de bir hüküm kurulmadığından yanında fer"i müdahale talebinde bulunduğu davalı tarafın karar düzeltme talebinin olmadığı durumda fer"i müdahilin tek başına karar düzeltme hakkı bulunmadığından feri müdahiller vekilinin karar düzeltme dilekçesinin reddi gerekmiştir.
2-Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin Dairemizin 26.12.2017 Tarih 2016/6641 E. 2017/7582 K. sayılı bozma ilamının 2 nolu bendinde enkaz kaldırma masraflarına ilişkin bozma gerekçesine yönelik karar düzeltme istemlerinin reddi gerekmiştir.
3-Davacı vekilinin dava konusu yapılan hasar bedeline ilişkin karar düzeltme itirazlarının incelenmesine gelince; yukarıda yapılan özetten de anlaşılacağı üzere davalı ... şirketleri vekilleri, taraflar arasındaki yangın sigorta poliçesinde deniz taşıtlarının çarpması nedeniyle doğacak zararlar için, ilk ateş sigortası kapsamında riziko bedelinin 500.000 USD ile sınırlandırıldığını ve bu bedelin de davacı yana ödendiğini savunmuş, mahkemece, davalı ... şirketlerinin 02.09.2005 tarihinde meydana gelen kaza nedeni ile ortaya çıkan zarardan ilk ateş tazminat limitleri kapsamında sorumlu oldukları deniz taşıtlarının çarpması sonucunda sorumlu oldukları 500.000 USD’nin 24.10.2005 tarihinde davacıya ödendiği gerekçesiyle anılan talebe ilişkin kısmın reddine karar verilmiş ve kararın anılan yönden davacı vekilince temyizi üzerine Dairemizin 26.12.2017 Tarih 2016/6641 E. 2017/7582 K. sayılı bozma ilamının 1 nolu bendinde sair temyiz itirazları içinde reddedilmiştir.
Öğretide... sigortası kavramı, “ilk riziko sigortası öyle bir sigorta akdidir ki, bununla sigortacı, sigorta bedelini tecavüz etmemek kayıt ve şartı ile rizikonun tahakkuku suretiyle husule gelecek zararın tümünü tazmin etmeyi taahhüt eder” şeklinde açıklanmış ve... sigortalarının iki nevi olduğu, bunların da mutlak ve şarta bağlı... sigortası olarak ifade edildiği görülmektir(Reşat Atabek, İlk Riziko Sigortası,Batıder 1962,C.1,sa.3,syf.323).
Somut olay bakımından dava konusu yangın sigorta poliçesi incelendiğinde... ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş’ın Karadeniz Ereğli’de, Türkiye’deki diğer Bölge Satış Müdürlükleri’nde ve taşrada poliçeye ekli listede kayıtlı tesislerinin, taşınır ve taşınmaz kıymetlerinin (Stoklar hariç) tamamının “yangın, yıldırım, infilak rizikoları ile poliçede “ek sözleşme maddeleri” başlığı altında belirtilen (sel, su baskını, dahili su, fırtına, yer kayması ve toprak çökmesi, duman, kar ağırlığı, kara, hava ve deniz taşıtları çarpması, enkaz kaldırma, grev, lokavt, kargaşalık, halk felaketleri vs.) rizikolara karşı, 08.04.2005-08.04.2006 tarihleri arasındaki dönem için “Yangın Sigortası Genel Şartları”, ekli klozlar ve poliçede yazılı özel şartlara tabi olarak toplam 2.189.851.586 USD sigorta bedeli üzerinden sigorta örtüsü altına alındığı, toplamda 2.791.891 USD sigorta primi tahakkuk ettirildiği, poliçenin ikinci sayfasında deniz taşıtları çarpması riskine karşı ödenmesi gereken primin 43.797,00 USD olarak kararlaştırıldığı, bu miktar sigorta primine karşılık Poliçenin 6. sayfasında, Liman ve Nakliyat Başmüdürlüğü tesislerinde teminat altına alının sigorta kıymetinin 131.675.985 USD olarak belirlendiği görülmektedir. "Sigorta Konusu" başlığı altında “ Sigorta Konusu, ...’e ait Karadeniz Ereğli’de veya dışında Türkiye’deki Bölge Satış Müdürlükleri’nde ve taşradaki sigortalının ilişik listede kayıtlı tesislerinin, taşınır ve taşınmaz kıymetlerinin (Stoklar hariç) tamamının mutabakatlı tam değerler üzerinden teminat altına alındığı, keza, Poliçenin Özel Şartlar, "Değer ve Hasar Tespiti" başlığı altında ise işbu poliçe ve ekinde listede belirtilen bedellerin sözleşme sürecinde taraflarca mutabakatlı değer olarak kabul edileceği, sözleşme sürecinde vuku bulacak hasarlarda eksik sigorta uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.
Bu durumda yukarıda yazıldığı şekli ile davacı... ve Çelik Fabrikaları T.A.Ş ile mutabakatlı tam değer üzerinden poliçede belirtilen tesis ve kıymetler bakımından sigorta bedelinin 2.189.851.586 USD olarak kararlaştırıldığı, somut olay bakımından hasarın deniz taşıtları çarpması rizikosu kapsamında meydana geldiği, bu riziko kapsamında teminat altına alınan Liman ve Nakliyat Başmüdürlüğü tesislerinin sigorta kıymetinin 131.675.985 USD olduğu ve buna dair ./..
sigorta priminin tümüyle ödendiği, ilk ateş tazminat limitinin 500.000 USD olarak belirlenmesi halinin ise poliçe hükümleri bir bütün olarak nazara alındığında gerçek hasar bedelinin ödenmesine engel olmayacağı ve söz konusu hükmün davacı sigortalı lehine konulan asıl teminatı ortadan kaldırmayacağının kabulü gerektiğinden mahkemece yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmadığından davacı vekilinin liman tesislerinde meydana gelen hasar tazminatına ilişkin temyiz itirazlarının kabulü ile yukarıda açıklanan nedenlerle de kararın davacı yararına bozulması gerekirken, davacı vekilinin anılan yöne ilişkin temyiz itirazları reddedilip sair yazılı gerekçe ile bozulmuş ise de davacı vekilinin hasar tazminatına ilişkin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 26.12.2017 tarih, 2016/6641 Esas-2017/7582 K. Sayılı bozma ilamının 1 nolu bendindeki davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine ilişkin kısmın kaldırılarak yukarıda açıklanan nedenlerin Dairemiz bozma ilamına (4) numaralı bent şeklinde ekleme yapılarak kararın davacı yararına bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle fer"i müdahiller vekilinin karar düzeltme dilekçesinin REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin enkaz kaldırma masraflarına ilişkin karar düzeltme istemlerinin REDDİNE, (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin hasar tazminatına ilişkin karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 26.12.2017 tarih, 2016/6641 Esas-2017/7582 K. Sayılı bozma ilamının 1 no"lu bendindeki davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine ilişkin kısmın kaldırılarak yukarıda açıklanan nedenlerin Dairemiz bozma ilamına (4) numaralı bent şeklinde ekleme yapılarak kararın davacı yararına BOZULMASINA, ödediği karar düzeltme harcının isteği halinde karar düzeltme isteyen davacıya iadesine, 06/02/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY

Dava, davalılarca müşterek sigorta şeklinde yangın sigorta poliçesi ile verilen teminatlar kapsamında meydana gelen çarpma hasarı ile enkaz kaldırma masraflarının tazmini istemine ilişkin olup, mahkemece dava konusu poliçede yer alan ilk ateş limiti nedeniyle deniz taşıtının çarpması sonucu meydana gelen hasar daha fazla olsa dahi azami 500.000 USD ödenebileceği ve bu miktarın da davadan önce davacıya ödenmiş olduğu gerekçesiyle bu hasar kalemi yönünden davanın reddine karar verilmiş ve davacının bu hususa ilişkin temyizi de Dairemizce temyiz bozma ilamının 1 nolu bendi ile reddedilmiştir. Davacılar vekili bu yönden de karar düzeltme talep etmişlerdir.
Dava konusu poliçede deniz taşıtları çarpması nedeniyle de teminat verilmiş ayrıca ilk ateş tazminat limitleri belirlenerek deniz taşıtları çarpmasında tazminat limiti olay başı ve yıllık toplam 500.000 USD olarak belirlenmiştir.
Dosya içinde bulunan bilirkişi raporlarında da belirlendiği üzere ilk ateş sigortası TTK"da düzenlenmemiş olup, mal sigortalarında söz konusudur ve bu tür poliçelerde sigorta konusu olan menfaatin poliçe kapsamındaki tehlikeler nedeniyle, bir olayda tamamen değil, ancak belli bir kısmının veya miktarının hasarlanabileceği var sayımından hareket edilmekte ve sigorta bedeli bu muhtemel tutar kadar belirlenmektedir. Ancak burada önem arz eden husus, sigortacı ilk ateş sigortasının pirimini hesaplarken sigorta konusunun gerçek değerini esas alır. Pirim miktarı, toplam sigorta bedeli üzerinden uygulanmakla birlikte mutabık kalınan tazminat limitleri dikkate alınarak standart bir poliçeye nazaran daha düşük tespit edilmektedir. İhtilaf konusu poliçede de şartnamede talep edilen teminat limitleri doğrultusunda pirimin tespit edildiği kabul edilmelidir. Deniz taşıtları ./..
çarpması sigorta teminatı da şartnamedeki talep doğrultusunda 500.000 USD olarak tespit edilmiş olduğuna göre, gerçek değer ne olursa olsun, ödenecek tazminat miktarı hiçbir şekilde 500.000 USD"yi geçemez. Sigortacının mesuliyeti bu limitlerle sınırlandırılmış olup, sigorta konusu ünitelerin gerçek değerlerinin miktarı ödenecek tazminat bakımından hiçbir etkiye sahip değildir.
Bu durumda davacı, ilk ateş sigortası yaptırdığından ve bu sigortada ilk ateş tavanı belirlendiğinden ve belirlenen teminat limiti de davadan önce davacıya ödenmiş bulunduğundan davacı vekilinin bu yöne ilişen karar düzeltme isteminin de reddine karar verilmesi gerekirken, kabulüne karar verilmiş olması nedeniyle bozma kararına katılamıyoruz.