Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/521 Esas 2022/7353 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
No : 2019/1449-2021/1572
İlk Derece
Mahkemesi : ... 2. İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın reddine dair verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalıya ait işyerinde 15.11.1988- 30.08.1992 ve 01.01.1993- 01.04.1999 tarihleri arasında olmak üzere, 2 dönem çalıştığını, bu çalışmalarında 01.09.1996 yılında 80 gün 1997 yılında da 160 günlük çalışmanın kuruma bildirildiğini, ancak diğer çalışmaların SGK'ya bildirilmediğini, müvekkilinin 30.08.1997 yılına kadar müvekkilinin babası üzerine kurulu ... Plastik isimli şirkette çalıştığını, ...'ın ölümü üzerine şirketin kapatıldığını ve davalı ... Ltd. Şti olarak devam ettiğini, ...'ın ölümü üzerine o şirketi kapatarak ... Ltd. Şti'nin kurulduğunu, müvekkilinin ilk dönem çalışmasının 15.11.1988 tarihinden 30.08.1992 tarihine kadar sürmesine rağmen bu dönem sigortasının dahi yapılmadığını, müvekkilinin öğrenim amaçlı çalıştığı döneme ait sigortalarının mevcut olduğunu, ancak bu tarihlerde işe giriş çıkış gibi bir durumun söz konusu olmadığını, ikinci defa çalışmasının ... Plastik şirketinde 01.01.1993 tarihinde başladığını, ancak bu çalışmasının 01.09.1996 tarihinde ilk girişinin yapıldığını, bu şirketin kapandığını ve 30.08.1997 tarihinde sigortalılığına son verildiğinin kuruma bildirildiğini, bu tarihten sonra ise, aynı işverenlerin şirketi olan davalı şirkette çalışmasına rağmen sigortasının yapılmadığını ve ikinci dönem çalışmasının 01.04.1999 tarihinde sona erdiğini beyanla davalı şirket nezdinde 15.11.1988-30.08.1992 ve 01.01.1993-01.04.1999 tarihleri arasında sigortalı niteliğinde çalıştığının tespiti talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... Plastik Şirket vekili cevap dilekçesinde; müvekkili firmanın 11.06.1997 tarihinde kurulduğunu, bu tarihten önceki dönem için hasım olma ehliyetinin bulunmadığını, müvekkili firma kurulduktan sonra davacıyla hiçbir dönem işçi işveren ilişkisinin mevcut olmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, kabul anlamına gelmemek kaydıyla müvekkili yanında istihdam edildiği düşünülse dahi, hak düşürücü sürenin geçtiğin beyanla davanın reddini talep etmiştir.
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde; davacının 15.05.1989 tarihinden itibaren sigortalılığının tescil edildiğini, davalı şirkete ait işyerinin kurumda 1109393.35 sicil sayılı dosyada işlem gördüğünü ve 01.10.1997 tarihinde yasa kapsamına alındığını, uyuşmazlık döneminde davacı adına yapılan sigorta bildirimlerinin 1989/2. Dönem 47 gün olarak, ... Sanayi AŞ, (... no lu işyeri) 1990/1. Dönem 30 gün, 1990/2. Dönem 120 gün, 1990/3. Dönem 18 gün olmak üzere toplam 168 gün olarak ... Global AŞ'de(213590 no lu işyeri), 1992/3. Dönem 10 gün olmak üzere ... 'a ait işyerinde (249177) ve 1996/3. Dönem 80 gün, 1997/1ve 2. Dönem 80'er gün olmak üzere toplam 160 gün ...'a ait işyerinde (... sicil numaralı ) bildirimlerin bulunduğunu, davalı şirket tarafından davacı adına herhangibir sigorta bildirimi yapıldığını beyanla davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi,... T.C. ... S.S. Nolu davacı ...'ın
1-15.11.1988-30.08.1992 dava dönemi itibariyle hizmet tespit talebinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine,
2-01.01.1993-01.04.1999 dava dönemi itibariyle; a)01.01.1993-30.08.1997 tarihleri arasında ...'a ait ... sicil sayılı işyerindeki çalışması SGK kayıtlarında olduğu gibi 1996/3. Dönem 80 gün, 1997/1. Dönem 80 gün 1997/2. Dönem 80 gün olduğu ve kuruma bildirilen bu sürelerin dışında çalıştığı hususu ispatlanamadığından reddine,
b)01.09.1997-01.04.1999 dava dönemi itibariyle davacının davalı şirket nezdinde çalıştığı hususu ispatlanamadığı gibi hak düşürücü sürenin geçmesi nedeniyle reddine, karar vermiştir.
İSTİNAF NEDENİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; hem davacı hem de davalı tanıklarının beyanları doğrultusunda müvekkilinin 1998 - 1999 yılları arasında bilfiil ...'a ait şirketlerde çalıştığının açıkça anlaşıldığını, davalı ... Plastik San. ve Tur. Tic. Ltd. Şti. kurucusu ve ilk sahibi olan ...'ın ... CBS 2000/6544 nolu soruşturma dosyasında vermiş olduğu ifadesinde ... Plastik San.ve Tur. Tic. Ltd. Şti.'nin ... Plastik isimli şirketin devamı olduğunu ve her iki işletmenin de kendisine ait olduğunu kabul ettiğini, Yargıtay kararları doğrultusunda şirketlerin birbirinin devamı olması ya da organik bağ bulunması halinde; bir işyerinde olan işe giriş bildirgesi diğeri için de kabul edilmeli; böylelikle hak düşürcü sürenin söz konusu olmadığını ve müvekkilinin iş yerinde kesintisiz olarak çalıştığının tespitine karar verilmesi gerektiğini, bahse konu iş yerinde 1988-1999 yılları arasında bizzat çalışmış eski çalışanların ve bu süreçte şirketle iş yapan firmalarda çalışmış olan kişilerin ifadeleri doğrultusunda müvekkilinin bilfiil çalıştığına, farklı farklı zaman aralıklarında tüm tanıkların şahit olduklarını beyanla ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
B-BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi, ... 2. İş Mahkemesi'nden verilen 30.05.2019 tarih, 2014/258 Esas ve 2019/170 Karar sayılı kararının kaldırılmasına yönelik davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı yasanın 353/1-b.1 hükmü gereğince esastan reddine, şeklinde karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili kararı temyiz etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Somut olayda; davacının davalı şirkette 15.11.1988-30.08.1992 ve 01.01.1993-01.04.1999 tarihleri arasında çalıştığının tespiti istemiyle açılan davada; 15.11.1988-30.08.1992 dava dönemi itibariyle hizmet tespit talebinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine, 01.01.1993- 01.04.1999 dava dönemi itibariyle; a)01.01.1993- 30.08.1997 tarihleri arasında ...'a ait ....35 sicil sayılı işyerindeki çalışması SGK kayıtlarında olduğu gibi 1996/3. Dönem 80 gün, 1997/1. Dönem 80 gün 1997/2. Dönem 80 gün olduğu ve kuruma bildirilen bu sürelerin dışında çalıştığı hususu ispatlanamadığından reddine, b)01.09.1997-01.04.1999 dava dönemi itibariyle davacının davalı şirket nezdinde çalıştığı hususu ispatlanamadığı gibi hak düşürücü sürenin geçmesi nedeniyle reddine karar verildiği anlaşılmış ise de verilen karar eksik incelemeye dayalıdır.
Eldeki dosyada; davacının hizmet cetveli incelendiğinde; 1989/2. dönem dava dışı ... AŞ.'den 47 gün, 1990/1,2 ve 3. dönem dava dışı ... Global AŞ'den 168 gün, 1992/3. dönem dava dışı ... ünvanlı iş yerinden 10 gün ve 1996/3. dönem, 1997/1. ve 2. dönem olmak üzere davalı ...'a ait iş yerinden 240 gün sigorta kaydının bulunduğu, davalı şirketten yapılmış herhangi bir bildiriminin bulunmadığı anlaşılmıştır.. Davalı şirketin ticaret sicil kayıtlarından; kurucu ortaklarının ..., ... ve ... olduğu ve 01.06.1997 tarihinde şirketin kurulduğu görülmüştür.
Mahkemece; 15.11.1988-30.08.1992 dava dönemi itibariyle hizmet tespit talebinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine dair verilen karar yerinde ise de; 01.09.1996-30.08.1997 arası dönem yönünden işverenin davacının babası olması nedeniyle kendi çocuğunun bildirimini eksik yapması hayatın olağan akışına göre beklenir bir durum değilse de bu dönem yönünden ispatlanamadığından reddine dair verilen karar hatalıdır. Çalışmanın kısmi-tam süreli olup olmadığına yönelik bodro ve komşu iş yeri tanıklarının beyanlarına başvurulmak suretiyle bu dönem açıklığa kavuşturulmalıdır. 01.09.1997-01.04.1999 arası dönem yönünden ise; Mahkemece hem çalışmanın varlığı ispatlanamadığından hem de hak düşürücü süreye uğradığından bahisle ret kararı verilmiş olması karşısında öncelikle bu dönem yönünden hak düşürücü süreye uğramayacağı hususu gözetilmeli; çalışma olgusunun varlığına yönelik ise, işveren ...'ın 27.09.1997 tarihinde vefat etmesi karşısında; bu dönem yönünden davacının işvereni ve çalışma olgusu araştırılmalı, bu kapsamda bodro ve komşu iş yeri tanıklarının beyanlarına başvurulmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmelidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine,
dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 18.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.