Danıştay 6. Daire 2020/10772 Esas 2022/3787 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2020/10772
Karar No : 2022/3787

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ….
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Konut Yapı Mimarlık Mühendislik İnşaat Taahhüt Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Erzurum İli, Palandöken İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 1.513.330,41 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı … Büyükşehir Belediye Encümeni kararı ile bu kararın bildirimine ilişkin … tarih ve … sayılı … Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 19/11/2019 tarih ve E:2019/5551, K:2019/11621 sayılı kararıyla bozulması üzerine bozma kararına uyularak dava konusu taşınmazda ruhsatsız inşaat yapıldığı hususu davalı idare görevlilerince mahallinde yapılan inceleme neticesinde tespit edilmişse de, söz konusu ruhsatsız yapıyla ilgili olarak 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi çerçevesinde işlem tesis etme yetkisinin Palandöken Belediyesine ait olduğu, bu nedenle davalı idarece tespit edilen aykırılığın, 5216 sayılı Yasanın 11. maddesi hükmü uyarınca Palandöken Belediyesine bildirilerek aykırılığın giderilmesi için adı geçen belediyeye üç ayı geçmemek üzere süre verilmesi ve bu süre zarfında bahse konu aykırılığın giderilmediğinin tespit edilmesi halinde, ancak o zaman 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddelerinde belirtilen yetkilerin kullanılması gerekirken, belirtilen bu yasal prosedür işletilmeksizin, ilçe belediyesinin yetkili olduğu durum ve aşamada, 3194 sayılı Kanunun 32. maddesi hükmü uyarınca yapının mühürlenmesi ve aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca para cezası verilmesi yetkisinin doğrudan kullanılması suretiyle tesis edilen işlemlerde yetki unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 5393 sayılı Belediye Kanununun 7. maddesi uyarınca davaya konu işlemin tesisinde tek yetkili merciin … Büyükşehir Belediye Başkanlığı olduğu, aksinin kabulünün Yasanın açık hükmüne aykırılık teşkil edeceği, eksik inceleme sonucu verilen kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile sonucu itibarıyla usul ve yasaya uygun olan Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Büyükşehir Belediye Meclisi'nin … tarih ve … sayılı kararı ile; .. Palandöken Kentsel Yenileme (Gecekondu Dönüşüm) projesi kapsamında Mal Meydanı yaklaşık 27,5 Ha alan, Palandöken İlçesi İmar İskan Bloklarının bulunduğu yaklaşık 6,7 Ha alan ile Erzurum Pasinler istikametinde Soğucak ve Çayırtepe köylerinin bitimindeki Maliye Hazinesi ve şahıs yerleri üzerinde yapılacak Tarım Köy Uygulamasına ait alanın; belediyenin 5 yıllık imar programına alınmasına ve "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı" ilan edilerek gereken çalışmaların yürütülmesine karar verilmiş, Erzurum Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ... tarihli ve ... sayılı kararı ile de; Erzurum Merkez Palandöken İlçesi Solakzade Mahallesinde yaklaşık 10.00 Ha alanın 5393 sayılı Kanunun 73. maddesi ile değişik 5998 sayılı Kanunun 1. maddesine göre 'Solakzade Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı' olarak ilan edilmesine karar verilmiştir.
Anılan meclis kararlarının gereğini yerine getirmek üzere mülkiyeti … Büyükşehir Belediyesine ait Erzurum İli, Palandöken İlçesi, … Mahallesi Dönüşüm ve Gelişim Alanında arsa satışı ve kat karşılığı inşaat yapılması işinin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 35/A maddesi uyarınca kapalı teklif (artırma) usulü ile 13/11/2012 tarihinde yapılan ihale sonucunda davacı şirket uhdesinde kaldığı, 31/12/2012 tarihinde davacı şirket ile davalı … Büyükşehir Belediye Başkanlığı arasında ihale sözleşmesi imzalandığı, 17/07/2013 tarihinde Erzurum Büyükşehir Belediyesi teknik elemanları tarafından yerinde yapılan inceleme sonucunda, söz konusu taşınmaz üzerinde yapı ruhsatı alınmaksızın inşai faaliyetlere başlanıldığı tespit edilerek davacı şirketçe mevzuata uygun olarak yapı ruhsatı alınarak diğer noksanlıkların tamamlanmasına kadar inşai faaliyetlerin durdurulduğuna ilişkin 'tutanak'ın düzenlendiği; Erzurum Büyükşehir Belediye Encümeninin ... tarih ve ... sayılı kararıyla, Erzurum İli, Palandöken İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, davacı şirkete 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 1.513.330,41-TL para cezası verildiği, söz konusu encümen kararının, ... tarih ve ... sayılı Erzurum Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığının işlemi ile davacı şirkete bildirilmesi üzerine anılan işlemlerin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT
5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinin 3. fıkrasında; Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkilidir. Büyükşehir belediye meclisince uygun görülmesi halinde ilçe belediyeleri kendi sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabilir. 4. fıkrasında; Büyükşehir belediyeleri tarafından yapılacak kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı, parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemleri ve 3/5/1985 tarihli ve 3194 sayılı İmar Kanununda belediyelere verilen yetkileri kullanmaya büyükşehir belediyeleri yetkilidir. 5.fıkrasında; Kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolu esastır... hükmüne yer verilmiştir.
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; "Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulca tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur.
Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır.
Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister.
Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonucunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir. Ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir." kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazların bulunduğu yerde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye ve yapılacak kentsel dönüşüm ve gelişim projelerine ilişkin her ölçekteki imar planı, parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemleri yapmaya büyükşehir belediyelerinin yetkili kılındığı anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, Erzurum İli, Palandöken İlçesi, … Mahallesi, … ada… parsel sayılı taşınmazlarda ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle, davacı şirkete 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesi uyarınca 1.513.330,41-TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemi tesis etmekte .. Büyükşehir Belediye Encümeninin yetkili olduğu sonucuna varıldığından, dava konusu para cezasının esasının incelenmesi gerektiği açıktır.
Öte yandan, 3194 sayılı Yasanın 32. maddesi ile dosyadaki bilgi ve belgeler birlikte değerlendirildiğinde; davalı idarenin elemanlarınca, teknik personelin de imzasının bulunduğu 17/07/2013 tarihli tutanak ile ruhsatsız yapıyı açıkça ortaya koyacak bir tespitin yapılmadığı, uyuşmazlık konusu yapıya yönelik, yapının ebatları ve niteliği, bulunduğu alanın özellikleri, konumu ve benzeri somut ve ayrıntılı tespitlerde bulunulmadığı, tutanağın 32. madde uyarınca düzenlendiğine dair bir ibareye de yer verilmediği, tutanakta inşai faaliyetin durdurulduğuna ve bir nüshasının muhtara bırakıldığına ilişkin kayıtların yer aldığı fakat, tutanağın üçüncü paragrafında 'inşaatın yapımına devam edilmesi halinde 3194 sayılı İmar Kanununun ilgili maddeleri uyarınca inşaatın mühürlenerek yasal işlemlerin başlatılacağı' ikrarı da dikkate alındığında; dava konusu işleme dayanak oluşturan tutanağın, 3194 sayılı Yasada öngörülen "yapı tatil tutanağı" niteliğini taşımadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda; 3194 sayılı Kanunda belirtilen usule uygun düzenlenmiş somut, ayrıntılı ve gerekçeli tespitler içeren bir yapı tatil tutanağı düzenlenmeden para cezasına ilişkin işlem tesis edilemeyeceğinden, öngörülen usule uygun düzenlenmeyen tutanağa dayalı olarak tesis edilen dava konusu para cezasına ilişkin işlemde hukuka uyarlık, para cezasının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 29/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.