Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3577 Esas 2022/7022 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
No : 2019/2122-2021/740
İlk Derece
Mahkemesi : Kocaeli 2. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti ile sigorta başlangıç tarihinin tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı ve fer'i müdahil kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf başvurularının kabulü ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ile davalı ve fer-i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, 01.10.2005 tarihinde Levent Kırca-Oya Başar İlkokulunda temizlik görevlisi olarak çalışmaya başladığını, 01.06.2016 tarihine kadar çalıştığını, sigorta primlerinin yatırılmadığını, bu nedenle, davalıya ait işyerinde 01.10.2005-01.06.2016 tarihleri arasında çalıştığının ve sigorta hizmet başlangıcının 01.10.2005 tarihi olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Feri müdahil Kurum vekili, davalı işverenin kuruma dönem bordroları ve bildirgeleri vermediğini, davanın 5 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, kurumun davada feri müdahil olarak yer alması gerektiğini, bu nedenle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili, davacının okuldaki çalışmasının 01.10.2005 tarihinde başladığı iddiasının doğru olmadığını, davacının 01.01.2009 tarihinden önceye ilişkin taleplerinin haksız ve dayanaksız olduğunu belirterek davanın öncelikle hak düşürücü süre yönünden reddine, ayrıca 01.01.2009 tarihinden önceki döneme ilişkin taleplerin ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
"1-Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile
-Davacının 18/09/2006- 29/01/2007, 09/02/2007- 22/06/2007, 17/09/2007- 01/02/2008,17/02/2008- 13/06/2008, 08/09/2008- 26/01/2009, 06/02/2009- 12/06/2009, 20/09/2009- 25/01/2010, 05/02/2010- 18/06/2010, 20/09/2010- 28/01/2011, 11/02/2011- 17/06/2011, 19/09/2011- 23/01/2012, 03/02/2012- 08/06/2012, 17/09/2012- 28/01/2013, 08/02/2013- 14/06/2013,16/09/2013- 27/01/2014, 07/02/2014- 13/06/2014,15/09/2014- 25/01/2015, 08/02/2015- 12/06/2015, 14/09/2015- 22/01/2016, 08/02/2016- 01/06/2016 tarihleri arasında davalı ... Bakanlığına ait Levent Kırca - Oya Başar İlkokulunda ayda 30 gün süre ile hizmet akti ile çalıştığının,
-Belirtilen süreler için kuruma bildirilmesi gereken prim gün sayısının 2006 yılı için 103, 2007 yılı için 270, 2008 yılı için 260, 2009 yıl için 254, 2010 yılı için 260, 2011 yılı için 257, 2012 yılı için 253, 2013 yılı için 260, 2014 yılı için 260, 2015 yılı için 257 ve 2016 yılı için 136 gün olmak üzere toplam 2570 gün olduğunun,
-Belirtilen süre içerisinde kuruma bildirilen 2009 yılı için 73, 2010 yılı için 106, 2011 yılı için 192, 2012 yılı için 180, 2015 yılı için 119 ve 2016 yılı için 108 olmak üzere toplam 778 prim gününün mahsubu ile eksik bildirilen prim gün sayısının 1792 gün olduğunun tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine" karar verilmiştir.
B-BAM KARARI
"I-Davalı vekilinin ve Feri Müdahil vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, HMK'nın 353/1-b.2 bendi gereğince, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına,
II-DAVANIN ESASI HAKKINDA
1-Davanın kısmen kabulü ile davacının davalı idareye ait Levent Kırca - Oya Başar İlkokulunda;
-18/09/2006-29/01/2007 tarihleri arasında 132 gün süre ile,
-09/02/2007-22/06/2007 tarihleri arasında 132 gün süre ile,
-17/09/2007-01/02/2008 tarihleri arasında 135 gün süre ile,
-17/02/2008-13/06/2008 tarihleri arasında 115 gün süre ile,
-08/09/2008-26/01/2009 tarihleri arasında 132 gün süre ile,
-06/02/2009-12/06/2009 tarihleri arasında 125 gün süre ile,
-20/09/2009-18/10/2009 tarihleri arasında 29 gün süre ile,
-17/04/2010-18/06/2010 tarihleri arasında 62 gün süre ile,
-20/09/2010-28/01/2011 tarihleri arasında 129 gün süre ile,
-11/02/2011-28/02/2011 tarihleri arasında 18 gün süre ile,
-19/09/2011-19/10/2011 tarihleri arasında 31 gün süre ile,
-17/09/2012-28/01/2013 tarihleri arasında 132 gün süre ile,
-08/02/2013-14/06/2013 tarihleri arasında 125 gün süre ile,
-16/09/2013-27/01/2014 tarihleri arasında 132 gün süre ile,
-07/02/2014-13/06/2014 tarihleri arasında 125 gün süre ile,
-15/09/2014-25/01/2015 tarihleri arasında 131 gün süre ile,
-08/02/2015-03/03/2015 tarihleri arasında 24 gün süre ile,
-14/09/2015-20/11/2015 tarihleri arasında 37 gün süre ile,
-19/04/2016-01/06/2016 tarihleri arasında 43 gün süre ile çalıştığının tespitine, fazlaya dair istemin reddine" karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı, yaz tatilleri ve resmi tatiller dışında çalışmasının sürekli olduğunu, davanın kabulü gerektiğini, verilen hükmün eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı ... vekili, verilen hükmün eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
Fer'i müdahil kurum vekili, verilen hükmün eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olduğunu beyanla, davaya konu kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1) Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, yapılan araştırmanın hüküm kurmaya yeterli olmadığı anlaşılmaktadır. Eldeki davada, davacının 01.03.2011- 30.06.2011, 20.10.2011- 30.06.2012, 01.08.2013- 22.08.2013 tarihlerine ilişkin çalışmalarının dava dışı farklı işyerlerinde geçtiği anlaşılmakla; bu işyerleri tespit edilerek ve Milli Eğitim Müdürlüğü'nden ihale evrakları celbedilerek ... ile aralarındaki ilişki araştırılarak, ihale ile temizlik işi verilen işyerleri olup olmadığı belirlenmeli, böyle bir durum varsa dava dışı şirketler davaya dahil edilerek delilleri sorulmalı, ücret bordroları, puantaj kayıtları ve ödeme belgeleri celbedilmeli, yargılama aşamasında Yuvacık Levent Kırca-Oya Başar İlkokulu Okul-Aile Birliği Başkanlığı tarafından verilen gecikmiş bildirimler sonucu davacının hizmet cetveline eklenen hizmet dönemleri ve davalı ve fer'i müdahil kurumlar lehine oluşan usuli kazanılmış haklar da gözetilerek yeniden bir karar verilmelidir.
2) Kabule göre de davacı vekille temsil edilmediği halde lehine vekalet ücretine hükmedilmesi isabetsizdir.
O hâlde, davacı ile davalı ve fer-i müdahil Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin davalı ve fer'i müdahil kurum vekillerinin istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kısmen kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 12.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.