Danıştay 6. Daire 2022/1694 Esas 2022/3953 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/1694
Karar No : 2022/3953

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Valiliği
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- ...
2- ...
3- ...
4- ...
VEKİLLERİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Erzurum İli, Pasinler İlçesi, ... Mahallesi Mevkiinde ... Group Madencilik Mühendislik İnşaat Taahhüt Gıda Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yapılması planlanan "... Ruhsat (ER:..) Numaralı II-B Grubu Mermer Ocağı" projesi hakkında Erzurum Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen ... tarihli, E... sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının iptali talep edilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: Temyize konu kararda; dosya kapsamında jeoloji, maden, çevre, biyoloji ve harita alanlarında uzman bilirkişilerce hazırlanan bilirkişi raporunda yer alan tespitlere istinaden, dava konusu maden ocağına ilişkin olarak, projenin habitat ve bitki örtüsü kaybından oluşan arazi kaynaklı değişikliklerin, rüzgâr vasıtasıyla mermer tozu nedeniyle yakın bölgede yaşayan insanların uzun ve kısa vadede sağlıkları üzerinde oluşturabileceği kronik ve alerjik rahatsızlıkların, nakliye esnasında kamyonların emisyonu ile oluşabilecek hava kirliliğinin, çıkarılacak cevherin nakliyesi için yapılacak yol ile oluşacak trafik sonucu yaban hayatın etkilenmesinin, çalışma sahasında oluşacak gürültü ile çevrede yaşayan insan dahil tüm canlıların rahatsızlığının, biyolojik çeşitliliğin korunması, bu unsurların sürdürülebilir kullanımının, su kaynaklarının kirlenme durumunun, genetik kaynakların tahribatının, çalışma sahasının yerleşim yerine çok yakın olması hususlarının ele alınmasının ilerde oluşabilecek olumsuzlukları önlenmesi açısından önem arz etmesi nedeniyle, projenin çevre üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerinin, alınacak önlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olduğunun bilirkişi raporunda tespit olunan eksik hususlar bağlamında söylenmesinin mümkün olmadığı, eksiklik mevcut olan hususlarda daha kapsamlı şekilde ele alınması gerektiği anlaşıldığından, ilgili proje için verilen "ÇED gerekli değildir" kararının hukuka uygun olmadığı belirtilerek, iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : ÇED Gerekli Değildir Kararının tek başına verilen bir karar olmadığı, muhtelif kurumlardan görüş alınarak ve hukuka uygun bir şekilde tesis edildiği, kararın daha sonra ilgili kurumlara gönderildiği ancak bir itiraz olmadığı, Mahkeme tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda; "dava konusu proje dosyasının incelenmesinden ocak sahasında hidrojeolojik açıdan yer altı su seviyesinin belirlenmesine yönelik herhangi bir sondaj yapılmadığı" tespitine yer verilmişse de, yer altı su seviyesini belirleme yetkisinin Devlet Su İşleri Bölge Müdürlüğünde olduğu, bu kapsamda proje inceleme aşamasında Devlet Su İşleri 8. Bölge Müdürlüğü tarafından verilen görüşte, herhangi bir uygunsuzluğun bulunmadığının bildirildiği, bu nedenle, bilirkişilerin söz konusu tespitinin yerinde olmadığı, verilen Mahkeme kararının da usul ve yasaya uygun olmadığı belirtilerek, bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Dava konusu projenin çevreye olan olumsuz etkileri dikkate alındığında, İdare Mahkemesi kararının hukuka uygun olduğu belirtilerek, temyiz istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ... 'IN DÜŞÜNCESİ : Dairemiz kararında belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle Mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bununla birlikte dava dilekçesinde; davacıların da mukim olduğu davaya konu projeye komşu köy sakinlerinin geçimlerini tarım ve hayvancılık ile sağladıkları, özellikle proje alanının yüksek kotta olması nedeniyle tarım ve mera alanlarının bu durumdan olumsuz etkileneceği iddia edilmiş, bilirkişi raporundan ise projenin gerçekleştirileceği ruhsat alanında ve çevresinde tarım ve mera alanlarının bulunduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla, proje alanının çevresinde tarım ve mera alanları bulunmasına rağmen, projeyi hazırlayanlar arasında projenin tarım ve mera alanlarına olası etkilerini değerlendirecek ve alınması gereken tedbirler hakkında detaylı inceleme yapacak uzman kişilerin bulunmadığı ve anılan hususlarda proje tanıtım dosyasında bir değerlendirmenin yapılmadığı anlaşıldığından, bu yönden de eksik olan proje tanıtım dosyasına dayalı olarak verilen dava konusu ÇED Gerekli Değildir kararında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin ... tarih ve E:..., K:... sayılı temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçenin de eklenmesi suretiyle ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(i) maddesi uyarınca, karar düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına, 30/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


KARŞI OY (X) :

Dava; Erzurum İli, Pasinler İlçesi, ... Mahallesi Mevkiinde ... Group Madencilik Mühendislik İnşaat Taahhüt Gıda Petrol Ürünleri Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yapılması planlanan "... Ruhsat (ER:...) Numaralı II-B Grubu Mermer Ocağı" projesi hakkında Erzurum Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen ... tarihli, E... sayılı "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararının iptali istemiyle açılmıştır.
Uyuşmazlıkta; projenin çevreye olan etkisinin tespiti için jeoloji, maden, çevre, biyoloji ve harita alanlarında uzman bilirkişilere hazırlatılan raporda belirtilen eksiklikler nedeniyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, ancak, davacıların geçim kaynağı olduğunu iddia ettiği tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin projeden olumsuz etkileneceği yönündeki iddialarına yönelik bilirkişi raporunda herhangi bir değerlendirmenin bulunmadığı, yine bu hususta proje tanıtım dosyasında da bir değerlendirmenin olmadığı anlaşılmıştır.
Bu durumda; proje etki alanı içerisinde tarım ve mera alanı olup olmadığı, söz konusu alanda tarım ve mera alanı var ise projenin bu alanlara olası etkilerini değerlendirmek üzere, alanlarında uzman kişilerden oluşturulacak bilirkişi heyetiyle birlikte mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılarak, rapor sonucuna göre proje tanıtım dosyasında bu yönden de bir eksiklik olup olmadığı yolunda yeniden karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerektiği oyuyla, çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.