Bölge Adliye
Mahkemesi : Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

Dava, itibari hizmet süresinin tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalılardan Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, müvekkilinin mülga 506 sayılı Kanunun Ek 5. maddesinin II. bendinde yer alan basım işyeri niteliğindeki davalı şirket bünyesinde matbaa işçisi olarak 2000/11. - 2004/1. döneminde geçen çalışmalarının, itibari hizmet kapsamında çalışmalar olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
..., aleyhe hususları kabul etmeyerek, davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kabulü ile, davacının davalı işverene ait işyerinde 22.11.2000 - 31.12.2003 tarihleri arasında geçen, sigorta primi ödenmiş günleri x 0,25 formülüyle hesaplanan 1119x0,25=280gün itibari hizmet süresi bulunduğunun ve bu sürenin davacıya ait sigortalılık süresine itibari hizmet süresi olarak eklenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
B-BAM KARAR
Dava konusu çalışmada, bu iki koşulun varlığı açısından, daha önce kesinleştiği belirlenen dosyada yapılan keşif sonrası düzenlenen ve işbu davada dayanılan bilirkişi raporunun, işyerinin kapsamı, çalışma düzeni, bölümleri ve bu bölümlerin taşıdıkları özellikler yönünden yeterli inceleme içerdiği, sigortalının, hangi bölümlerdeki çalışmalarında bulunduğunun dinlenen tanık beyanı ve işyeri şahsi dosyası ile ortaya konulduğu, böylece davalıya ait matbaa işyerinde basım işinde çalıştığı, anılan fiziksel dış etkenlere maruz kaldığı sonucuna varıldığı, itibari hizmet süresinin tespitinde, 506 sayılı Yasa"nın Ek 5. maddesinin 3. Fıkrasınde yer alan, “… Fiilen çalışılmış güne eklenecek itibari hizmet günü sayısının bulunmasında (Çalışılan gün sayısı x 0,25) formülü uygulanır.” hükmünün uygulandığı, 506 sayılı Yasa"nın Ek 5. maddesindeki düzenlemenin, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasanın 106. maddesi uyarınca yürürlükten kaldırılmış olması ve 5510 sayılı Yasanın 40. maddesinin 2. fıkrasında ise davacının 506 sayılı Yasanın Ek 5. maddesindeki itibari hizmet süresinden faydalanma şartlarından farklı şartlara (iş – işyeri – kapsamdaki sigortalılık) ilişkin olması nedeniyle, 5510 sayılı Yasa"nın Geçici 7. maddesinde, 506 sayılı Yasa"nın Ek 5. maddesindeki düzenleme gereğince hak edilen itibari hizmet sürelerinin “3600 gün prim ödeme şartı” aranmaksızın değerlendirilmesi olanağının öngörülmüş bulunduğu ve mahkemenin maddi vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı Kurum vekilini istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalılardan ... vekili, davacı talebi ile ilgili olarak yeterli araştırma yapılmadığı, dosyada davacının ne derecede etkilenmiş olduğunu ortaya koyan sağlık raporunun temini yoluna da gidilmediği, 3395 sayılı Yasadan yararlanabilmesi için, ilgili kanunda öngörülen bir işte çalıştıklarının işverenden alacakları belge ile ispatlamalarının gerektiği, ayrıca Ek 6. maddesinde malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi çalışmalarının en az 3600 gününü Ek 5. maddede belirtilen işlerde geçiren sigortalılar itibari hizmet süresine ilişkin hükümlerden yararlanacağı şeklinde yer alan hükmün göz önünde bulundurulması gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Basım ve gazetecilik işyerindeki çalışma koşulları nedeniyle itibari hizmet süresinden yararlanabilmek için, sigortalının basım ve gazetecilik işyerinde çalışmış olması yanında, 506 sayılı Yasanın Ek 5/II. maddesinin (a-f) işaretli alt bentlerinde yazılı fiziksel dış etkenlerden birinin de çalışan yönünden gerçekleşmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Aynı işyerine karşı açılan Ankara 12. İş Mahkemesinin 2011/1081 Esas sayılı dosyasından alınan bilirkişi raporunda, işyerinin 506 sayılı Yasanın Ek 5/II. kapsamında bulunan işyerlerinden olduğu tespiti yapıldığı, bu rapora dayalı olarak alınan hukukçu bilirkişi raporunda davacının davalı işyerinde baskı bölümünde çalıştığı, çalışmalarının itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir koşullarda geçitiğinin tespitinin yapıldığı, davacının yaptığı iş, hizmet verilen işyerinin kapsamı, çalışma düzeni, bölümleri ve bu bölümlerin taşıdıkları özellikler yönünden yeterli inceleme içermeyen; sigortalının, hangi bölümlerdeki çalışmalarında anılan fiziksel dış etkenlere nasıl maruz kaldığını ayrıntılı olarak inceleyip bireyselleştirmeyen Ankara 12. İş Mahkemesinin 2011/1081 esas sayılı dosyası üzerinden alınan bilirkişi kurulu raporu ve dosya kapsamında alınan hukukçu bilirkişi raporuna dayalı olarak hüküm kurulmuştur.
Mahkemece, öncelikle, davalı Kurumdan davacıya ait şahsi dosyası celp edilerek bildirimlerin hangi işyerinden yapıldığı tespit edilerek, davalı işveren ile arasında aynı konuda dava bulunmayan bordro tanıkları belirlenerek, işyerinde itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir koşullarda bildirimi yapılan sigortalılar bulunup bulunmadığı araştırılarak, varlığı halinde, çalışma ortamı yönünden beyanlarına başvurulması gereği üzerinde durularak, davalı işyerinde maruz kalınan etkenlerin oluşturduğu hastalıklar alanında uzman tıp doktoru, matbaacılık işinden anlayan kimya yüksek mühendisi ve makine yüksek mühendisi, iş güvenliği uzmanlarından oluşacak üç kişilik bilirkişi kurulu marifetiyle bu işyerlerinde keşif yapılıp, davacı işçinin işyerinde yaptığı işin niteliği konusunda, işyerlerindeki incelemelerden elde edilen bulgular esas alınarak, öncelikle, işyerlerinin basımevi niteliğinde olup olmadığı belirlenip, bu ön koşulun varlığı belirlendikten sonra, çalışmanın basımevi işyerinin hangi bölümlerinde geçtiği, yapılan işin niteliği, özellikleri ve buna bağlı olarak hangi olumsuz dış etkenlere maruz kalındığı, çalışmanın itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektirir işyerinde geçip geçmediği, gürültü ve ihtizaz yapıcı makine ve aletlerdeki çalışma düzeniyle, çalışmanın gerçekleştiği saatler, gürültü düzeyi ve kullanılan maddelerin, insan sağlığı için tehlike sınırı ve ölçümleme yönteminin yargısal denetime elverir biçimde ortaya konulan rapor alınarak, varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekir.
O hâlde, davalılardan Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Anakara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 13/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.