Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4328 Esas 2022/6899 Karar Sayılı İlamı

Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
No : 2021/2706-2022/180
İlk Derece
Mahkemesi : Kocaeli 2. İş Mahkemesi
No : 2020/68-2021/125

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacı ile davalı idare vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ile davalı idare vekillerince temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I- İSTEM
Davacı,asıl dava ile ile 11.06.2009 günlü iş kazası sonucu vefat eden sigortalının hak sahiplerine bağlanan ilk peşin değerli gelir ve yapılan ödemeler nedeniyle meydana gelen kurum zararının şimdilik 32.168,59 TLsinin onay, sarf ve ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizi ile davalı işveren İSU dan tahsilini; birleşen dava ile üçünçü kişiler ..., ... ve ...'dan tahsilini istemiş olup, ıslah dilekçesi ile de, kurum zararının %100 ü olan 325.368,05 TL nin (3. Kişileri yönünden 8.141.42 TLnin) davalı İSU dan tahsilini istediği anlaşılmıştır.
II- CEVAP
Davalı İSU vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; Kurum sigortalısının geçirmiş olduğu iş kazası ile ilgili ... 2. Asliye ceza mahkemesinde ve ... 3. iş mahkemesinde dava açıldığını, bu davalarda alınan bilirkişi raporlarını kabul etmediklerini, ... 2. asliye ceza mahkemesinin 2010/18 esas sayılı dava dosyasında sanıklar ..., ... ve ... kusurlu bulundukları halde sadece müvekkiline dava açıldığını, bu kişilere karşı dava açılması gerektiğini, müvekkilinin kazanın meydana gelmesinde hiçbir kusurunun bulunmadığını, ayrıca işçinin hak sahiplerine 395.676,74 TL tazminat ödendiğini, bu nedenle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III- MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davanın davalı İSU Genel Müdürlüğü yönünden kabulü ile;
321.396,94 TL'si gelirin ilk peşin sermaye değeri, 3.682,61 TL'si fiili ödeme ve 289 TL'si cenaze gideri olmak üzere 325.368,05 TL'nin gelirlerin gelir bağlama onay tarihinden sarf ve ödemelerin ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek yasal faizleri ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Birleşen davanın davalıları ..., ... ve ... yönünden davanın reddine, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 9.Hukuk Dairesi;
Davacının ve Davalı ...'nün istinaf başvurularının HMK 353/1-b.1 maddesi gereğince ayrı ayrı esastan reddine, karar verilmiştir.
IV- TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı ve davalı İSU vekillerince kusur oranlarına itiraz edilerek karar temyiz edilmiştir.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 21. ve 76. Maddeleridir. 5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 21. maddesinde; “İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverene ödettirilir. İşverenin sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır…” düzenlemesi getirilmiştir.
Borçlar Kanunu 74. (818 sayılı Borçlar Kanunu 53.) maddesi hükmü gereğince, hukuk hakimi kesinleşen ceza mahkemesi kararındaki maddi olgu ile bağlıdır. Ceza mahkemesi kendine has usuli olanakları nedeniyle hükme esas aldığı maddi olayların varlığını saptamada daha geniş yetkilere sahiptir. Bu nedenle, hukuk hakiminin, ceza hakiminin fiilin hukuka aykırılığını ve illiyet bağı saptayan maddi vakıa konusundaki kabulü ve ceza mahkemesinin kabul ettiği olayın gerçekleşme şekli diğer bir deyişle maddi vakıanın kabulü konusunda kesinleşmiş olan bir mahkumiyet veya maddi vakıa tespiti yapan beraat hükmüyle bağlı olacağı hem ilmi (Prof Dr. Kemal Gözler, “Res Judicata’nın Türkçesi Üzerine”, ... Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 56, Sayı 2, 2007, s.45-61) hem de kökleşmiş kazai içtihatlarla benimsenmiş bulunmaktadır.
Somut olayda; 11.06.2009 günlü iş kazası sonucu vefat eden sigortalının hak sahiplerine bağlanan ilk peşin değerli gelirler, yapılan ödemeler nedeniyle meydana gelen kurum zararının tahsilinin istenildiği eldeki davada; Mahkemece, hükme esas alınan kusur raporunda davalı işveren İSU Genel Müdürlüğü %100 kusurlu olduğu, davalılar ..., ... ve ...'nın kusurlarının olmadığı, kazalının kusurunun olmadığı kabul edilerek davalı işveren İSU yönünden davanın kabulüne, davalılar ..., ... ve ... yönünden ise davanın reddine dair hüküm kurulmuş olup, Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Ceza davasında kusurlu bulunan davalılar ..., ... ve ... hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiş olup, Yargıtay onamasından geçerek kesinleşen ve davalı işveren İSU Genel Müdürlüğüne karşı açıldığı anlaşılan tazminat dosyasında hükme esas kılınan kusur raporunda da davalı işveren İSU %100 kusurlu, ... ve ... bu kusurun içinde %2 kusurlu, Nevzat bu kusurun için de %1 kusurlu kabul edilmiş olması karşısında; bahsedilen ceza ve tazminat dosyalarının içeriği ve iş bu dosyalarda alınan kusur raporları da gözetilmek suretiyle davalı üçüncü kişiler ..., ... ve ...'nın kusur durumları değerlendirilerek bu kapsamda iş kazasının olduğu meslek kolu ile iş ve işçi güvenliği konusunda uzman bilirkişi kurulundan yeniden kusur raporu alınmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece yukarıda belirtilen fiili ve hukuki durumlar dikkate alınmaksızın eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ile davalı İSU vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 11.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.