Danıştay 9. Daire 2019/6648 Esas 2022/1026 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DOKUZUNCU DAİRE
Esas No : 2019/6648
Karar No : 2022/1026

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ...Başkanlığı - ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) :1- ...İnşaat Mühendislik Turizm San. ve Tic.Ltd.Şti.
2- ...Konut Proje Yönetimi İnşaat Ltd. Şti.
(Eski unvanı: ...Yapı İnşaat Emlak ve Tic.Ltd.Şti.)
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirketler tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında riskli yapı niteliği bulunan İstanbul İli, Kartal İlçesi, ...Mahallesi, ...Mevkii, ...Pafta, ...Ada, ...Parselde yer alan taşınmazın yeniden inşa edilen 69 adet bağımsız bölümünün satılması ve 2 adet bağımsız bölümün ise satın alınması sırasında ödenen 554.457,54 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair ...tarih ve E....sayılı işlemin iptali ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ...Vergi Mahkemesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazların 6306 sayılı Kanun uyarınca dönüşüme tabi tutulmadan önce tapuda üzerinde riskli yapı şerhi bulunduğunun anlaşıldığı, bu itibarla, 6306 sayılı Kanun ve 6306 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği birlikte değerlendirildiğinde; bu Kanun kapsamında yapılan uygulama neticesinde meydana gelen yeni yapıların ilk satış işlemleri istisna kapsamında olduğundan, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı; haksız ve hukuka aykırı olarak davacı taraftan tahsil edilen tapu harcının 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine ilişkin Kanuna göre hesaplanacak yasal faiziyle birlikte davacı tarafa iadesi gerektiği gerekçesiyle davanın kabulüne; dava konusu işlemin iptaline ve ödenen tutarın tahsil tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu Vergi Mahkemesi kararında 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45/4. maddesinde sayılan kaldırma nedenlerinin bulunmadığı ve davalı idarenin başvuru dilekçesinde ileri sürülen iddiaların da bu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle aynı kanunun 45/3. maddesi uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: 6306 sayılı Kanun'da yer alan istisna hükmünün sadece dönüşüm sürecine ilişkin olduğu, sonrasında gerçekleştirilecek satışların istisna kapsamında olmadığı, Mahkeme tarafından, dava konusu ile ilgili olmayan ve 6306 sayılı Kanun'da bulunmayan hükümlere göre karar verildiği, yargıya intikal eden vergilendirme işlemlerinde idarece faiz ödenmesinin ancak kararın idareye tebliğinden itibaren infazın gecikmesi durumunda söz konusu olduğu iddialarıyla kararın bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...DÜŞÜNCESİ: Davalı temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının dava konusu satış işlemlerinin karşı tarafı adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.


TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dokuzuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacı şirketler tarafından, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında riskli yapı niteliği bulunan İstanbul İli, Kartal İlçesi, ...Mahallesi, ...Mevkii, ...Pafta, ...Ada, ...Parselde yer alan taşınmazın yeniden inşa edilen 69 adet bağımsız bölümünün satılması ve 2 adet bağımsız bölümün ise satın alınması sırasında ödenen 554.457,54 TL tapu harcının iadesi istemiyle yapılan düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair ...tarih ve E....sayılı işlemin iptali ve ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesi istenilmektedir.
İLGİL MEVZUAT:
492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 57. maddesinde; tapu ve kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı târifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tâbi olduğu, 58. maddesinde; tapu ve kadastro harçlarını kanuna ekli târifede belirtilen kişilerin ödemekle mükellef olduğu, 492 sayılı Harçlar Kanunu'na bağlı (4) sayılı tarifenin 20/a maddesinde ise; gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlâk vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyûun izâlesi hallerinde satış bedeli, istimlâklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı tapu harcı alınacağı hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge İdare Mahkemesi kararının,dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin davacı şirketler tarafından satıcı/alıcı sıfatıyla kendilerinin ödemekle yükümlü olduğu tapu harcının iadesine ilişkin kısmının iptali ve bu kısma ilişkin olarak ödenen tutarın faiziyle birlikte iadesine dair kısmı, usul ve hukuka uygun olup, davalı idarece ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının, dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin devir işleminin karşı tarafı adına ödenen tapu harcının iadesine ilişkin kısmı yönünden ise;
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; tapu harcının mükellefinin gayrimenkullerin ivaz karşılığında devir ve iktisabında devir eden ve devir alan olarak belirlenmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketler tarafından düzletme-şikayet ekinde sunulan alım-satım ve tapu harcı tutarlarına ilişkin listede görüldüğü üzere isteme konu satış işlemlerinin onbirinde işlemin karşı tarafı adına da tapu harcı ödemesinin yapıldığı ve bu tutarların da iadesinin istendiği görülmüştür.
Söz konusu işlemlerden dokuzunda, davacı şirketler "devir eden" olarak, kişiler ise "devir alan" olarak; ikisinde ise davacı şirketler "devir alan" olarak, kişiler ise "devir eden" olarak tapu harcı mükellefidirler.
Uyuşmazlıkta, riskli yapı niteliği bulunan taşınmazın yeniden inşası üzerine bağımsız bölümlerin satılması/satın alınması sırasında ödenen tapu harcının iadesi istemiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 116-126. maddeleri kapsamında düzeltme ve şikayet başvurusunda bulunmak suretiyle adlarına işlem tesis ettiren davacı şirketlerin, bu işleme karşı dava açma ehliyeti bulunmakta ise de; kendi adlarına tahakkuk etmeyen, satış işleminin karşı tarafı adına adına tahakkuk ederek tahsil edilen tapu harcı tutarının düzeltme şikayet başvurusuna konu edilerek iadesinin istenilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin; satım işlemlerinin karşı tarafı adına ödenen tapu harcının iadesi talebine ilişkin kısmı yönünden hukuka aykırılık bulunmadığından, davayı bu kısım yönünden kabul eden Vergi Mahkemesi kararına karşı davalı tarafından yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kısmen kabulüne, kısmen reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle kabulüne ilişkin Vergi Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesinin ...tarih ve E:..., K:...sayılı kararının; dava konusu düzeltme şikayet başvurusunun reddine dair işlemin, satış işleminin karşı tarafı adına ödenen tapu harcına ilişkin kısmının iptali ve bu kısma ilişkin olarak ödenen tutarın yasal faiziyle birlikte iadesine yönelik kısmının BOZULMASINA, diğer kısımlarının ONANMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ...Bölge İdare Mahkemesi .... Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 29/03/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.