Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3941 Esas 2022/6801 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... İş Mahkemesi

Dava, hizmet ve prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı, feri müdahil Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının feri müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilinin davalı ... Televizyon Radyo İşletmeciliği San. ve Ticaret A.Ş tarafından kurulan ... TV bünyesinde 01.09.2016 tarihinden itibaren aylık 15.000,00-TL net maaş karşılığında CEO olarak çalışmaya başlandığı, davalı şirket bünyesinde ... Tv nin kurulduğu ve tecrübe birikimini kullandığı suretiyle Aralık 2016 tarihine kadar çalıştığını, müvekkilinin 01/09/2016- 2016 yılı Aralık ayı arasındaki davalı işveren yanında hizmet akdine bağlı olarak aylık ücretinin belirlenerek çalıştığının tespitine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı ile davalı arasında bir iş akdinin bulunmadığını, davacı tarafın davalı iş yerinde yapmış olduğu daimi bir hizmet ya da çalışmasının mevcut olmadığını, davacı tarafın sadece davalı iş yeri olan ... Tv kanalının yayın hayatına başlamasından önce, kanalın kurulum aşamasında danışman niteliğinde fikir ve tavsiyelerde bulunduğunu, davacının devamlı bir şekilde davalı iş yerinde hizmet vermediğini, davacı taraf aylık 15.000 TL. Net maaş aldığını belirtse de davacı tarafa danışmanlık yapmış olduğu Eylül 2016 ile Aralık 2016 tarihine kadar olan danışmanlık hizmeti için aylık 7.000 TL elden ödendiğini,buna ilişkin ödeme makbuzların bulunduğunu, açılan davanın haksız ve iddiadan uzak olması nedeniyle reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Feri Müdahil Kurum vekili, davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın kısmen kabulü ile,
1-Davacının, davalı ... Televizyon- Radyo İşletmeciliği San. A.Ş.'ye ait 2 6020 01 01 1049482 014 01-36 sicil sayılı işyerinde 01/09/2016- 30/11/2016 tarihleri arasında aylık net 7.000,00 TL ücret ile hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespitine,
2-Fazlaya ilişkin taleplerinin reddine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, İlk derece mahkemesince yapılan yargılama ve tüm dosya kapsamından, davalı işyerinin 02/03/2016 tarihinde kanun kapsamına alınmış olduğu, tüm bordro tanık beyanlarına göre davacının, davalıya ait işyerinde CEO olarak davalı işverenin emir ve talimatları ile hareket ederek, mesaisinin bir kısmını davalıya ait işyerinde geçirerek kısmi süreli çalışma ile hizmet akdine bağlı olarak kesintisiz bir şekilde çalıştığı, işgücünü belirli bir zaman içinde çalıştıranın buyruğunda bulundurmak suretiyle, çalışan kişinin, çalışmasının hizmet akdine tabi olduğu hususunun Yargıtay'ın yerleşik görüşlerinden olduğu, davacının da işgücünü talep edilen tarihler aralığında davalı işverenin buyruğu altında bulundurduğu, bu nedenle davacının talep ettiği zaman aralığındaki çalışmasının hizmet akdine tabi olduğunun ve davacının davalı işverenin sunduğu imzalı makbuzda davacıya 7.000-TL ödeme yapıldığı anlaşılmakla ilk derece mahkemesince hizmet tespiti yönünden davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Ancak dairemizce de davacı aylık 7.000,00 TL net ücret ödemesi yapıldığı kabul edilmekle birlikte; 2016 yılı prime esas kazancın üst sınırının 10.705,50 TL brüt olduğu, davacının tespiti istenen dönem yönünden 2016 yılı Ekim ayında 1.300,80 TL, 2016 yılı Kasım ayında 1.784,25 TL başkaca bildirilmiş prim esas kazancının bulunduğu, tespiti istenen net miktar ile anılan bildirimler dikkate alındığında davacının kurum kayıtlarına tescili istediği kazancın prime esas kazancın üst sınırını geçtiği, bu halde ilk derece mahkemesince prime esas kazanç üst sınır geçilmemek üzere karar verilmesi gerekirken aylık 7.000,00 TL net prime esas kazanç belirlenmesi doğru olmamıştır.
Kurumun feri müdahil olarak benimsenmemesi ve aleyhine yargılama giderine hükmedilmesi hatalı olmuştur.” gerekçesiyle,
I-Feri Müdahil ... Başkanlığı'nın istinaf başvurusunun kabulüne, HMK'nın 353/1-b.2 maddesi gereğince İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına,
II-Davanın kısmen kabulü ile,
1-Davacının, davalı ... Televizyon- Radyo İşletmeciliği San. A.Ş.'ye ait 2 6020 01 01 1049482 014 01-36 sicil sayılı işyerinde 01/09/2016- 30/11/2016 tarihleri arasında aylık net 7.000,00 TL ücret ile hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespitine, (prime esas kazancı aylık toplam 10.705,50 TL brüt geçmemek üzere)
2-Fazlaya ilişkin taleplerinin reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Feri müdahil Kurum vekili, bordro tanıklarının beyanlarına göre davacının dava konusu dönemde hizmet akdine dayalı olarak kesintisiz ve eylemli şekilde çalışmasının mevcut olmadığını, tanıkların davacının hangi zaman diliminde çalıştığına ilişkin net bir tespit yapamadıkları gibi, davacıyı zaman zaman işyerinde gördüklerini beyan ettikleri, bu nedenle tanık beyanlarına itibar edilmesine imkan olmadığını, resmi belge niteliğindeki Kurum kayıtlarında görülmeyen hizmetin tanık beyanlarıyla değil, aynı güçteki delillerle ispatı zorunlu iken, fiili çalışmaya dair somut bir delil olmadığı halde eksik inceleme ve araştırma neticesi kısmen kabul kararı usul ve yasaya aykırı olduğunu, kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
5510 sayılı Kanunun 12. maddesinde, “sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar” işveren olarak tanımlanmıştır. “Çalıştıran” olgusu, tespiti istenen sürelere ilişkin hizmet akdinin tarafı konumunda olan ve hizmet akdini düzenleyen “işvereni” ifade etmektedir. Hizmet tespitine yönelik davalarda, çalışma ilişkisinin nitelik ve süresinin belirlenmesinde, bu yöndeki işyeri bilgi ve belgelerine ulaşılmada, kısacası, davanın sübutu ve verilen kararın infazı açısından, işverenin kim olduğunun bilinmesinde yasal zorunluluk vardır. Bu nedenle, sigortalının taraf olduğu hizmet akdinin hangi işverenler tarafından düzenlenmiş olduğu tespit edilip, hizmet tespitine yönelik davanın, sigortalıyı fiilen çalıştıran işverenlere yöneltmesi gerekir.
Dosya kapsamına göre, davacının dava konusu edilen dönemde 08.10.2016 işe giriş tarihi itibariyle 2016/10. ay 4 gün, 2016/11. ay 5 gün, 2016/12. ay 4 gün 1065441 sicil sayılı dava dışı ... Aydın Üniversitesi adına tescilli işyerinden hizmet bildiriminin bulunduğu, davacıya ödeme yapıldığına dair 2016 yılı Eylül, Ekim, Kasım aylarına ait fişler sunulduğu, davacının ... ili Soylu otelde konaklama kayıtlarının getirtildiği, tanık beyanına başvurulduğu anlaşılmaktadır.
Davacının, dava konusu edilen uyuşmazlık konusu dönemde dava dışı işyerinden hizmet bildirimi olduğu anlaşılmakla, Mahkemece, öncelikle HMK 31. maddesi kapsamında davacının talebi açıklattırılarak, dava konusu dönemde dava dışı işyerinden yapılan bildirimlerin gerçek olup olmadığı, davacı tarafça bu bildirimlerin iptali mi dışlanması mı istendiği, çalışmalarının kısmi mi tam zamanlı mı olduğu, günde kaç saat çalışma yapıldığı açıklığa kavuşturulmalı, dava dışı işyerinden yapılan bildirimlerinin iptali isteniyorsa dava dışı işverenin de hak alanını ilgilendirmesi nedeniyle HMK’nın 124. maddesi gereğince dava dışı işverene de husumet yöneltilmesi sağlanmalı, davacının çalışmasını ... durumda olan bordrolu tanıklar tespit edilerek bu hususlar dikkate alınarak dinlenilmeli ve uyuşmazlık konusu husus hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, feri müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 10/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.