![Abaküs Yazılım](/6.png)
Esas No: 2019/8530
Karar No: 2022/1707
Karar Tarihi: 30.03.2022
Danıştay 10. Daire 2019/8530 Esas 2022/1707 Karar Sayılı İlamı
Danıştay 10. Daire Başkanlığı 2019/8530 E. , 2022/1707 K."İçtihat Metni"
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2019/8530
Karar No : 2022/1707
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1- ... Bakanlığı
2- ... Bölge Müdürlüğü
VEKİLİ: Av. ...
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : ... Taahhüt Nakliye Mühendislik İnşaat Petrol Turizm Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. ...
İSTEMİN_KONUSU : ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesinin ... tarih ve E:... , K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mülkiyeti davacı şirkete ait olan ... şase, ... plaka numaralı ... marka araca yargı kararı ile el konulması ve Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı kararı ile mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilmesi üzerine, aracın rayiç bedeli olan ve uğranıldığı ileri sürülen 200.000,00 TL maddi zararın, mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verildiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararıyla; davacının el konulan uyuşmazlığa konu aracın piyasa değeri üzerinden talepte bulunduğu tazminat isteminin, aracın 4458 sayılı Gümrük Kanunu'na eklenen Geçici 9. madde uyarınca geri verilmesi nedeniyle karşılanması olanağı bulunmadığından, bu haliyle davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına, yargılama giderlerinin bu aşamada haklılık durumunun belirlenememesi sebebiyle takdiren davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 1.090,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine, 1.090,00 TL vekalet ücretinin ise davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu ... İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve taraflarca ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ_EDENLERİN_İDDİALARI : Davacı tarafından; davanın geldiği aşama itibariyle çözüme kavuşturulabilecek ve hangi tarafın dava açıldığı esnada haklı veya haksız olduğunun belirlenebilecek durumda olduğu, hiçbir kusuru olmadığı halde davalı idarelerin kusurlu işlemi sebebiyle zarara uğradığı, davanın açıldığı tarihte ve devamında davalı idarelerin kusurlu olduğu, yargılama giderlerinin davalı idareye yükletilmesi gerektiği, lehine hükmedilecek vekalet ücretinin ise nispi olması gerektiği ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek yargılama giderleri ve vekalet ücreti yönünden düzeltilerek onanması istenilmektedir.
Davalı Ticaret Bakanlığı tarafından; davacının aracına yargı kararı sebebiyle el konulduğu, bağlı yetki içerisinde hareket eden idarelerinin hizmet kusurunun bulunmadığı, gümrük idaresinin söz konusu araçla ilgili olarak gözetim ve denetim yükümlülüğünü eksiksiz yerine getirdiği, davacı lehine vekalet ücreti hükmedilmesinin hatalı olduğu ileri sürülerek Bölge İdare Mahkemesi kararının vekalet ücreti yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
TARAFLARIN_SAVUNMALARI : Taraflarca savunma dilekçesi verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Bölge İdare Mahkemesi kararının, idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi ve yargılara giderleri yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
Davacının üçüncü kişiden satın aldığı ... plakalı araca, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nun 9. maddesinin 1. fıkrası ile 11. maddesinin 1. fıkrası uyarınca ... Sulh Ceza Mahkemesinin ... D.İş sayılı dosyasında verilen karar sebebiyle el konulması ve Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı kararı ile 4458 sayılı Kanun'un 235. maddesi uyarınca mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilmesi üzerine, aracın rayiç bedeli olan ve uğranıldığı ileri sürülen 200.000,00 TL maddi zararın, mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verildiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte tazmini istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu'nun "Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla görevli olanlar" başlıklı 19. maddesinin 1. fıkrasında; mülkî amirler, Gümrük Müsteşarlığı personeli ile Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı personelin, bu Kanunla yaptırım altına alınan fiilleri önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olduğu hüküm altına alınmıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 10/A maddesinde, (1.) Gümrük idareleri, mevzuatın belirlediği şartlar çerçevesinde, Türkiye Gümrük Bölgesi ile diğer ülkeler arasında taşınan eşyanın giriş, çıkış, transit, aktarma ve nihai kullanımını ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın durumunu düzenleyen gümrük mevzuatı ve diğer mevzuatın doğru uygulanmasını sağlamak için gerekli görülen gümrük kontrollerini yerine getirir." hükmü; 65. maddesinin 1. fıkrasında, "Gümrük idareleri, beyanın doğruluğunu araştırmak üzere; a)Beyanname ile ilgili ve beyannameye ekli belgeleri kontrol edebilir ve beyannamenin içerdiği bilgilerin doğruluğunu araştırmak amacı ile beyan sahibinden diğer belgeleri de vermesini isteyebilir, b) Eşyayı muayene edebilir ve ayrıntılı muayene veya tahlil amacıyla numune alabilirler." hükmü; Geçici 9. maddesinde ise, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu Kanunun 235 inci maddesi uyarınca el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı verilen kara ulaşım araçları ile ilgili olarak bu maddenin yürürlüğe girdiği ayı takip eden altıncı ayın sonuna kadar ilgili gümrük idaresine başvurulması ve taşıtın ilk iktisabında ödenen özel tüketim vergisinin %25’ine tekabül eden tutarın, başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde ilgili tahsil dairesine ödenmesi halinde, el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kaldırılır ve el konulan araç, sahibine iade edilir. Bu karar gümrük idaresi tarafından ilgili mahkemeye bildirilir. Tasfiyesi tamamlanmış ulaşım araçları için bu fıkra kapsamında başvurular kabul edilmez.
Birinci fıkrada belirtilen oran bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutularak ilk iktisabı gerçekleşmiş kara ulaşım araçları ile ilgili olarak, bu Kanunun 235 inci maddesi kapsamında el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı verilmesi gereken fiilin gümrük idaresince tespit edilmesinden önce ve birinci fıkrada belirtilen süre içinde kendiliğinden bildirilmesi durumunda %15 olarak uygulanır.
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı müştereken yetkilidir." hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize Konu Bölge İdare Mahkemesi Kararının, Davacı Lehine Maktu Vekalet Ücretine Hükmedilmesi Yönünden İncelenmesi :
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen Bölge İdare Mahkemesi kararının davacı lehine maktu vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısmına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine yönelik kısmı usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Temyize Konu Bölge İdare Mahkemesi Kararının, Yargılama Giderleri ve Davalı İdareler Lehine Vekâlet Ücretine Hükmedilmesine İlişkin Kısmının İncelenmesi:
Dava dosyasının incelenmesinden; mülkiyeti davacı şirkete ait olan ... şase, ... plaka numaralı ... marka aracın dava dışı ... Otomotiv tarafından ithal edildiği, davacının aracı iyi niyetli üçüncü kişi sıfatıyla satın aldığı, Gümrük Bakanlığı Müfettişlerince düzenlenen soruşturma raporu kapsamında aracın izin alınmaksızın ithalatının gerçekleştirildiğinin tespit edilmesi üzerine, ... Sulh Ceza Mahkemesi'nin ... D.İş sayılı dosyasında 17/06/2013 tarihinde araca el konulmasına, ... tarihli ve ... sayılı kararıyla ise mülkiyetin kamuya geçirilmesi yönünden Gümrük Müdürlüğü görevli olduğundan görevsizlik kararı verildiği, anılan karara istinaden 4458 sayılı Gümrük Kanunu'nun 235/1-c ve 235/4. maddeleri uyarınca Yeşilköy Gümrük Müdürlüğü'nün ... tarih ve ... sayılı kararıyla mülkiyetin kamuya geçirilmesine karar verildiği, daha sonra ise davacının Gümrük Kanunu'na eklenen Geçici 9. maddeden faydalandığı, anılan maddeye göre ilk iktisaptaki ÖTV tutarının %25'ine isabet eden meblağın davacıdan tahsil edildiği, aracın ruhsat sahibine iade edilmesi için Diyarbakır Tasfiye Işletme Müdürlüğüne yazı yazıldığı ve 13/07/2017 tarihli yazıyla da İstanbul Emniyet Müdürlüğü Trafik Tescil Şube Müdürlüğü'ne dava konusu araca konulan el koyma şerhinin kaldırılması hususunda bildirimde bulunulduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuatın ve dosyadaki bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden; yurt dışından ülkeye kaçak eşya sokulmasını önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olan davalı idarelerin, aracın yurt dışından ithal edilerek trafik siciline tescilinin yapılması öncesinde üzerine düşen dikkat ve özeni göstermemek suretiyle yükümlü oldukları hizmeti kusurlu işlettikleri ve işbu davanın açılmasına sebep oldukları, bu nedenle de yargılama giderlerinin davalı idarelere yükletilmesi ve davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılması, taraflar lehine vekalet ücreti hükmedilmesi yolundaki ... İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf istemlerinin reddine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesi kararının yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılması ve davalı idareler lehine vekalet ücreti hükmedilmesine ilişkin kısımlarında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarelerin temyiz isteminin REDDİNE, davacının temyiz isteminin KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE,
2. Dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılması, taraflar lehine vekalet ücreti hükmedilmesi yolundaki ... İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddine ilişkin temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının davacı lehine maktu vekalet ücreti hükmedilmesine ilişkin kısmının ONANMASINA, yargılama giderleri ve idare lehine vekalet ücretine hükmedilmesi yönünden BOZULMASINA,
3. Bozulan kısımlar hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 30/03/2022 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.