Danıştay 6. Daire 2021/4079 Esas 2022/3952 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/4079
Karar No : 2022/3952

TEMYİZ EDEN (DAVALI) :... Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ...
KARŞI TARAF (DAVACI) : ...
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN_KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Antalya İli, Kaş İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan binada ruhsata aykırı inşai faaliyet yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca davacıya 33.760,98 TL para cezası verilmesine ilişkin Kaş Belediye Encümeninin ... tarih ve ... sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Davacının aynı taşınmaza yönelik olarak "imar kirliliğine neden olma" suçundan yargılandığı ceza davasında 10 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, dolayısıyla 3194 sayılı Kanun'un 7. fıkrasında yer alan aynı fiil nedeniyle mahkûm olanlara ödenen paraların faizsiz olarak iade edileceği hükmü uyarınca ayrıca idari para cezası tesisine olanak bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda ... İdare Mahkemesince verilen ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 17/02/2020 tarih, E:2019/4506, K:2020/1770 sayılı kararıyla; 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 7. fıkrası uyarınca idari para cezasına ilişkin tutarın davacıya iade edilebileceği açık ise de, tahsil edilen para cezasının iadesi istemiyle idareye yapılacak başvurunun reddedilmesi halinde ortaya çıkacak uyuşmazlıkta değerlendirilmesi gereken bu hususun dava konusu işlemin iptal edilmesine gerekçe olamayacağı, bu nedenle para cezasının diğer unsurları yönünden inceleme yapılarak karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulması üzerine, bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonucu temyize konu kararda; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile taşınmaza ilişkin mimari proje bir bütün olarak değerlendirildiğinde, söz konusu binanın çatısının bir kısmının ruhsatlı olduğu, davalı idarece imara aykırılıktan etkilenen alan hesaplanırken inşaatın taban alanı (çatının tamamı) üzerinden hesaplama gerçekleştirildiği, bu haliyle 4. sınıf B grubu olduğu belirlenen yapı için imara aykırılıktan etkilenen alanın çatı katının bir bölümünün mimari projede bulunması ve ruhsatlı olması nedeniyle fazla olarak hesaplandığı, söz konusu farklılığın temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu ve hususun para cezasının tamamının iptalini gerektirdiği belirtilerek, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Dava konusu işleme konu ruhsata aykırı imalattan etkilenen alanın 260 m² olduğu, temel para cezasının arttırımlarının da yerinde olduğu, yapılan hesaplamada ve verilen cezada hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek, aksi yöndeki Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Antalya İli, Kaş İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan binada ruhsata aykırı inşai faaliyet yapıldığından bahisle, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca davacıya para cezası verilmesine ilişkin Kaş Belediye Encümeninin ... tarih ve ... sayılı kararının tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT :
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (...) (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılarak, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, bulunacak aykırılıktan etkilenen alan üzerinden hesaplanan temel para cezasına, anılan maddesinin (c) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak toplam para cezasının hesaplanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; Antalya İli, Kaş İlçesi, ... Mahallesi, ... ada, ... parsel sayılı taşınmazda bulunan ruhsatlı binanın çatısının açılarak teras alanları oluşturulduğu, üzerilerinin demir konstrüksiyon ve çatı malzemeleri ile kapatıldığı ve çatının projesine aykırı olarak daha da yükseltildiğinin 12/08/2014 tarihli yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, çatı alanın tamamı olan 255 m² üzerinden 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına, aynı fıkranın (c) bendinin 4., 5., 8., 12. ve 13. alt bentleri uyarınca artırım uygulanarak toplam 33.760,98 TL para cezası verildiği anlaşılmıştır.
İdare Mahkemesi tarafından ise; dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile taşınmaza ilişkin mimari proje bir bütün olarak değerlendirildiğinde, söz konusu binanın çatısının bir kısmının ruhsatlı olduğu, davalı idarece imara aykırılıktan etkilenen alan hesaplanırken inşaatın taban alanı (çatının tamamı) üzerinden hesaplama gerçekleştirildiği, bu haliyle 4. sınıf B grubu olduğu belirlenen yapı için imara aykırılıktan etkilenen alanın çatı katının bir bölümünün mimari projede bulunması ve ruhsatlı olması nedeniyle fazla olarak hesaplandığı, söz konusu farklılığın temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu ve hususun para cezasının tamamının iptalini gerektirdiği belirtilerek, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Olayda, her ne kadar İdare Mahkemesi tarafından ruhsata aykırı imalatın gerçekleştirildiği çatı katının bir kısmının ruhsatlı olduğu, bu nedenle çatı katın tamamı üzerinden para cezası verilemeyeceği belirtilmiş ise de, idare tarafından yapılan tespitte "ruhsatlı binanın çatısının açılarak teras alanları oluşturulduğu, üzerilerinin demir konstrüksiyon ve çatı malzemeleri ile kapatıldığı ve çatının projesine aykırı olarak daha da yükseltildiği" tespitlerine yer verildiği, bu nedenle, yapılan ruhsata aykırı imalatların tüm çatı katını etkileyip etkilemediğinin açıklığa kavuşturulmadan karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda; gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi de yaptırılmak suretiyle davaya konu imalatların tüm çatı katını etkileyip etkilemediği hususunun açıklığa kavuşturularak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeye dayalı olarak dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan; dosyada söz konusu imalatın mevcut haliyle veya öngörülen bir afet tehlikesi karşısında can ve mal emniyetini hangi yönden tehdit ettiğine ve çevre ve görüntü kirliliği oluşturduğuna ilişkin somut tespitlerin bulunmadığı, yine söz konusu imalatların ruhsatlı yapıda ruhsat ve eklerine aykırı inşaat niteliğinde olduğu anlaşıldığından, hesaplanan temel para cezasına 3194 sayılı Kanun'un 42. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinin 4., 8. ve 13. alt bentleri uyarınca arttırım uygulanmasında hukuka uyarlık bulunmadığı, bu nedenle, bozma kararı sonrası yapılan yargılamada, yapılan imalatların tüm çatı katını etkilediğinin tespit edilmesi halinde verilecek kararda, bu hususların da dikkate alınacağı tabiidir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin temyize konu ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:...sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanunun (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 30/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.