Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/3955 Esas 2022/7324 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
İlk DereceMahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi



Asıl dava, prim belgelerinin verilmesi ve davacı şirket hakkında 6661 sayılı Yasadan kaynaklı teşvik indiriminin iptal edilerek tahakkuk ettirilen prim borcu ve gecikme zammına ilişkin Kurum işlemlerinin iptali, birleşen dava ödeme emrinin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle asıl ve birleşen davanın kabulüne dair verilen karara karşı, davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacı işyerinde 25.04.2017 tarihinde yapılan denetim ve düzenlenen umuma açık yer denetleme tutanağıyla dava dışı ...'ün fiilen çalıştığı halde SGK bildiriminin yapılmadığının tespit edildiğini, Kurumun 05.02.2018 tarihli ve 30711655 sayılı yazısı ile dava dışı ... hakkında işe giriş bildirgesi, ek aylık prim ve hizmet belgelerinin 30 gün içerisinde verilmesinin istendiğini, ayrıca şirketin 2017 yılına ait 6661 sayılı Kanundan yararlanmış olduğu teşvik indirimlerinin iptal edilerek bu döneme ilişkin prim ve gecikme zammı olarak toplam 11.251,35 TL borç tahakkuk ettirildiğini, davacı tarafça yapılan itirazın 22.02.2018 tarih ve 2018/17 sayılı komisyon kararıyla sadece idari para cezası yönünden değerlendirme yapılarak reddedildiğini, diğer itirazların ise değerlendirilmediğini, dava dışı ...'ün davacı işyerinde çalışmadığını, tutanak düzenlendiği tarihte ... ... Polis Eğitim Merkezinde eğitim gördüğünü, bu tarihten 8 ay sonra 26.12.2017 tarihinde ... İlinde polis memuru olarak göreve başladığını, eğitimine ara verdiği 13.06.2017-07.07.2017 tarihleri arasında davacı işyerinde çalıştığını, anılan döneme ilişkin bildirimin de Kuruma yapıldığını, bunun dışında fiili çalışmasının bulunmadığını, bu itibarla Kurum işlemlerinin yerinde olmadığını ileri sürerek, davacı şirketin 2017 yılında yararlanmış olduğu teşvik indiriminin iptaline ilişkin Kurum işleminin iptaline, davacının teşvik indiriminden yararlandırılması gerektiğinin tespitine ve tahakkuk ettirilen borçtan dolayı borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiş; birleşen ... 1. İş Mahkemesi’nin 2019/635 Es. sayılı dosyasında ise, asıl davaya konu prim borcundan dolayı gönderilen ödeme emrinin iptalini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde özetle, kurum işlemlerinin yasa ve mevzuata uygun olduğunu belirterek, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
1- Asıl dava yönünden; davanın kabulü ile; davalı kurumca davacı şirketin 2017 yılında yararlanmış olduğu teşvik indiriminin iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline, davacının 9.943,38 TL asıl 1.307,97 TL gecikme zammı olmak üzere toplam 11.251,35 TL prim borcundan dolayı davalı kuruma borçlu olmadığının tespitine, davacının teşvik indiriminden yararlandırılması gerektiğinin tespitine,
2- Birleşen dava yönünden; Davalı Kurum tarafından davacı şirkete gönderilen 2019/56375 takip numaralı ödeme emrinin ve takibin iptaline, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Dairemizce dosya üzerinde ileri sürülen istinaf nedenleri ve HMK'nın 355. Maddesi gereği re'sen kamu düzenine aykırılık yönünden yapılan inceleme neticesinde;
Dava, davacının teşvikten yararlanması gerektiğini tespiti, menfi tespit ve aykırı kurum işlemlerinin iptali, birleşen dava ise ödeme emri ve takibin iptali davasıdır. İlk derece mahkemesince dava ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiş, karar davalı SGK vekilince istinaf edilmiştir.
İlk derece mahkemesinin kararı eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır. Şöyle ki; bu mahkemece işin idari para cezasına ilişkin bölümü bakımından idare mahkemesince verilen karar ve tanık ...'ın beyanı gerekçe yapılarak istinaf konusu karar verilmiştir. Yargıtay 10 HD.’nin içtihatlarına konu olduğu üzere her iki davanın konuları farklı olduğunda idare mahkemesi kararının bu dosya açısından bağlayıcı bir yönü yoktur. Tanık ...'ın beyanı ise davacı lehine değil aleyhinedir. Kolluğun iş yerinde 25/04/2017 tarihinde gece saat:02.00 sularında umuma açık yer denetleme tutanağı düzenlenmiş, ayrıca tanık ...'ın beyanının alındığı bir tutanak düzenlenmiştir. Tutanağa göre tanık ...'ın iş yerinde çalıştığı tespit edilmiştir. Davacı tanık ...'ın iş yeri çalışanı olmadığı, polis okulu öğrencisi olduğu ve o gün arkadaşını görmek için iş yerinde bulunduğu savunulmuştur. Oysa tanık ... talimatla alınan beyanında o tarihte şirkette çalıştığını, aksinin söylemediğini, tanık Osman'ın arkadaşı olması nedeniyle ziyarete gittiğini söylemediği, Osman'ın davacı şirkette çalışan gece müdürü olduğunu, olaydan sonra davacı şirketin kendisini 13/06/2017-07/07/2017 tarihleri arasında sigortaladığını, çalışmanın polis okuluna başlamadan önceki bir tarihte gerçekleştiğini söylemiştir. Dairemizce ... ... Polis Meslek Eğitim Müdürlüğüne yazı yazılmış, cevabi yazı da tanık ...'ın tespit tarihinden çok sonraki bir tarih olan 24/07/2017-14/12/2017 tarihleri arasında eğitim gördüğü bildirilmiştir. Görüldüğü gibi davacı iddiasını ispat edememiştir. (Yargıtay 10.HD nin 30/06/2014 gün, 2014/11187 esas-2014/16135 karar sayılı kararı) Bu nedenle istinaf başvurusunun kabulüyle ilk derece mahkemesinin kararının HMK 353/1-b-2 maddesi kapsamında kaldırılarak dava ve birleşen davanın reddine ilişkin karar vermek gerektiği anlaşılmış ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : 1- Davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına,
2- Dava ve birleşen davanın reddine,
Ana Dava yönünden;
3- Ana davada alınması gereken 59,30 TL harçtan peşin alınan 35,90 TL harcın mahsubu ile eksik olan 23,40 TL harcın davacıdan alınarak HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
4- Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT gereğince 4.080,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5- Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
6- Davacı ve davalı tarafından yatırılan ve arta kalan gider avansının karar kesinleşince HMK'nın 333.maddesi uyarınca taraflara ayrı ayrı iadesine
Birleşen Dava yönünden;
7- Alınması gerekli 59,30 TL den peşin alınan 44,40 TL harcın mahsubu ile eksik olan 14,90 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,
8- Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT gereğince 4.080,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
9-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
10-Davacı ve davalı tarafından yatırılan ve arta kalan gider avansının karar kesinleşince HMK'nın 333.maddesi uyarınca taraflara ayrı ayrı iadesine
11-İstinaf başvurusu nedeni ile davalının yaptığı toplam 48,50 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davacı vekili, davaya konu prim borcunun 7256 sayılı Yasa kapsamında yapılandırıldığını, davalı Kurum tarafından yapılandırma başvurusu ile birlikte davacıdan işbu dosyadan feragat edileceğine ilişkin dilekçe alındığını belirterek, kararın temyiz incelemesi sonucu bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Bazı hallerde dava konusu ortadan kalkabilir. Davanın konusuz kalması halinde, artık dava hakkında yargılama yapılmasına ve hüküm verilmesine gerek kalmaz. Başka bir deyişle, her iki tarafın da davanın esası hakkında karar verilmesinde hukuki yararı kalmamış demektir. Bu halde, mahkemece, davanın konusunun kalmaması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir.
Davacı vekili tarafından temyiz dilekçesi ve ekinde, dava konusu prim borçlarının 7256 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamında yapılandırıldığı, bu kapsamda Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ... Sosyal Güvenlik Merkezine verilen kapsama giren borçlar dolayısıyla açılan davadan vazgeçildiğine dair taahhütname başlıklı belgenin sunulduğu, bunun üzerine Dairemizin 22.02.2022 günlü ve 2021/10750-2022/2323 E.K. sayılı geri çevirme kararı ile; davacı şirketin 7256 sayılı Yasa kapsamında yapılandırma başvurusunun bulunup bulunmadığının Kurumdan sorularak, bu husustaki tüm bilgi ve belgelerin celbinin istendiği, ... Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Muratpaşa Sosyal Güvenlik Merkezi’nin 24.03.2022 günlü cevabi yazısı ile; davacı Boneras Unlu Mamülleri Kafe Gıda Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin prim, işsizlik ve damga borçlarına ait 7256 yapılandırmasının bulunduğu, şirketin İPC borçları yönünden yapılandırma başvurusunun bulunmadığı bilgisinin verildiği, yazı ekinde yapılandırmaya ilişkin belgeler ile feragat dilekçesinin gönderildiği görülmekle, mahkemece Kurumdan gelen bilgi ve belgeler değerlendirilmek suretiyle, davanın konusuz kalıp kalmadığı hususu belirlenmeli ve oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 18/05/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.