Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 2022/4828 Esas 2022/7637 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : ... 13. İş Mahkemesi


Dava, Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir
İlk Derece Mahkemesince, davanın reddine dair verilen karara karşı, davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı, davacının ...Reklam Matbaa İnş. Ltd. Şti.'de geçen 07.09.2011- 19.03.2012 tarihleri arasındaki çalışmalarına ilişkin bildirimlerini ve dolayısıyla emekliliğini iptal eden Kurum işleminin iptali ile aylıklarının kesildiği tarihten itibaren tekrar bağlanmasına, birikmiş aylıklarının yasal faiziyle ödenmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili, davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE
MAHKEME KARARI
Mahkemece, “davacının sigortalı olarak bildirilmesi hileye dayalı olduğundan davalı idarenin gerçekleştirdiği hizmet iptaline dönük işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı açık olup, hileli bildirime dayanan aylık tahsisi nedeniyle yapılan ödemelerin geri alınması yönünde tesis edilen işlemde de 5510 sayılı Kanun'un 96 ncı maddesi uyarınca yasal isabetsizlik görülmemiştir.” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi, davacı vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK'nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, davacının çalışmalarının 07.09.2011-19-03-2012 tarihleri arasında geçtiğini, bu tarihlerde şirketin kapalı olduğuna dair herhangi bir yoklama tutanağı olmadığı gibi 15.06.2012 tarihli Vergi Dairesi yoklama fişinde şirketin ... adresinden Bağcılar adresine naklinin gerçekleştiği, şirketin yeni adresinde yapılan yoklamada ise beş sigortalı çalışanı olduğu, masa, sandalye bilgisayar ve stok mallarının bulunduğunun tespit edildiğini, şirketin adresinde bulunmadığının tespit edildiği tarih olan 06.04.2012 tarihinde daavcının zaten bahsi geçen şirkette çalışmadığını belirterek temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Mahkemenin kararı eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Mahkemece; ihtilaf konusu dönem yönünden davacının çalışmalarının hangi süreyle nerede geçtiği, hangi işlerin nerede yapıldığı konusu, birlikte çalışılan kişiler davacıya açıklattırılmalı, ihtilaf konusu dönemde fiilen çalıştığı tespit edilen sigortalıların beyanları alınmalı, resen tespit edilecek bordo tanıkları dinlenmeli, tanık beyanları arasında çelişki bulunması halinde giderilmeli, işyerinin sBakırköy adresinden Bağcılar adresine nakil edildiği bilgisi karşısında nakil adresleri bakımından da araştırma yapılıp, davacının beyanı denetlenmeli, davacının beyan ettiği adreslerin tamamı bakımından komşu işyerleri sahipleri ile çalışanları Sosyal Güvenlik Kurumu, Vergi Dairesi, Emniyet, Belediye, Ticaret Odası aracılığıyla tespit edilerek bu kişilerin bilgi ve görgülerine başvurulmalı uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK'nın 373/1. Maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 23.05.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.