Davacı ....... Genel Müdürlüğü ile davalılar 1-............. 2-... 3-............. arasındaki davadan dolayı ...... Asliye Hukuk Hakimliğince verilen 06.09.2012 gün ve 2009/487-2012/354 sayılı hükmü bozan Dairemizin 15.04.2014 gün ve 2013/2991-2014/2576 sayılı ilamı aleyhinde davacı vekili tarafından karar düzeltilmesi isteğinde bulunulmuş ve karar düzeltme dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup, yaklaşık maliyetin hazırlanmasında abartılı metrajlar ve afaki imalâtlara yer verilmesi, tadilat ve onarımların bir kısmının hiç yapılmamış olmasına rağmen tamamı yapılmış gibi gösterilerek fazla ödeme yapılarak idarenin zarara uğratıldığı iddiasıyla idare zararının ve haksız tahsil edilen fazla iş bedelinin yüklenici şirket, müşavir firma ve idare adına kontrol görevini yerine getirmeyen idare elamanından tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın taraf vekillerince temyizi üzerine Dairemizden verilen 15.02.2014 gün 2013/2991 Esas, 2014/2576 Karar sayılı bozma ilâmına karşı yasal süresi içinde davacı vekilince karar düzeltme talebinde bulunmuştur.
Davacı iş sahibi ile davalı firma ... arasında imzalanan 07.12.2006 tarihli sözleşme ile davalı firma,....... Camii onarım işi ile ilgili ihale dosyasının hazırlanması ve onarım kontrollük işini üstlenmiştir. Müşavir firmanın bu iş için hazırladığı mahal listesi ve ihale dökümanları ile tespit ettiği yaklaşık maliyetin iş sahibi idare tarafından onaylanmasından sonra yapılan ihale sonucunda davalı yüklenici ... ile 03.08.2007 gün ..... yevmiye nolu sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme 6/1. maddesine göre anahtar teslimi götürü bedellidir. Bunlara ilişkin mahal listelerine dayalı olarak işin bedeli 412.897,90 TL"dir. 7. maddede KDV"nin sözleşme bedeline dahil olmayıp idare tarafından yükleniciye ödeneceği kararlaştırılmıştır. İşin geçici ve kesin kabulü yapılmamış, sözleşme konusu işle ilgili 2 adet hakediş düzenlenmiştir. Geçici kabul, kesin hesap ile kesin kabul işlemlerinin yapılmadığı ve davalı yüklenicinin işi tamamlamadığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Davalı müşavir firma, yüklenici şirket ve idare elamanına karşı ileri sürülen iddialar ve talep edilen zararların cinslerine göre davada çözümü gereken husus, ihale evrakları arasında bulunan yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanlarındaki fiyatların gerçek piyasa fiyatlarına uygun düşüp düşmediği, mahal listesinin restorasyon projesine aykırı hazırlanıp hazırlanmadığı ve kabul edilemeyecek derecede fazla ihale bedeli belirlenip, sözleşme yapılıp yapılmadığı ile yüklenici tarafından gerçekleştirilen imalâtlara göre hakettiğinden fazla ödeme yapılıp yapılmadığından ibarettir. Davalı yüklenici, gerçekleştirdiği imalâttan fazla yapılan ödemelerden her halükarda sorumlu ise de, ihale evrakları ve yaklaşık birim fiyatlarının düzenlenmesi, bu dokümanların restorasyon projesine aykırı olarak hazırlanması ve fiyatın fahiş olarak tespitinde katkısı olduğu ispat edilemediği sürece bu sebeple yapılan fazla ödemelerden sorumlu değildir.
Diğer yandan davacı idare, yaklaşık maliyet cetveli ile ihale dokümanlarındaki fiyatların piyasa fiyatlarının üzerinde tespit edildiği, mahal listesinin abartılı olarak düzenlendiği ve hayali imalâtlara yer verildiğini ileri sürdüğünden, idare elemanı fiyatlar ve imalâtların belirlenmesi ile fazla ödeme yapılmasında kusurlu olduğunun saptanması halinde haksız fiil hükümlerine göre fazla ödeme ile oluşan idare zararından sorumludur.
Davalı müşavir firmanın iş bedeline hak kazanabilmesi için imzaladığı sözleşme ve eklerine göre üstlendiği ihale evrakları ve mahal listesinin hazırlanması yaklaşık maliyetin tespiti ve kontrollük işlerini davacı idare yararına yapması gerekir. Sözleşmeye aykırılık halinde iş bedeline hak kazanamayacağı gibi kusurunun bulunması halinde oluşan idare zararından da sorumlu olur.
Dosya kapsamından kesin kabul ve kesin hesap işlemlerinin yapılmadığı gibi geçici kabul işlemleri de yapılmadığı, ancak yüklenicinin de işi tamamlamadığı anlaşılmaktadır. Davacı idare tarafından da fazla ödeme yapıldığı ve idare zarara uğratıldığından bahisle geçici ve kesin kabul ve kesin hesap yapılmayarak eldeki dava açıldığına göre, mahkemece tasfiye kesin hesabının çıkartılarak sonucuna göre fazla ödeme yapılıp yapılmadığı, davacı idarenin zarara uğrayıp uğramadığı ve davalıların hangi hukuki sebeplerle sorumlu olacaklarının tespiti gerekir. Erken açılan bir davadan söz edilemeyeceği gibi, ihtilafın halli için kesin kabul kesin hesap işlemlerinin yapılmasını bekleme zorunluluğu da bulunmamaktadır.
Bu durumda mahkemece öncelikle sözleşme eki ihale evrakları ve dokümanlarında yapılması kararlaştırılan işlerin sözleşme tarihi itibariyle piyasa fiyatlarının ticaret ve sanayi odaları ile ilgili meslek kuruluşlarından sorularak tespit edildikten sonra bilirkişi kurulundan yaklaşık maliyet cetveli, mahal listesi, ihale evrakları ve sözleşme bedelinin belirlenmesinde davalı müşavir firmanın sözleşmeye aykırı davranıp davranmadığı, müşavirlik hizmet bedeline hak kazanıp kazanmadığı kusurlu davranışıyla fazla ödeme ve idare zararına neden olup olmadığı ve miktarı, yine bunların belirlenmesinde davalı idare elemanının ihmal ve kusurunun bulunup bulunmadığı varsa dereceleri ve miktarları ile davalı yüklenicinin sözleşme ile eki ihale dokümanlarına göre yapımını üstlendiği halde hiç yapmadığı ya da eksik yaptığı işler olup olmadığı ve bunlar sebebiyle kendisine ne miktarda fazla ödeme yapıldığı konusunda gerekçeli ve denetime elverişli ek rapor alınıp, davalı yüklenicinin ihale evraklarında fiyatın yüksek belirlenmesi ya da hayali imalât gösterilmesinde katkısı bulunup bulunmadığı değerlendirilerek sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır. (Yargıtay 15. HD."nin 05.06.2013 gün 2012/3457 E. 2013/3665 K. sayılı ve 04.07.2014 gün 2013/6971 Esas, 2014/6924 Karar sayılı ilâmları)
Yerel mahkeme kararının bu gerekçe ile bozulması gerekirken sadece kesin hesabın çıkartılması yönünden bozulduğu bu kez yapılan incelemede anlaşıldığından karar düzeltme talebinin kabule uygun bulunmuştur.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairemizin 15.04.2014 gün, 2013/2991 Esas, 2014/2576 Karar sayılı bozma ilâmının kaldırılarak yerel mahkeme hükmünün bu değişik gerekçeyle temyiz eden taraflar yararına BOZULMASINA, 1.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davalılardan alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan davacıya, 1.100,00 TL duruşma vekâlet ücretinin de davacıdan alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan davalı Bezeme Mimarlık Mühendislik Hizmetleri Ltd. Şti. ile davalı ..."e verilmesine, ödediği karar düzeltme peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 28.02.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.