MAHKEMESİ : SULH HUKUK MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:


Y A R G I T A Y K A R A R I


Davacı, davalının 01/01/1997 tarihinden beridir kira sözleşmesi uyarınca dükkanı kullandığını, davalının işyerini 3. bir kişiye devrettiğini ve yeni kiracı ile 01/03/2014 kira başlangıç tarihli yeni bir kira sözleşmesi imzaladığını, ancak davalı kiracının 01/10/2013-01/03/2014 tarihleri arasındaki kira bedellerini ödemediğini, bunun üzerine davalı hakkında ... İcra Müdürlüğü"nün ... Esas sayılı icra dosyası ile takip yaptığını, davalı borçlunun bu ödeme emrine davacı alacaklıya herhangi bir borcu bulunmadığından bahisle itiraz ettiğini ve takibin durduğunu, kiracının yerinde olmayan ödeme emrine karşı itirazlarının iptali ile %20 icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davacı ile aralarında hukuki ilişkinin olmadığını, kira sözleşmesinde de anlaşılacağı üzere kiraya verenin ... olduğunu, davacının vekil sıfatı ile hareket ettiğini, kira bedellerini talep etme hakkına sahip olmadığını, bu nedenle husumet yönünden davanın reddinin gerektiğini, ayrıca 19 Kasım 2013 tarihinden sonra kiralananı kullanmadığını ileri sürerek davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, davalı borçunun ... İcra Müdürlüğü"nün 2014/7881 esas sayılı takip dosyası üzerindeki itirazının iptaline, takibin devamına, davalı borçlunun itirazında haksız ve kötü niyetli olduğu kanaatine varılması ve borcun likit oluşu nazara alınarak davanın kabul edilen asıl alacak miktarı olan 3.000,00 TL üzerinden %20 icra inkar tazminatını davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiş, hüküm davalı tarafça temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, kira alacağının tahsiline yönelik icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir.
Taraf sıfatı, bir başka deyişle husumet ehliyeti, dava konusu hak ile kişiler arasındaki ilişkiyi ifade eder. Sıfat, bir maddi hukuk ilişkisinde tarafların o hak ile ilişkisinin olup olmadığının belirlenmesi anlamına gelir. Davacı sıfatı, dava konusu hakkın sahibini, davalı sıfatı ise dava konusu hakkın yükümlüsünü belirler. Uygulamada davacı sıfatı, aktif husumeti, davalı sıfatı ise pasif husumeti karşılayacak şekilde değerlendirilmektedir. Dava konusu şey üzerinde kim ya da kimler hak sahibi ise, davayı bu kişi veya kişilerin açması ve kime karşı hukuki koruma isteniyor ise o kişi veya kişilere davanın yöneltilmesi gerekir. Bir kimsenin davacı veya davalı sıfatına sahip olup olmadığı tıpkı hakkın mevcut olup olmadığının tayininde olduğu gibi maddi hukuka göre belirlenir.
Dava dilekçesinde davacı veya davalı olarak gösterilen kişiler, şekli taraf kavramına göre davanın tarafı iseler de, bu her zaman o kişilerin taraf sıfatına sahip oldukları anlamına gelmez. Zira az yukarıda da ifade edildiği üzere, taraf sıfatına sahip olmak için dava konusu hakkın sahibi olmak gerekir. Örneğin, alacak davasında davalı tarafta yer alabilme sıfatı o alacağın gerçek borçlusuna aittir.
Taraf sıfatının bu anlamda önemli özelliği ise, def"i değil itiraz niteliğinde olması nedeniyle taraflarca süreye ve davanın aşamasına bakılmaksızın her zaman ileri sürülebileceği ve taraflar ileri sürmemiş olsalar bile mahkemece re"sen nazara alınmasıdır.
Yukarıdaki açıklamalar karşısında somut olayın değerlendirilmesine gelince; 01.01.1997 tarihli kira sözleşmesinde kiracı tarafta davalı ...’in, kiraya veren tarafta ise ... ’ın bulunduğu, davacının iş bu sözleşmeyi kiraya verenin vekili sıfatıyla imzaladığı anlaşılmıştır. Davacı ...’ın kira sözleşmesine taraf olmaması, vekil sıfatı ile hareket etmesi karşısında davada aktif husumetinin bulunmadığı dolayısıyla kira alacağını kendi adına talep etme hakkına sahip olmayacağı açıktır.
Hal böyle olunca mahkemece, aktif taraf sıfatının (husumetin) davanın her aşamasında ve re"sen gözetilebileceğinden davacının aktif taraf sıfatının (husumetinin) bulunmadığının dikkate alınmak suretiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün HUMK" un 428. maddesi gereğince davalı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK" nın geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK" un 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 08.05.2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.