Danıştay 13. Daire 2018/40 Esas 2022/1286 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/40
Karar No:2022/1286

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ...Petrol İnşaat Turizm Gıda Otomotiv Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Vekili : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVALI) : ...Kurumu
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Bayilik lisansı sahibi davacı şirketin, akaryakıt ikmal etmek suretiyle lisansın verdiği haklar dışında faaliyet göstererek yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yaptığından bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 19. maddesinin 2. fıkrasının (e) bendinin 2 numaralı alt bendi uyarınca 70.000,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu'nun (Kurul) ...tarih ve ...sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: .... İdare Mahkemesi'nce verilen ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararda; Balıkesir İl Jandarma Komutanlığı'nca 29/08/2013 tarihinde dava dışı ... Petrol Nakliye Gıda Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi'ne (... Petrol) ait akaryakıt istasyonunda yapılan denetimde, satışı yapılan akaryakıta ait satış faturalarının incelenmesi neticesinde, davacı tarafından adı geçen şirkete 23.699 litre motorin sevk edildiğini gösteren ...tarih ve ...seri numaralı sevk irsaliyesinin bulunduğu, bu tespit esas alınarak davalı idarece, davacının fiilinin yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yapılması niteliğinde olduğu değerlendirilerek dava konusu işlemin tesis edildiğinin anlaşıldığı, bu durumda, ilgili yasal düzenlemelerle bayilerin sadece kullanıcılara akaryakıt satışı yapmasına izin verilmesine karşın, davacı tarafından yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yapıldığının, düzenlediği sevk irsaliyesi esas alınarak usule uygun bir şekilde tespit edildiği, bu durumun davacı tarafından da tevil yoluyla ikrar edildiği dikkate alındığında, lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi yasaklanmasına karşın, bu yükümlülüğü ihlâl ettiği sabit olan davacı şirket hakkında 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesi hükümlerine uygun olarak tesis edilen idari para cezasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kiralanan aracın şoförü tarafından taşıma irsaliyesi yerine sehven sevk irsaliyesi düzenlenmesi nedeniyle yeniden satış olarak isnat edilen durumun gerçekleştiği, söz konusu işleme ilişkin olarak kayıtlarında hiçbir usulsüzlük ve mevzuata aykırılık bulunmadığının sevk irsaliyesinin içeriğinin incelenmesiyle anlaşılacağı, bu hususların davalı idareye bildirilmesine rağmen gerekli değerlendirmeler yapılmaksızın idari para cezasının uygulandığı, sevk irsaliyesinin fatura yerine geçen belgelerden olmadığı, gerekçeli kararda iddialarının incelenip değerlendirilmediği, ... Petrol hakkında verilen idari para cezasının ...İdare Mahkemesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararı ile iptal edildiği, işlemin taraflarından biri için işlemin usulsüzlüğü kabul edilmişken diğer taraf olan kendileri hakkında aksi yönde karar verilmesinin hukuk birliği ve güvenliğini zedeleyeceği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Balıkesir İl Jandarma Komutanlığı'nca "...Yolu .... Km., No:......” adresinde ...tarih ve ...sayılı istasyonlu bayilik lisansı kapsamında ... Akaryakıt Dağıtım Ticaret Anonim Şirketi'nin bayisi olarak faaliyet gösteren ... Petrol Nakliye Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.'ne ait akaryakıt istasyonunda 29/08/2013 tarihinde yapılan denetimde, satışı yapılan akaryakıta ait satış faturalarının incelenmesi neticesinde davacı tarafından adı geçen şirkete 23.699 litre motorin sevk edildiğini gösteren ...tarih ve ...seri numaralı sevk irsaliyesinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Anılan tespit doğrultusunda ...tarih ve ...sayılı Kurul kararı kapsamında davacı hakkında yapılan soruşturma sonucunda düzenlenen ...tarih ve ...sayılı soruşturma raporunda, davacının ... Petrol firmasına akaryakıt ikmal etmek suretiyle lisansın verdiği haklar dışında faaliyet göstererek yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yaptığı ve böylece 5015 sayılı Kanun'un 4. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin 38. maddesinin (g) bendine aykırı davrandığı kanaatine varılmış; davacının bu konudaki savunması ve Denetim Dairesi Başkanlığı'nın konuya ilişkin görüşünün değerlendirilmesi neticesinde dava konusu Kurul kararı ile lisansın verdiği haklar dışında faaliyet göstererek yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yaptığından bahisle 5015 sayılı Kanun'un 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendi ile aynı fıkranın (f) bendi uyarınca davacı hakkında 70.000,00-TL idarî para cezası uygulanması üzerine söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu'nun 2. maddesinin 10. bendinde, "Bayilik", karşılıklı yükümlülüklerin ekinde fizibilite olan bir sözleşmeye bağlanarak akaryakıt dağıtım şirketleri tarafından gerçek ve tüzel kişilere akaryakıtın kullanıcılara ikmali yetkisi verilmesi işlemi; 25. bendinde, "Kullanıcı", petrol kullanımı yapan gerçek ve tüzel kişiler; 26. bendinde, "Kullanım", petrolün sadece kişisel ve işletme ihtiyaçları için tüketimi olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanun'un "Lisansların tâbi olacağı usul ve esaslar" başlığını taşıyan 3. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, akaryakıt dağıtımı, taşıması ve bayilik faaliyetlerinin yapılması için lisans alınmasının zorunlu olduğu; üçüncü fıkrasında, lisansların verilmesi, güncelleştirilmesi, geçici olarak durdurulması veya iptaline ilişkin işlemlerin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nca yapılacağı; onuncu fıkrasının (ı) bendinde, lisans kapsamında olsun veya olmasın piyasa ile ilgili faaliyetlerin yönlendirilmesi, gözetimi, denetimi ve benzeri konulara ait usul ve esasların Kurumca çıkarılacak yönetmeliklerle düzenleneceği; 4. maddesinin birinci fıkrasında, lisansın, sahibine lisansta yer alan faaliyetin yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi hakkını verdiği; ikinci fıkrasında, lisans ile tanınan hakların, bu Kanun'un, ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan kayıtlı hususların yerine getirilmesi koşulu ile kullanılacağı; işlem tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle "İdari para cezaları" başlıklı 19. maddesinin ikinci fıkrasının (e) bendinin (2) numaralı alt bendinde, sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi hâlinde sorumlularına üç yüz elli bin Türk Lirası idarî para cezası verileceği; aynı fıkranın (f) bendinde, bayiler için bu cezanın beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
5015 sayılı Kanun'un verdiği yetkiye dayanılarak çıkarılan Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği'nin "Bayilik Lisansı Sahiplerinin Yükümlülükleri" başlıklı 38. maddesinin (g) bendinde; bayilik lisansı sahiplerinin, kullanıcılar haricinde yeniden satış amaçlı satış yapamayacakları kuralına yer verilmiştir.


HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuat kurallarından, lisans ile tanınan hakların, 5015 sayılı Kanun ile ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan kayıtlı hususların yerine getirilmesi suretiyle kullanılacağı, bayilik lisansının sahibine dağıtıcısından aldığı akaryakıtı gerçek veya tüzel kişi olan kullanıcılara ikmal etme yetkisini verdiği, bayilik lisansı sahiplerinin kullanıcılar haricinde yeniden satış amaçlı satış yapamayacakları, aksi takdirde Kanun'da yazan idari para cezası yaptırımı ile karşılaşacakları anlaşılmaktadır. Bayi sahiplerinin anılan idari yaptırım ile tecziyesi için ise başka bir bayiye akaryakıt satışı yapıldığının ve bu suretle lisansın tanıdığı haklar dışında faaliyet gösterildiğinin açıkça ortaya konulması gerekmektedir.
Bakılan davada, davacı tarafından, ... Petrol adlı firmaya herhangi bir akaryakıt satışının olmadığı, sehven düzenlenen sevk irsaliyesi nedeniyle söz konusu durumun ortaya çıktığı ileri sürüldüğünden, uyuşmazlığın çözümü için davacının ... Petrol adlı firmaya akaryakıt satışı yapıp yapmadığı hususunun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, 15/08/2013 tarihinde ... Petrol şirketinin dağıtıcı firması olan ... Akaryakıt Dağıtım Ticaret A.Ş. tarafından, ...plakalı araçla Türkiye Petrol Rafineleri Anonim Şirketi'nden (TÜPRAŞ) 23.699 litre akaryakıt dolumunun gerçekleştirildiği, buna ilişkin olarak Dolum Sipariş No:..., ERP Sipariş No:..., Sürücü Adı: ..., Araç Plakası: ...olan ürün teslim fişinin düzenlendiği, anılan dağıtıcı firma tarafından ...tarih ve ...no'lu sevk irsaliyesi ile ... Petrol firmasına teslimatın yapıldığı, yine bu 23.699 litre akaryakıt satışına ilişkin olarak dağıtıcı firma tarafından ... Petrol adına 89.153,98-TL bedelli ve 026465 no'lu faturanın düzenlendiği, aynı tarihte davacı tarafından da adı geçen araç sürücüsü ile 23.699 litre akaryakıtın ... Petrol firmasına sevk edildiğini gösteren ...tarih ve ...seri numaralı sevk irsaliyesinin düzenlendiği, davacı tarafından verilen 22/12/2014 tarihli savunma yazısında, 06 DS 0386 plakalı aracın nakliye için kiralanan araç olduğu, aracın şoförünün nakliye irsaliyesi düzenlemesi gerekirken, sehven sevk irsaliyesi düzenlediği ifadelerinin yer aldığı görülmektedir.
Bu durumda, sevk irsaliyesinin içeriğindeki akaryakıt miktarının TÜPRAŞ'ın dolum fişinde yazan araç plakası ve sürücü adı ile ... Akaryakıt Dağıtım Ticaret A.Ş. tarafından düzenlenen sevk irsaliyesi ve fatura içeriğiyle birebir örtüştüğü, davacı tarafından da, akaryakıt dolumu yapılan aracın nakliye için kiralandığı, araç şoförü tarafından nakliye irsaliyesi yerine sehven sevk irsaliyesi düzenlendiğinin belirtildiği, davalı idarece bu hususların aksini somut olarak ortaya koyacak bilgi ve belge sunulamadığı dikkate alındığında, davacı tarafından ... Petrol adlı firmaya akaryakıt satışı yapıldığı hususunun ve davacıya isnad edilen yeniden satış amaçlı akaryakıt satışı yapma eyleminin sübuta erdiğinin açıkça ortaya konulamadığı anlaşıldığından, bu eylem dolayısıyla tesis edilen dava konusu idari para cezasında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'nin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... İdari Dava Dairesi'ne gönderilmesine, 29/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.