Davacı işçi vekili , iş sözleşmesinin geçerli neden olmadan işverence feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini, işe başlatılmama halinde ödenmesi gereken tazminat ile boşta geçen süre ücretinin belirlenmesini istemiştir.
Davalı işveren vekili, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkeme tarafından ekonomik durgunluğu fesih nedeni gösteren davalının davacının iş akdinin feshi öncesi ve sonrasında benzer statüde işçi aldığı, yeni alınan elamanların sayısının çok olup maaşlarının da daha yüksek olduğu , davalı tarafın davacı işçinin iş akdini haksız yere feshettiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar arasında iş sözleşmesinin feshinin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusu olup, normatif dayanak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 ve devamı maddeleridir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 18.maddesine göre otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
İşletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış olanaklarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini olanaksız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebeplerdir.
İşletmenin, işyerinin ve işin gereklerinden kaynaklanan sebeplerle sözleşmeyi feshetmek isteyen işverenin fesihten önce fazla çalışmaları kaldırmak, işçinin rızası ile çalışma süresini kısaltmak ve bunun için mümkün olduğu ölçüde esnek çalışma şekillerini geliştirmek, işi zamana yaymak, işçileri başka işlerde çalıştırmak, işçiyi yeniden eğiterek sorunu aşmak gibi varsa fesihten kaçınma olanaklarını kullanması, kısaca feshe son çare olarak bakması gerekir.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 20.maddesinin ikinci fıkrasına göre feshin geçerli nedene dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür.
Dosya içeriğine göre, davacının iş sözleşmesinin davalı işverence ekonomik kriz ve yeniden yapılanma gerekçesi ile feshedildiği anlaşılmaktadır. Mahkemece davalının davacının iş akdinin feshi öncesi ve sonrasında benzer statüde işçi aldığı, yeni alınan elamanların sayısının çok olup maaşlarının da daha yüksek olduğu gerekçesi ile feshin geçerli nedene dayanmadığı sonucuna varılmışsa da, davalı tanıklarının usule uygun olarak duruşmaya davet edilip dava konusuna ilişkin bilgi ve görgüsüne dair beyanlarına başvurulduktan sonra işyerinde uzman bilirkişiler aracılığı ile keşif yapılarak; ekonomik krizin işyerinde üretim miktarının düşmesine neden olup olmadığı, varsa üretim miktarındaki düşmenin istihdam fazlalığı doğurup doğurmadığı, fesihten önce işyerinde uygulanma olanağı bulunan tedbirlerin alınıp alınmadığı, feshin kaçınılmaz olup olmadığı, işverenin fesihten önce ve sonra davacının yerine veya davacının yapabileceği işlere yeni işçi alıp almadığı tespit edilmeli, alınacak rapor dosya içeriği ile birlikte değerlendirilerek sonucuna göre feshin geçerli nedene dayanıp dayanmadığı belirlenmelidir. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması hatalı olmuştur.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 03.11.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.
